Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí: Sẽ đi khảo sát tòa chuyên biệt ở Trung Quốc

Sáng 3-6, tại Phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức tòa án nhân dân (TAND).

Báo cáo giải trình, ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Chánh án TAND Tối cao cho biết TAND Tối cao đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về 30 vấn đề. Trong đó đáng chú ý là các ý kiến liên quan đến việc thành lập Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế.

Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến. Ảnh: QH

Vấn đề khó, mới, chưa có tiền lệ

Theo ông Tiến, việc lập Tòa án chuyên biệt là yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn và đã có chủ trương của cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, do đây là vấn đề rất lớn và mới đối với Việt Nam nên cần tiếp tục nghiên cứu, tham khảo, học tập kinh nghiệm quốc tế.

“TAND Tối cao đã tiếp thu theo hướng quy định trong hệ thống TAND có Tòa án chuyên biệt và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án chuyên biệt” – Phó Chánh án TAND Tối cao nêu rõ.

Cùng với đó, Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức bộ máy của Tòa án chuyên biệt; trình tự, thủ tục tố tụng; tiếng nói, chữ viết trong tố tụng; việc áp dụng pháp luật tại Tòa án chuyên biệt; Thẩm phán xét xử và các nội dung có liên quan đến tổ chức và hoạt động của Tòa án chuyên biệt.

Sau khi tổ chức nghiên cứu, tham khảo, học tập kinh nghiệm quốc tế về vấn đề này, TAND Tối cao sẽ khẩn trương báo cáo đề xuất, trình Quốc hội xem xét quy định theo thẩm quyền.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QH

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, nêu rõ việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ ở Việt Nam.

Để bảo đảm tính cạnh tranh và theo thông lệ quốc tế, các quy định về tổ chức, hoạt động, thẩm quyền tố tụng và pháp luật áp dụng của Tòa án chuyên biệt này dự kiến hoàn toàn khác với các TAND hiện nay và phải do Quốc hội quy định.

Do vậy, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp thống nhất với đề xuất của TAND Tối cao chỉ quy định trong Luật Tổ chức TAND một số vấn đề cơ bản có tính nguyên tắc, định hướng về Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế. Các nội dung cụ thể sẽ được TAND Tối cao tiếp tục nghiên cứu, trình Quốc hội quy định sau.

Cơ quan này cũng đề nghị cần quy định cụ thể tên gọi của Tòa án này là “Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế", đồng thời bổ sung nhiệm vụ của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao về hướng dẫn áp dụng nguyên tắc của hệ thống thông luật trong giải quyết tranh chấp tại Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế…

Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: QH

Sẽ tham khảo kinh nghiệm quốc tế

Giải trình thêm nội dung này, Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí khẳng định việc triển khai sớm, thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế ở TP.HCM và Đà Nẵng là nhiệm vụ chính trị phải làm. Tuy nhiên, nhiều vấn đề đặt ra liên quan đến việc này.

“Việc thành lập tòa chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính quốc tế là vấn đề mới, lớn, chúng ta chưa có kinh nghiệm gì cả” - ông Lê Minh Trí nói.

Dẫn chứng, Chánh án TAND Tối cao cho rằng áp dụng thông luật (áp dụng án lệ) đến đâu là nội dung cần nghiên cứu.

“Điều này phải phù hợp với luật pháp Việt Nam và phải do Quốc hội ban hành” - ông Trí nói và đề nghị cần khẩn trương xây dựng một đạo luật riêng chứ không thể sửa các luật khác theo cái này.

“Đây là hoạt động rất đặc thù và hẹp, chúng ta không thể sửa các luật khác được mà chỉ xây dựng luật đặc thù thôi”- vẫn lời ông Lê Minh Trí.

Một nội dung khác Chánh án TAND Tối cao đề cập là việc xây dựng các tiêu chí về ngôn ngữ xét xử tại các tòa chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính quốc tế; thẩm phán chúng ta bổ nhiệm hay thuê?

“Rất nhiều vấn đề đặt ra. Chánh án Trung Quốc giới thiệu ở Thượng Hải làm rất tốt cái này, tôi cũng qua khảo sát rồi về chỉ đạo anh em, sớm báo cáo Bộ Chính trị việc này” - ông Trí nói thêm và nhấn mạnh Luật Tổ chức TAND xác định phạm vi có thêm hệ thống tổ chức tòa chuyên biệt thành lập tại các Trung tâm Tài chính quốc tế nhưng nội dung chi tiết sẽ giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Lên kế hoạch sử dụng các trụ sở dôi dư sau sắp xếp

Phát biểu tại đây, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các cơ quan liên quan quan tâm đến việc xử lý tài sản, cơ sở vật chất hiện có cũng như đầu tư cơ sở, trang thiết bị hiện đại cho ngành tòa án sau sắp xếp.

“Chúng ta cũng cần quan tâm đào tạo đội ngũ thẩm phán hiện nay ở các địa phương. Đội ngũ thẩm phán, cán bộ tòa án có tâm, có tầm, có tài, có đức thì sẽ đáp ứng được yêu cầu về xử án trong tình hình mới, giúp tạo được niềm tin của người dân, doanh nghiệp” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

NGUYỄN THẢO

ĐỨC MINH