Châu Âu bị chia rẽ vì ý định cấm vận 2 hãng Huawei và ZTE

Châu Âu vấp phải sự phản đối của một số thành viên khi muốn cấm cửa Huawei.

Phó Chủ tịch EC, bà Henna Virkkunen, muốn chuyển khuyến nghị năm 2020 của Ủy ban - kêu gọi ngừng sử dụng các “nhà cung cấp có rủi ro cao” trong mạng di động - thành một quy định mang tính pháp lý bắt buộc, theo lời những người tham gia thảo luận, yêu cầu ẩn danh vì các cuộc thương lượng vẫn diễn ra kín.

Châu Âu lo ngại mối lo an ninh từ Trung Quốc

Về nguyên tắc, quyết định liên quan đến hạ tầng viễn thông là thẩm quyền của từng quốc gia, song đề xuất của bà Virkkunen sẽ buộc các nước EU phải tuân thủ hướng dẫn an ninh của Ủy ban. Nếu khuyến nghị này được hợp thức hóa thành quy định có hiệu lực pháp lý, những nước không tuân thủ có thể phải đối mặt với quy trình vi phạm (infringement procedure) và mức phạt tài chính.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh EU ngày càng lo ngại về rủi ro an ninh từ các nhà sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc, trong khi quan hệ thương mại và chính trị với đối tác lớn thứ hai của khối đang rạn nứt. Nỗi lo chính là việc giao phó các hạ tầng quốc gia trọng yếu cho những công ty có liên hệ chặt chẽ với Bắc Kinh có thể gây tổn hại đến an ninh quốc gia.

Bà Virkkunen cũng đang xem xét hạn chế việc sử dụng thiết bị của các nhà cung cấp Trung Quốc trong mạng cố định, giữa lúc các nước châu Âu đang đẩy mạnh triển khai cáp quang thế hệ mới để mở rộng truy cập internet tốc độ cao.

Ngoài ra, Ủy ban châu Âu còn cân nhắc biện pháp nhằm ngăn các nước ngoài EU phụ thuộc vào thiết bị Trung Quốc, trong đó có khả năng từ chối cấp vốn từ chương trình Global Gateway cho những dự án có sử dụng thiết bị của Huawei, theo các nguồn tin.

Người phát ngôn của Ủy ban, Thomas Regnier, cho biết: “An ninh của các mạng 5G là yếu tố then chốt đối với nền kinh tế của chúng ta”, song từ chối bình luận về khả năng ban hành lệnh cấm.

Huawei hiện chưa phản hồi yêu cầu bình luận. Bộ Ngoại giao Trung Quốc trước đây từng chỉ trích việc EU xếp Huawei và ZTE vào nhóm “nhà cung cấp rủi ro cao”, cho rằng điều đó thiếu cơ sở pháp lý và thực tế.

Các hãng phương Tây lập tức hưởng lợi

Sau khi Bloomberg công bố thông tin này, cổ phiếu lưu ký tại Mỹ (ADR) của hãng thiết bị viễn thông Phần Lan Nokia Oyj tăng tới 5%, còn Ericsson AB (Thụy Điển) tăng 3,7%.

Mối lo ngại về Huawei và ZTE một lần nữa lan rộng khắp châu Âu, khi Đức và Phần Lan đang cân nhắc siết chặt quy định đối với các nhà cung cấp Trung Quốc. Trong khi Anh và Thụy Điển đã cấm hoàn toàn việc sử dụng thiết bị Trung Quốc từ nhiều năm trước, thì Tây Ban Nha và Hy Lạp vẫn cho phép triển khai trong mạng lưới của họ. Giới quan sát cứng rắn trong EU cảnh báo rằng sự thiếu thống nhất này tạo ra những lỗ hổng nghiêm trọng về an ninh.

Tuy nhiên, lệnh cấm Huawei có thể gây ra một cuộc chiến chính trị, bởi nhiều nước đã từ lâu phản đối việc nhường quyền quyết định cho Ủy ban châu Âu. Các nhà mạng viễn thông cũng sẽ phản đối mạnh mẽ, lập luận rằng công nghệ của Huawei vừa rẻ hơn vừa tiên tiến hơn so với các lựa chọn từ phương Tây.

Vấn đề này từng nổi lên từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi Washington cấm Huawei và vận động mạnh mẽ các quốc gia châu Âu làm theo.

Khi đó, Ủy ban châu Âu đã soạn ra “Hộp công cụ 5G (5G Toolbox)”, khuyến nghị các nước loại bỏ nhà cung cấp rủi ro cao khỏi hạ tầng vô tuyến và mạng lõi. Tuy nhiên, các quốc gia thành viên không bị buộc phải thực hiện, bởi vấn đề hạ tầng trọng yếu và an ninh quốc gia vẫn thuộc quyền của từng chính phủ.

Ông Regnier nhấn mạnh: “Ủy ban kêu gọi các quốc gia thành viên chưa triển khai Hộp công cụ 5G cần sớm thực hiện các biện pháp cần thiết để xử lý rủi ro một cách hiệu quả và nhanh chóng. Việc chậm hành động đang khiến toàn khối EU đối mặt với nguy cơ rõ ràng”.

Thụy Điển đã ban hành lệnh cấm hoàn toàn đối với Huawei, nhưng động thái này vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ Bắc Kinh, khiến nhiều quốc gia khác ngần ngại làm theo.

Sau đó, cựu Ủy viên châu Âu Thierry Breton đã gia tăng áp lực bằng cách nêu đích danh Huawei và ZTE, thay vì gọi chung là “nhà cung cấp rủi ro cao” như trước. Ông cũng cam kết loại bỏ thiết bị của hai công ty này khỏi mạng nội bộ của Ủy ban, nhưng động thái đó vẫn không đủ sức thúc đẩy các chính phủ hành động.

Khi Donald Trump bước vào nhiệm kỳ thứ hai trong năm nay, ngành viễn thông châu Âu đã lường trước khả năng bị soi xét kỹ lưỡng hơn về vai trò của các công ty công nghệ Trung Quốc tại khu vực. Trong khi đó, đối thủ Phần Lan của Huawei - Nokia - liên tục cảnh báo về việc thiết bị Huawei được sử dụng quá rộng rãi ở châu Âu, ngay lúc Trung Quốc lại đang loại bỏ Nokia và các nhà cung cấp phương Tây khỏi thị trường nội địa của mình.

Bùi Tú