Cầu nối kiến tạo giúp HTX vững vàng trong cuộc chiến giảm nghèo
Trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, vai trò của kinh tế tập thể (KTTT) mà nòng cốt là các hợp tác xã (HTX) ngày càng trở nên quan trọng. Tại An Giang mới, sự phối hợp nhịp nhàng giữa Liên minh HTX tỉnh và Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam (thuộc Liên minh HTX Việt Nam) đã tạo nên những mô hình giảm nghèo toàn diện, từ đào tạo nhân lực đến hỗ trợ sản xuất theo chuỗi giá trị.
Liên minh HTX tỉnh An Giang đã khẳng định mình là cầu nối quan trọng trong phát triển KTTT. Nếu phát triển đúng hướng, HTX sẽ là yếu tố và động lực cơ bản góp phần tạo nền tảng thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới. Tính đến nay, sau khi sáp nhập, toàn tỉnh có gần 800 HTX nông nghiệp, một con số ấn tượng cho thấy quy mô hoạt động KTTT lớn mạnh.
Khẳng định vai trò của HTX
Sự phát triển này không chỉ dừng lại ở số lượng mà còn ở chất lượng, với tỷ lệ HTX hoạt động tốt, khá tăng lên từng năm, xuất hiện nhiều mô hình liên doanh, liên kết với doanh nghiệp hiệu quả, đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm và hoạt động theo đúng quy định của Luật HTX.
Sự phát triển của HTX tại An Giang còn được củng cố mạnh mẽ bởi việc Liên minh HTX tăng cường công tác tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong việc lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động các HTX. Liên minh HTX tỉnh đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Luật về HTX, vai trò của HTX trong nâng cao thu nhập, nhất là các HTX nông nghiệp. Tuyên truyền về mô hình HTX kiểu mới để thành viên HTX nhận thức và thấy rõ được vai trò, nhiệm vụ của mình trong thực hiện giảm nghèo.

Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam hỗ trợ HTX Kênh 10.
Liên minh HTX tỉnh cũng giới thiệu các mô hình HTX hiệu quả để nhân rộng; vận động, hỗ trợ, khuyến khích thành lập các HTX theo đúng quy định của pháp luật; khuyến khích HTX mở rộng và nâng cao chất lượng các hoạt động dịch vụ kinh doanh, nhất là các dịch vụ đầu ra nhằm ổn định nguồn thu nhập cho thành viên. Đặc biệt, Liên minh HTX tỉnh đã làm cầu nối giới thiệu các thành viên HTX vay vốn ngân hàng để mở rộng sản xuất kinh doanh với số tiền lên tới hàng chục tỷ đồng. Qua đó, Liên minh HTX đã làm trung gian, cầu nối giới thiệu hàng trăm HTX liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự nỗ lực của các cấp, các ngành, thành viên, người lao động khu vực KTTT, HTX đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần rất lớn vào công cuộc xây dựng nông thôn mới của tỉnh.
HTX hóa... lòng dân
Để đảm bảo các HTX hoạt động hiệu quả và bền vững, việc nâng cao năng lực quản lý và sản xuất cho cán bộ và thành viên là điều kiện tiên quyết. Liên minh HTX tỉnh An Giang đã thể hiện sự chủ động trong việc phối hợp với các cơ sở đào tạo, tiêu biểu là Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam (thuộc Liên minh HTX Việt Nam), tổ chức các lớp bồi dưỡng từ năm 2015 đến nay.
Các khóa tập huấn này không chỉ cung cấp kiến thức nền tảng về KTTT, về quản lý HTX, mà còn đi sâu vào các kỹ năng chuyên môn như soạn thảo hợp đồng kinh tế, kiến thức về hội nhập kinh tế quốc tế và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm.
Đối tượng tham gia rất đa dạng, bao gồm Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển KTTT, HTX của địa phương và cán bộ làm công tác vận động, tuyên truyền. Đặc biệt, nhằm giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực kế toán chất lượng cao cho các HTX nông nghiệp, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với Trường Trung cấp Nghề và đào tạo cán bộ HTX miền Nam mở những lớp Trung cấp kế toán HTX cho các học viên, tạo nguồn cán bộ nguồn quan trọng.

HTX Kênh 10 không ngừng phát triển, mở rộng sản xuất.
Không chỉ dừng lại ở đào tạo lý thuyết, sự hỗ trợ từ Trung ương đã được cụ thể hóa bằng các dự án giảm nghèo mang tính thực tiễn cao. Điển hình là việc Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam, được Liên minh HTX Việt Nam giao làm chủ đầu tư, đã thực hiện dự án xây dựng mô hình giảm nghèo hỗ trợ sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm hoa màu tại xã Minh Thuận, huyện U Minh Thượng (cũ). Trường đã có hai đợt hỗ trợ HTX ở địa phương này theo nội dung Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Theo đó, 11 hộ nghèo và cận nghèo là thành viên của HTX dịch vụ sản xuất nông nghiệp Kênh 10 đã được tiếp cận gói chính sách hỗ trợ với giá trị hàng trăm triệu đồng, bao gồm chi phí khảo sát, lập dự án, chuyển giao khoa học kỹ thuật, cung cấp máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất cùng với phân bón, vật tư nông nghiệp thiết yếu.
Việc cung cấp thiết bị và kiến thức trực tiếp đã tạo động lực mạnh mẽ cho các hộ gia đình. Các hộ thành viên được hướng dẫn sử dụng thiết bị đúng mục đích, phát huy hiệu quả tối đa của chương trình. Đây cũng là động lực quan trọng để các thành viên trong HTX thoát được nghèo, vươn lên trong cuộc sống.
Kinh nghiệm từ một mô hình giảm nghèo bền vững
Trong số các đơn vị được hưởng lợi từ sự hỗ trợ này, HTX sản xuất, dịch vụ nông nghiệp Kênh 10 đã phát huy hiệu quả.
Sự phát triển của HTX là một minh chứng sinh động và đầy thuyết phục về hiệu quả của việc hỗ trợ đúng trọng tâm, đúng thời điểm từ hệ thống Liên minh HTX Việt Nam. Nhờ sự đồng hành và nguồn lực từ Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam và Liên minh HTX tỉnh An Giang, HTX Kênh 10 không chỉ vượt qua giai đoạn khó khăn mà còn tạo ra một chuỗi giá trị mới đầy đột phá, mang lại sinh kế bền vững cho hàng chục hộ dân nghèo tại địa phương.
Kể từ khi thành lập đến nay, sau 5 năm hoạt động, HTX Kênh 10 đã trở thành "nơi cứu tinh nông sản" và là điểm tựa cho thành viên và người dân địa phương nói chung. Với vai trò là đơn vị KTTT, HTX đã đảm bảo đầu ra sản phẩm trong mọi thời điểm, ngay cả trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 căng thẳng, khi nông sản nhiều nơi bị tồn đọng, HTX Kênh 10 vẫn giữ vững cam kết thu mua, giúp người dân địa phương ổn định cuộc sống.
Hiệu quả sản xuất của HTX Kênh 10 được nâng lên rõ rệt sau khi nhận được gói hỗ trợ thiết thực từ hệ thống Liên minh HTX. Vai trò của Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam đặc biệt nổi bật trong việc chuyển giao nguồn lực và tri thức.
Sự hỗ trợ này không chỉ giúp các hộ thành viên có công cụ làm ăn mà còn củng cố năng lực quản lý của HTX. Bà Trần Thị Vỹ, Giám đốc HTX, cho biết hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam đã làm cơ sở để củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động chung của HTX. Việc này thể hiện rõ tầm nhìn của Liên minh HTX Việt Nam: hỗ trợ không chỉ là cho cá nhân, mà là đầu tư vào mô hình KTTT để tạo ra hiệu ứng lan tỏa, thoát nghèo bền vững.
Điểm nhấn quan trọng nhất trong sự bứt phá của HTX Kênh 10 chính là việc tận dụng lợi thế của U Minh Thượng, nơi được mệnh danh là "vương quốc chuối" của tỉnh. Với diện tích 3.500 ha chuối, lượng thân cây chuối bị người dân bỏ đi sau thu hoạch là một nguồn tài nguyên khổng lồ bị lãng phí. Nắm bắt cơ hội này, HTX Kênh 10 đã quyết định đầu tư vào lĩnh vực sơ chế thân cây chuối để lấy tơ chuối.
Đầu năm 2023, HTX đã quyết định đầu tư hơn 500 triệu đồng để sắm hệ thống máy móc tiên tiến bao gồm máy chẻ, tách sợi, máy ép bã, máy ép bẹ và máy kéo tơ. Đây được xem là thiết bị sản xuất tơ chuối tiên tiến nhất trên địa bàn huyện U Minh Thượng. Bên cạnh đó, HTX còn đầu tư nhà kính rộng hơn 200m2 để phơi dây chuối sau sơ chế, đảm bảo chủ động được nguồn nguyên liệu ngay cả trong điều kiện thời tiết bất lợi.
Nhờ ứng dụng quy trình và máy móc tiên tiến, hiệu quả sản xuất của HTX Kênh 10 đã tăng lên đáng kể. Cứ 100kg thân chuối tươi, HTX thu được 8kg tơ chuối khô có độ dẻo dai cao, linh hoạt trong tạo hình sản phẩm mỹ nghệ. Với giá bán sỉ tơ chuối khô hiện tại là 135.000 đồng/kg, doanh thu của HTX đã tăng lên mạnh mẽ, lợi nhuận ròng ước tính sẽ tăng từ 168 triệu đồng lên hơn 281 triệu đồng/năm.
Thành công của HTX Kênh 10 không chỉ nằm ở con số lợi nhuận mà còn ở khả năng tạo việc làm và mở rộng thị trường. Dự kiến, HTX sẽ thuê hơn 50 lao động tại địa phương để đảm bảo dây chuyền sản xuất không bị gián đoạn, mang lại thu nhập ổn định cho người dân, trực tiếp góp phần vào công cuộc giảm nghèo tại U Minh Thượng.
Đặc biệt, bước đột phá mang tính chiến lược là việc HTX Kênh 10 đã ký hợp đồng bán 10 tấn tơ chuối/tháng cho một công ty chuyên xuất khẩu tơ chuối sang thị trường châu Âu. Điều này không chỉ khẳng định chất lượng sản phẩm mà còn mở ra cánh cửa lớn cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ và nông sản Việt vươn ra thế giới.
Rõ ràng, mô hình của HTX Kênh 10 đã mở ra thêm một cánh cửa giúp người trồng chuối ở U Minh Thượng nâng cao năng suất, chất lượng, và giá trị của cây chuối. Sự hỗ trợ đúng lúc của Liên minh HTX Việt Nam thông qua Trường Trung cấp nghề và đào tạo HTX miền Nam đã đóng vai trò là "bà đỡ" quan trọng, giúp HTX chuyển mình từ một đơn vị thu mua nông sản truyền thống thành một đơn vị kinh tế năng động, ứng dụng công nghệ và xuất khẩu, tạo ra một hình mẫu điển hình cho phát triển KTTT gắn liền với giảm nghèo bền vững tại tỉnh An Giang mới.