Châu Âu phụ thuộc vào Trung Quốc về công nghệ pin xe điện

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Trung Quốc đang tìm cách làm gia tăng sự phụ thuộc của châu Âu vào công nghệ của nước này bằng cách cử hàng nghìn lao động sang xây dựng một nhà máy pin công nghệ cao ở Tây Ban Nha - dự án được xem là cần thiết để mang lại một luồng sinh khí mới cho ngành công nghiệp ô tô của lục địa già.

Theo tờ báo Financial Times, hãng pin CATL của Trung Quốc, một trong những nhà sản xuất pin tiên tiến nhất thế giới, đã lên kế hoạch đưa 2.000 lao động tới xây dựng nhà máy pin trị giá 4 tỷ euro ở Tây Ban Nha trong liên doanh với hãng xe Stellantis. Kế hoạch này phần nào cho thấy châu Âu đang tụt lại một khoảng cách lớn so với Trung Quốc về kỹ năng và bí quyết công nghệ trong lĩnh vực pin xe điện.

Dự án nhà máy pin nói trên phù hợp với chiến lược của Trung Quốc về thúc đẩy sự phụ thuộc của nước ngoài vào sản xuất công nghẹ cao của nước này. Bắc Kinh xem sự phụ thuộc đó là một đòn bẩy chiến lược trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu có nhiều biến động.

Nhưng mặt khác, một câu hỏi được giới quan sát đặt ra là liệu CATL có sẵn sàng chia sẻ bí quyết công nghệ để mang lại lợi ích cho người dân và doanh nghiệp địa phương hay không. Nhà phân tích an ninh kinh tế Joris Teer của Viện Nghiên cứu an ninh Liên minh châu Âu nói rằng các công ty Trung Quốc bảo vệ nghiêm ngặt tài sản sở hữu trí tuệ của họ để có thể biến mình thành một “pháo đài tự cung tự cấp” và khiến cho phần còn lại của thế giới ngày càng phụ thuộc nhiều hơn với công nghệ của Trung Quốc.

“Doanh nghiệp Trung Quốc, bao gồm các hãng pin, có động lực mạnh mẽ để không chia sẻ công nghệ quan trọng của họ với nước ngoài”, ông Teer nói.

“Tôi không cho rằng phía Trung Quốc sẽ chia sẻ bí quyết với chúng tôi. Đó là lý do vì sao họ đưa 2.000 lao động tới xây dựng và lắp đặt nhà máy”, ông Jose Juan Arceiz, một nhân viên của Stellantis, nhận định.

Đầu năm nay, CATL đã bị Bộ Quốc phòng Mỹ đưa vào danh sách đen bị tình nghi có mối quan hệ với quân đội Trung Quốc - một cáo buộc mà CATL phủ nhận. Sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent đã cảnh báo Tây Ban Nha rằng việc xích lại gần Trung Quốc có thể gây ra những hệ quả xấu.

Nhưng một quan chức Chính phủ Tây Ban Nha nhấn mạnh: “Khi nói vến pin xe điện, Trung Quốc là nước đi đầu. Chúng tôi muốn họ đầu tư và muốn cùng họ tạo ra một hệ sinh thái”.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đã có nhiều nỗ lực tăng cường quan hệ với Trung Quốc để gia tăng hoạt động thương mại và đầu tư song phương. Đảng Bảo thủ của Tây Ban Nha, dù không đồng tình với ông Sanchez về nhiều vấn đề, cũng ủng hộ dự án nhà máy pin liên doanh CATL-Stellantis.

Liên doanh 50-50 này được công bố vào cuối năm ngoái, với sản phẩm chủ lực dự kiến là pin lithium sắt phosphate. Dự án tuy chưa khởi công, nhưng dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động vào cuối năm 2026.

Ngoài khả năng chuyển giao công nghệ thấp, nhà máy pin liên doanh nói trên cũng có thể sẽ ít sử dụng nguồn đầu vào tại chỗ. Theo nhà kinh tế Martin Sebena của Trung tâm Nghiên cứu Trung Âu về châu Á, các hãng pin Hàn Quốc như LG và Samsung thường mua đàu vào từ các nhà cung cấp địa phương ở châu Âu, các công ty Trung Quốc thường chỉ mua đầu vào từ Trung Quốc.

Sự sụp đổ của hãng pin Thụy Điển Northvolt vào tháng 3/2025 đã lấy đi của châu Âu niềm hy vọng lớn nhất cho việc xây dựng một ngành công nghiệp pin xe có thể cạnh tranh với Trung Quốc. Hiện nay, một công ty Trung Quốc khác là AESC Envision cũng đang có kế hoạch xây dựng nhà máy pin ở Tây Ban Nha. Hãng xe Đức Volkswagen bắt tay với công ty Gotion của Trung Quốc đang xây các nhà máy pin ở Đức và Tây Ban Nha.

Việc CATL chuẩn bị đưa 2.000 lao động sang Tây Ban Nha có thể khiến nhiều người liên tưởng tới việc Trung Quốc đưa lao động sang châu Phi làm việc. Vào giữa những năm 2010, có tới 40.000 người Trung Quốc làm việc theo các hợp đồng xây dựng ở Angola. Đến năm 2023, con số này đã sụt giảm mạnh, với nhóm lớn nhất còn lại là 5.000 lao động Trung Quốc ở Congo.

Điệp Vũ