Cha, mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng, có thể gửi con vào cơ sở trợ giúp xã hội không?

Mới đây, vụ việc cháu bé ở xã An Biên (tỉnh An Giang) bị một phụ nữ có hành vi nắm tóc, đánh dã man một lần nữa đặt ra vấn đề trách nhiệm pháp lý kép và sự cấp thiết của cơ chế bảo vệ trẻ em theo quy định của pháp luật.

Công an xã An Biên (tỉnh An Giang) đang điều tra, làm rõ động cơ và mức độ hành vi của bà V để xử lý theo quy định của pháp luật. Ảnh: BT

Cạnh đó, một vấn được nhiều bạn đọc quan tâm, đó là: Ở vụ việc này, trách nhiệm của cha cháu bé như thế nào? Trong trường hợp cha mẹ cháu không có điều kiện để nuôi dưỡng cháu được thì phải làm sao, có được gửi vào cơ sở xã hội để nhà nước chăm sóc, nuôi dưỡng không?...

Người cha cháu bé có thể bị xử lý

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Mỹ Linh (Giảng viên khoa Luật, Đại học Cần Thơ), từ thông tin ban đầu qua báo chí, cho thấy bà VTV (người được cha cháu bé gửi nuôi dưỡng cháu) đã có những hành vi có dấu hiệu tội hành hạ người khác hoặc tội cố ý gây thương tích. Hành vi chưa đúng mực của bà V chắc chắn sẽ bị cơ quan chức năng tỉnh An Giang điều tra, xử lý nghiêm.

Theo Tiến sĩ Linh, tại Điều 69 và Điều 70 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định cha mẹ có nghĩa vụ tuyệt đối trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con, bao gồm cả quyền được sống trong môi trường an toàn, không bị bạo lực.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Mỹ Linh, Giảng viên khoa Luật, Đại học Cần Thơ. Ảnh: NVCC

Do đó, ở vụ việc này, dù người cha đã gửi con cho người khác chăm sóc, nhưng trách nhiệm bảo đảm an toàn cho con vẫn thuộc về cha mẹ ruột, không thể chuyển giao hoàn toàn. Do đó, việc cha ruột cháu bé mất liên lạc với người được giao nuôi dưỡng, chăm sóc từ tháng 10-2024 đến nay đồng nghĩa với việc đã buông lỏng, thiếu sự kiểm soát cần thiết.

Căn cứ Điều 69 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, hành vi của người cha có thể được xem là hành vi thiếu trách nhiệm trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ em. Hành vi này có thể bị xem xét xử lý hành chính theo Điều 57 Nghị định 144/2021...” - Tiến sĩ Linh giải thích thêm.

Khi nào thì cha, mẹ được gửi con vào cơ sở xã hội?

Đối với cha, mẹ không đủ điều kiện, không có khả năng bảo vệ, nuôi dưỡng trẻ, thì có thể gửi trẻ vào Trung tâm bảo trợ xã hội hay không, Tiến sĩ Linh cho rằng căn cứ Luật trẻ em năm 2016 việc này là có thể, khi áp dụng các hình thức chăm sóc thay thế được quy định tại Điều 61 và Điều 62 Luật Trẻ em năm 2016.

Thạc sĩ Huỳnh Thị Cẩm Hồng (khoa Luật, Đại học Cần Thơ). Ảnh: NVCC

Cùng quan điểm, Thạc sĩ Huỳnh Thị Cẩm Hồng (Giảng viên khoa Luật, Đại học Cần Thơ) nhận định lâu nay, thông thường khi trẻ em không có người nuôi dưỡng, không được hoặc không thể sống cùng cha mẹ hoặc người chăm sóc, hoặc trong các trường hợp cần can thiệp khẩn cấp mới xem xét đến việc đưa vào cơ sở trợ giúp xã hội. Rất hiếm khi có trường hợp cha mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng mà gửi con vào cơ sở trợ giúp xã hội.

Theo Thạc sĩ Hồng, căn cứ điểm c khoản 2 Điều 24 Nghị định 20/2021 của Chính phủ, điều kiện được chăm sóc, nuôi dưỡng trong cơ sở trợ giúp xã hội gồm người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và người cần được bảo vệ khẩn cấp. Quy chiếu với vụ việc cháu bé bị hành hạ ở xã An Biên (tỉnh An Giang), cháu bé thuộc dạng cần được bảo vệ khẩn cấp.

“Trong trường hợp xảy ra mới đây ở xã An Biên, nếu xét thấy bà V sau cơn nóng giận vẫn còn tình thương cháu bé, vẫn có ý muốn tiếp tục nuôi dưỡng cháu bé không cần chu cấp, chính quyền có thể xem xét tiếp tục giao cháu bé cho bà V nuôi dưỡng và giám sát. Trường hợp xét thấy cần phải tách cháu bé ra khỏi nguồn nguy hiểm để đảm bảo không bị đối xử tệ bạc, UBND xã An Biên có đủ thẩm quyền ra quyết định để đưa cháu vào Trung tâm bảo trợ xã hội” - Thạc sĩ Hồng phân tích.

CHÂU ANH