Chấp hành luật lệ giao thông thời đại số
Thời gian qua, Cục Cảnh sát giao thông (CSGT, Bộ Công an) và Công an một số địa phương đã công bố một số thông tin sau khi lắp thí điểm một số camera ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Những số liệu được phân tích minh bạch, công khai này khiến chúng ta thấy trong lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) vẫn còn một số vấn đề phải sớm khắc phục.
Khác với camera giám sát thông thường chỉ ghi hình để lưu trữ, camera AI có khả năng phân tích, nhận diện, tự động phát hiện các vi phạm như vượt đèn đỏ, đi không đúng làn đường, vượt tốc độ, không thắt dây an toàn, sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện… Những hình ảnh và dữ liệu trên sẽ được truyền về trung tâm xử lý, nơi cán bộ chuyên trách tiến hành đối chiếu, xác minh thông tin trước khi chuyển công an địa phương, ra thông báo và quyết định xử phạt. Mục tiêu việc lắp camera AI nhằm giám sát, phát hiện, xử lý vi phạm, đồng thời hỗ trợ lực lượng chức năng trong công tác điều hành giao thông hiệu quả hơn. Với công tác xử lý vi phạm, camera AI giúp rút ngắn thời gian, hạn chế tối đa yếu tố chủ quan, nâng cao tính công bằng và minh bạch trong thực thi pháp luật.
Thực tế vi phạm ở một số địa phương mà camera AI ghi nhận ra sao? Tại Hà Nội, hai camera AI trên phố Phạm Văn Bạch (phường Yên Hòa) chỉ sau 12 tiếng đồng hồ (từ 0h - 12h ngày 24/9) đã phát hiện 1.452 trường hợp vượt đèn đỏ (gồm 1.339 xe máy và 113 ô tô), 343 người đi xe máy không đội mũ bảo hiểm, 3 trường hợp đi ngược chiều.
Tại TP HCM, từ 1/9 - 3/10, hệ thống camera AI đã phát hiện và ghi nhận hơn 3.100 trường hợp vi phạm như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, đi không đúng làn đường, vượt quá tốc độ...
Theo đánh giá, sự hiện diện của hệ thống camera AI tại một số nơi đã từng bước điều chỉnh hành vi và góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật giao thông của người tham gia giao thông. Tại một số khu vực có camera AI, nhiều hành vi vi phạm trước đây diễn ra khá phổ biến như vượt đèn đỏ, đi không đúng làn đường, sử dụng điện thoại… đã giảm rõ rệt. Tuy nhiên, những số liệu ban đầu nêu trên cũng cho thấy tại một số nơi, ý thức chấp hành pháp luật của một số người tham gia giao thông còn đáng lo ngại, cần được chấn chỉnh.
Theo quy định pháp luật hiện hành, ô tô vượt đèn đỏ bị phạt 18 - 20 triệu đồng, đồng thời bị trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe; nếu gây tai nạn mức phạt tăng lên 20 - 22 triệu đồng, bị trừ 10 điểm. Với xe máy, mức phạt lỗi vượt đèn đỏ là 4 - 6 triệu đồng. Thời gian tới, hệ thống camera AI có thể tiếp tục được lắp đặt ở nhiều địa phương nhằm tự động phát hiện và xử phạt vi phạm, thay cho việc chỉ ghi hình và chờ CSGT trực tiếp xử lý như trước đây. Khi đó, nếu người tham gia giao thông còn thiếu ý thức, còn mang tâm lý “cứ thấy bóng CSGT mới e dè”, thì hậu quả phải chấp hành các quyết định xử phạt là điều không thể tránh khỏi.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, bên cạnh việc áp dụng camera AI, cơ quan chức năng cần cải thiện hạ tầng giao thông, điều tiết giao thông hợp lý, tránh để xảy ra ùn ứ kẹt xe, lắp các biển cảnh báo trước nơi đặt camera… Tất cả nhằm nâng cao ý thức người dân tuân thủ pháp luật, hạn chế tối đa những vi phạm TTATGT.