Chăm sóc trẻ sinh non, nhẹ cân bằng phương pháp Kangaroo

Người cha cũng có thể tham gia kỹ thuật Kangaroo để tạo kết nối sớm với con

Đơn giản, hiệu quả

Trẻ sinh non thường phải chào đời khi cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh: Phổi chưa đủ chức năng, dễ hạ thân nhiệt, hệ miễn dịch yếu và bú kém. Những rủi ro như hạ thân nhiệt, suy hô hấp, nhiễm trùng và chậm phát triển có thể khiến trẻ phải nằm lồng ấp dài ngày, thậm chí mất cơ hội sinh tồn. Trong khi đó, ở nhiều tuyến y tế cơ sở, trang thiết bị hiện đại còn thiếu, nhân lực mỏng và kinh phí hạn chế khiến việc chăm sóc trẻ sinh non càng gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh này, phương pháp Kangaroo (Kangaroo Mother Care - KMC) trở thành một giải pháp cứu cánh.

Phương pháp Kangaroo không yêu cầu thiết bị phức tạp. Trẻ được đặt da kề da trực tiếp với người mẹ hoặc người chăm sóc trong tư thế thẳng đứng trên ngực, cố định bằng khăn mềm hoặc áo chuyên dụng, kéo dài nhiều giờ trong ngày. Đi kèm với đó là việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn và theo dõi sát dấu hiệu sinh tồn của trẻ như nhịp thở, thân nhiệt, phản xạ bú.

Hiệu quả của kỹ thuật này đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận và khuyến nghị toàn cầu. Theo nghiên cứu, việc tiếp xúc da kề da giúp ổn định nhịp tim, nhịp thở và thân nhiệt của trẻ, đồng thời thúc đẩy quá trình tăng cân, tiêu hóa và miễn dịch. Trẻ ít bị nhiễm trùng, bú tốt hơn, rút ngắn thời gian nằm viện, đồng thời được nuôi dưỡng trong môi trường tình cảm tích cực - môi trường rất cần thiết cho sự phát triển thần kinh, cảm xúc ở giai đoạn đầu đời.

Theo BSCKII. Hoàng Văn Thám, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Huế, kỹ thuật Kangaroo không chỉ là một can thiệp y học mà còn là phương pháp chăm sóc toàn diện, tạo ra ảnh hưởng lâu dài đến mối quan hệ mẹ con. Trẻ sinh non giống như những hạt mầm mong manh. Kangaroo là cách để giữ hạt mầm đó luôn được ủ ấm trong vòng tay mẹ. Đặc biệt, hiệu quả của Kangaroo không thua kém lồng ấp, nhưng chi phí gần như bằng 0.

Không chỉ mẹ, người cha cũng có thể tham gia “ấp Kangaroo”, giúp san sẻ trách nhiệm chăm sóc và sớm hình thành sợi dây gắn bó với con. Đây cũng là bước tiến về bình đẳng giới trong chăm sóc trẻ sơ sinh.

Từ kiến thức đến hành động

Tuy đơn giản, nhưng kỹ thuật Kangaroo vẫn đòi hỏi người thực hiện nắm vững kỹ thuật, từ tư thế ôm đúng chuẩn, thời điểm bắt đầu và kết thúc, đến phát hiện dấu hiệu bất thường để xử lý kịp thời. Vì vậy, nhân viên y tế phải trực tiếp hướng dẫn gia đình, đồng thời theo dõi sát suốt quá trình áp dụng.

Theo ThS.BSCKI. Hà Thị Mỹ Dung, Trưởng khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Huế, điều quan trọng là không biến Kangaroo thành “thủ thuật” máy móc. Kangaroo là kỹ thuật y khoa, nhưng bên trong đó là sự yêu thương. Không thể thành công nếu người mẹ chỉ ấp con cho đúng quy trình mà không có kết nối tình cảm. Cán bộ y tế khi hướng dẫn cũng phải truyền được thông điệp đó, để mỗi lần ấp là một lần ôm thật sự.

Không ít gia đình đã áp dụng thành công nhờ được y tế hỗ trợ. Chị Lê Thị Thu Huyền, 28 tuổi (phường An Cựu, TP. Huế) từng sinh bé đầu lòng ở tuần 32, nặng chỉ 1,6kg. Chị duy trì ấp 4 - 6 giờ mỗi ngày trong suốt hai tuần đầu, rồi tăng dần thời lượng. Bé bú mẹ tốt hơn, tăng cân đều và sau một tháng đã đạt 2,5kg, đủ điều kiện xuất viện. “Lúc mới sinh, con nhỏ xíu, thở yếu, bác sĩ nói chưa cần đặt máy thở nhưng phải giữ ấm tuyệt đối. Tôi hoảng loạn lắm. Nhờ được hướng dẫn ấp Kangaroo, ban đầu còn lóng ngóng, nhưng y tá theo sát nên tôi dần quen. Mỗi lần nghe con thở đều, tôi an tâm hẳn”, chị Huyền xúc động kể.

Ở vùng sâu, vùng xa, áp dụng Kangaroo còn gặp rào cản tâm lý. Một số sản phụ ngại cởi áo, một số khác sợ làm sai hoặc không kiên nhẫn duy trì ấp nhiều giờ. Đây là lúc vai trò “truyền lửa” của cán bộ y tế càng trở nên quan trọng. Họ cần lắng nghe, động viên, hướng dẫn ân cần để tạo thay đổi tích cực cho người trong cuộc.

Kỹ thuật Kangaroo cũng đòi hỏi sự phối hợp liên ngành: sản khoa - nhi khoa - y tế dự phòng. Khi sản phụ được chuẩn bị tinh thần ngay từ thai kỳ, khoa sơ sinh và cán bộ cộng đồng phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả, kỹ thuật này sẽ được nâng cao đáng kể. Thêm vào đó, việc huấn luyện cho đội ngũ y tế tuyến xã, phường sẽ là yếu tố then chốt để phổ cập phương pháp này tại cộng đồng.

Kỹ thuật Kangaroo không chỉ là một bước tiến y học, mà là biểu tượng của xu hướng chăm sóc trẻ sơ sinh hiện đại: Trở về với tự nhiên, đề cao vai trò người mẹ, nuôi dưỡng bằng tình thân thay vì công nghệ lạnh lẽo. Với sự chủ động của ngành y tế và sự chung tay của toàn xã hội, Kangaroo có thể trở thành tiêu chuẩn chăm sóc tại mọi tuyến, giúp những em bé non tháng có khởi đầu tốt nhất trong đời.

Bài, ảnh: Hải Băng