Cha mẹ nào cũng muốn con thông minh nhưng lại tập 4 thói quen khiến trẻ mất dần trí tuệ

Trí não của trẻ phát triển mạnh mẽ nhất trong những năm đầu đời và giấc ngủ đóng vai trò then chốt trong quá trình này. Giấc ngủ không chỉ giúp cơ thể hồi phục mà còn là thời gian quan trọng cho não bộ xử lý thông tin, củng cố ký ức và phát triển các kỹ năng nhận thức. Trong giai đoạn ngủ sâu, não bộ thực hiện các chức năng cần thiết để hình thành và kết nối các nơ-ron.

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh chưa nhận ra rằng "sát thủ vô hình" của quá trình phát triển não bộ của trẻ có thể ẩn trong những thói quen trước khi đi ngủ.

Sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ

Nhiều bậc cha mẹ cho phép con sử dụng điện thoại, máy tính bảng như một cách để dỗ con đi ngủ mà không biết rằng ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể gây hại cho não bộ đang phát triển của trẻ.

Ảnh minh họa/Nguồn: Canva

Ánh sáng xanh ức chế quá trình tiết hormone melatonin điều hòa giấc ngủ khiến trẻ khó ngủ sâu và chậm chìm vào giấc ngủ. Tình trạng này không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ mà còn cản trở quá trình củng cố trí nhớ tại vùng đồi hải mã - trung tâm lưu trữ và xử lý thông tin của não.

Một nghiên cứu khác của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ chỉ ra rằng trẻ sử dụng thiết bị điện tử trước giờ ngủ có mật độ chất xám ở vùng vỏ não trước trán thấp hơn – khu vực chịu trách nhiệm về khả năng tự kiểm soát và tư duy logic. Điều này lý giải vì sao nhiều trẻ gặp khó khăn trong việc ghi nhớ từ ngữ hay kiến thức, do não bộ không có đủ điều kiện để "lưu" thông tin một cách đầy đủ và chính xác.

Việc thiếu ngủ kéo dài còn làm tăng hormone căng thẳng như cortisol khiến trẻ mệt mỏi, cáu gắt và mất tập trung. Trạng thái này dễ khiến trẻ tiếp tục tìm đến thiết bị điện tử như một hình thức giải trí, vô tình tạo nên vòng luẩn quẩn giữa thiếu ngủ và suy giảm nhận thức.

Ăn vặt trước khi ngủ

Việc nạp vào cơ thể các thực phẩm có hàm lượng đường cao vào thời điểm này có thể khiến đường huyết tăng vọt trong thời gian ngắn, sau đó nhanh chóng tụt xuống mức thấp. Sự biến động đột ngột này làm suy giảm tới 40% khả năng truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xử lý thông tin của não bộ.

Nếu tình trạng này kéo dài, các thụ thể insulin trong não bị ảnh hưởng, gây khó khăn trong việc hình thành trí nhớ và cản trở quá trình học tập. Để bảo vệ giấc ngủ và trí tuệ của trẻ, cha mẹ nên hạn chế đồ ngọt vào buổi tối, ưu tiên thực phẩm nhẹ nhàng, dễ tiêu.

Tập thể dục mạnh trước khi đi ngủ

Tập thể dục gần giờ đi ngủ khiến hệ thần kinh của trẻ rơi vào trạng thái hưng phấn kéo dài. Sau vận động mạnh, cơ thể tiếp tục tiết adrenaline và dopamine – hai chất kích thích khiến não khó “tắt” để bước vào giấc ngủ sâu.

Một nghiên cứu của Trường Y Harvard chỉ ra, trẻ đi ngủ ngay sau khi tập thể dục có thời gian ngủ sâu giảm tới 27%. Trong khi đó, giấc ngủ sâu là giai đoạn then chốt để não phục hồi, loại bỏ độc tố và củng cố trí nhớ.

Vì vậy, cha mẹ cần lưu ý không cho trẻ vận động quá sức vào buổi tối, tránh vô tình gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sự phát triển trí tuệ của con.

Ảnh minh họa/Nguồn: Pexels

Thường xuyên bật đèn ngủ

Nhiều cha mẹ có thói quen bật đèn ngủ cho con đỡ sợ nhưng tác hại của bật đèn ngủ khi ngủ lại khiến mọi người không ngờ tới. Bật đèn ngủ khiến trẻ có tâm trạng bồn chồn dẫn tới giấc ngủ không sâu, cản trở sự tiết ra của các hormone tăng trưởng.

Hãy cố gắng tránh cho trẻ ngủ với đèn ngủ trong thời gian dài có thể dẫn đến giảm tiết melatonin từ tuyến tùng của trẻ, từ đó làm suy yếu tác dụng ức chế trục sinh dục và gây dậy thì sớm cao.

Cha mẹ cũng nên giúp con giải tỏa tâm lý sợ bóng tối và giải thích cho con hiểu khi ngủ cần tắt đèn và dần tạo thói quen ngủ trong bóng tối, yên tĩnh để trẻ có cơ hội phát triển chiều cao tối ưu.

Trẻ nên ngủ bao nhiêu là đủ?

Theo hướng dẫn về giấc ngủ của Học viện Y học về Giấc ngủ Hoa Kỳ, thời lượng ngủ tiêu chuẩn cho thanh thiếu niên từ 0-18 tuổi là:

- Trẻ sơ sinh 4 đến 12 tháng tuổi khoảng 12 đến 16 giờ ngủ mỗi ngày.

- Trẻ 1 đến 3 tuổi là 11 đến 14 giờ.

- Trẻ từ 3 đến 5 tuổi 10 đến 13 giờ.

- Trẻ từ 6 – 9 tuổi là 12 giờ.

- Thanh thiếu niên từ 13 đến 18 tuổi cần ngủ từ 8 đến 10 tiếng.

Tuy nhiên, trong thực tế, thời gian ngủ của hầu hết trẻ em đều không đạt tiêu chuẩn, trẻ càng lớn thì thời gian ngủ càng ít. Một bộ dữ liệu được đề cập trong báo cáo "Chỉ số giấc ngủ của trẻ em và thanh thiếu niên Trung Quốc năm 2019" cho thấy, khoảng 62,9% thanh thiếu niên ở nước này ngủ ít hơn 8 giờ một ngày, và học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông chiếm tỷ lệ lớn nhất, khoảng 81,2%.

Phương Anh