Chảy máu chất xám đe dọa tham vọng AI của Hàn Quốc

Chảy máu chất xám đe dọa tham vọng AI của Hàn Quốc. Ảnh minh họa: TTXVN

Để đảm bảo mục tiêu táo bạo nói trên, Chính phủ của Tổng thống Lee Jae-myung đã cam kết một nguồn tài trợ rất lớn lên tới 100.000 tỷ won (72,5 tỷ USD) cho lĩnh vực này.
Tổng thống Lee cũng đã bổ nhiệm ông Ha Jung-woo, một nhà nghiên cứu AI từng làm việc tại Naver, làm Trợ lý cấp cao của tổng thống về chính sách AI. Đây là lần đầu tiên Chính phủ Hàn Quốc có vị trí này và người ta đang chờ đợi một kế hoạch toàn diện được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư công và tư đang được định hình.

Bên cạnh các kế hoạch về cơ sở hạ tầng như xây dựng một trung tâm dữ liệu AI lớn tại Ulsan do SK Group và Amazon Web Services đồng tài trợ, kế hoạch của Tổng thống Lee đang báo hiệu những nỗ lực nghiêm túc của Chính phủ Hàn Quốc nhằm bắt kịp cuộc đua AI toàn cầu.
Tuy nhiên, giới chuyên môn cảnh báo nếu chỉ có đặt ra các mục tiêu lớn và chỉ ngân sách hào phóng thôi sẽ không tạo nên một cường quốc AI. Nếu không có nhân tài và nguồn nhân lực phù hợp với chiến lược phát triển, Hàn Quốc có nguy cơ xây dựng một cấu trúc rỗng: được tài trợ tốt, lập kế hoạch tốt song lại bị suy yếu hiệu quả do thiếu những bộ óc sáng tạo đắt giá.
Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc (KCCI), Hàn Quốc xếp thứ 35 trong số 38 quốc gia OECD về khả năng di chuyển nhân tài AI. Cứ 10.000 cư dân, thì có 0,36 chuyên gia AI rời khỏi đất nước và lượng rời đi cao hơn chuyển đến. Tình trạng thâm hụt chất xám ngày càng gia tăng này đe dọa đến nền tảng của chiến lược phát triển AI của chính phủ.
Nghiên cứu cho thấy xu hướng này không chỉ giới hạn ở lĩnh vực AI. Trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ, ngày càng nhiều chuyên gia Hàn Quốc tìm kiếm sự nghiệp ở nước ngoài, trong khi ít chuyên gia nước ngoài chọn chuyển đến Hàn Quốc.
Phân tích của KCCI cũng cho thấy đồ thị đổi mới của Hàn Quốc đang chững lại: ít quan hệ đối tác nghiên cứu quốc tế hơn, đầu tư mạo hiểm giảm và một thế hệ sinh viên tốt nghiệp STEM (gồm 4 khối ngành Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) lựa chọn trường y hoặc di cư thay vì khởi nghiệp và vào làm trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D).
Nghiên cứu chỉ ra rằng vấn đề không chỉ đơn thuần ở thu nhập. Các nhà khoa học và kỹ sư trẻ người Hàn Quốc bị thu hút bởi các quốc gia mà sự thăng tiến dựa trên năng lực chứ không phải thâm niên. Họ muốn có môi trường làm việc linh hoạt, cơ sở hạ tầng nghiên cứu tiên tiến và có không gian và tư tưởng chấp nhận rủi ro về ý tưởng. Tuy nhiên, ở trong nước, các nhà nghiên cứu trẻ phải đối mặt với các chuẩn mực thể chế cứng nhắc: giới hạn tuần làm việc 52 giờ, lương theo thâm niên và cơ hội hợp tác toàn cầu hạn chế — tất cả đều cản trở khả năng thu hút và giữ chân nhân tài hàng đầu của Hàn Quốc.
Chi phí tài chính của cuộc di cư này rất cao. Mỗi sinh viên tốt nghiệp đại học rời đi làm việc ở nước ngoài đồng nghĩa với việc đất nước mất hơn 550 triệu won tiền đầu tư công và thu thuế trong tương lai. Thiệt hại dài hạn thậm chí còn lớn hơn. Khi lực lượng lao động khoa học bị xói mòn, những đổi mới mà Hàn Quốc hy vọng sẽ định hình tương lai kinh tế của mình có thể bị đình trệ.
Đầu tư của chính phủ vào cơ sở hạ tầng AI là một bước đi cần thiết. Việc bổ nhiệm cố vấn quốc gia về AI -ông Ha Jung-woo - cho thấy có sự hiểu biết sâu sắc mang tính chiến lược về những rủi ro của việc phụ thuộc quá mức vào các nền tảng nước ngoài. Tuy nhiên, việc có được nguồn nhân lực phù hợp với cơ sở hạ tầng và giải quyết vấn đề chảy máu chất xám đang là mấu chốt.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng nhiệm vụ trước mắt của Hàn Quốc trong phát triển AI không chỉ là làm chậm dòng chảy chất xám ra nước ngoài mà còn phải có một chiến lược thu hút chất xám toàn diện để xây dựng một hệ sinh thái quốc gia nơi nhân tài có thể phát triển mạnh. Điều này bao gồm các quy định về luật lao động linh hoạt hơn, các mức thưởng dựa trên hiệu suất và hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho nghiên cứu và đổi mới. Điều này cũng có nghĩa là cần tạo ra các động lực có ý nghĩa để các chuyên gia nước ngoài đến và ở lại Hàn Quốc thông qua việc cấp thị thực hợp lý, cũng như đưa ra các lợi ích về thuế và hỗ trợ lựa chọn về nhà ở và giáo dục cho con cái.
Đến cuối năm 2025, Hàn Quốc dự kiến sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt gần 15.000 chuyên gia AI. Và trong thời đại mà năng lực AI gắn chặt với an ninh quốc gia, khả năng cạnh tranh kinh tế và vị thế toàn cầu thì cần có các chiến lược và bước đi phù hợp nhanh chóng.
Hàn Quốc có nguồn lực tài chính, quyết tâm chính trị và cả nền tảng công nghệ để dẫn đầu về AI. Nhưng thành công sẽ ít phụ thuộc vào số tiền đầu tư mà lại phụ thuộc nhiều hơn vào việc Hàn Quốc có khả năng bồi dưỡng và giữ chân nhân tài, những người sẽ nắm giữ tương lai của đất nước hay không. Trong thời đại AI, không phải máy móc mà chính trí óc mới là quan trọng nhất.

Khánh Vân/BNEWS/Vnanet.Vn