Cao điểm đấu tranh chống buôn lậu dịp Tết Nguyên đán 2026

Buôn lậu, vận chuyển hàng trái phép diễn biến phức tạp

Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan cho hay, trong bối cảnh hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục tăng trưởng mạnh, nhu cầu tiêu dùng của người dân tăng cao vào dịp cuối năm, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn biến ngày càng phức tạp, đặc biệt trên các tuyến biên giới, đường biển, hàng không.

Từ kết quả đấu tranh chống buôn lậu trong tháng 10 và nửa đầu tháng 11/2025 của cơ quan hải quan cho thấy, trên tuyến biên giới phía Bắc, hoạt động buôn lậu có xu hướng gia tăng vào dịp cao điểm cuối năm với các mặt hàng như vải, quần áo, thiết bị điện tử, điều hòa, thực phẩm đông lạnh, gia cầm giống… Đối tượng thường lợi dụng địa hình phức tạp, nhiều đường mòn, lối mở và phương thức vận chuyển nhỏ lẻ, nhiều chặng để né tránh kiểm tra.

Lực lượng hải quan tăng cường kiểm tra thực tế các lô hàng có nghi vấn. Ảnh:CTVAH

Tuyến biên giới miền Trung - Lào tiếp tục nóng với các mặt hàng pháo nổ, xăng dầu, đường cát, khoáng sản, rượu, bia, động vật hoang dã và đặc biệt là ma túy. Các đường dây ma túy xuyên quốc gia liên tục thay đổi phương thức cất giấu, sử dụng công nghệ số để che giấu hoạt động phạm pháp.

Trong khi đó, tuyến biên giới Tây Nam giáp Campuchia ghi nhận nhiều vụ vận chuyển trái phép đường kính, pháo, thuốc lá, mỹ phẩm, thuốc tân dược… vào nội địa, thậm chí phát sinh tình trạng đưa người xuất cảnh trái phép phục vụ hoạt động lừa đảo trực tuyến.

Cơ quan hải quan cũng cảnh báo, diễn biến phức tạp của thị trường vàng thế giới và trong nước với mức chênh lệch giá lớn đã làm gia tăng nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng, tiền tệ qua biên giới, tập trung tại các tuyến đường bộ, đường thủy nội địa khu vực biên giới phía Nam giáp Campuchia (Tịnh Biên, Khánh Bình - An Giang, Bờ Y - Gia Lai) và giáp Lào (Lao Bảo - Quảng Trị). Các đối tượng chủ yếu cất giấu vàng, tiền trong hành lý cá nhân, phương tiện vận tải. Trên tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất nổi lên tình trạng cất giấu vàng, tiền trong người, hành lý xách tay. Việc sử dụng căn cước công dân giả, tên giả, thuê người nhận hộ khiến công tác kiểm soát gặp nhiều khó khăn.

Thống kê của cơ quan hải quan cho thấy, trong tháng 10/2025, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 1.793 vụ (tăng 18 vụ so với cùng kỳ năm 2024); trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 1.856 tỷ đồng. Số thu ngân sách nhà nước xấp xỉ 46,1 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan khởi tố 1 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 7 vụ (giảm 6 vụ, tương đương 46,1% so với cùng kỳ năm trước).

Tuyến đường biển tiếp tục chiếm tỷ trọng vi phạm lớn nhất với 1.021/1.793 vụ vi phạm, chiếm 56,9% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý, tập trung tại các cảng biển lớn thuộc Chi cục Hải quan khu vực II, III, XII. Trong đó, nổi lên hiện tượng vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn nhập khẩu, quy định về nhãn mác của hàng hóa... Đáng chú ý, tại cảng biển Hải Phòng phát hiện các vụ việc nhập khẩu hàng hóa đã qua sử dụng (quần áo, đồ gia dụng, máy móc...) thuộc danh mục cấm nhập khẩu.

Nguồn: Cục Hải quan. Đồ họa: Phương Anh

Đồng bộ các giải pháp triển khai cao điểm chống buôn lậu năm 2026

Năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng hơn 17%, nhu cầu tiêu dùng cuối năm tăng cao kéo theo áp lực lớn cho công tác quản lý thị trường. Điều này đặt lực lượng hải quan vào trạng thái thực thi nhiệm vụ cao điểm trong thời gian ngắn, yêu cầu vừa tạo thuận lợi thương mại, vừa kiểm soát chặt chẽ vi phạm.

Trong bối cảnh nêu trên, toàn ngành Hải quan tổ chức thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và Ban Chỉ đạo 389 quốc gia; đồng thời phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an, bộ đội biên phòng và các lực lượng chức năng khác. Kế hoạch số 30141/KH-CHQ được Cục Hải quan ban hành ngày 20/10/2025 về cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 được triển khai sâu rộng đến từng đơn vị, đảm bảo thống nhất về phương thức chỉ đạo và hành động.

Ngành Hải quan xác định nhiệm vụ kép: không gây ách tắc, không làm chậm trễ hàng hóa hợp pháp, nhưng phải kiểm soát chặt chẽ, đúng pháp luật, kịp thời phát hiện sai phạm.

Theo đó, các đơn vị hải quan chuyên trách đã và đang tăng cường các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát, tuần tra, bố trí lực lượng liên tục tại các cửa khẩu đường bộ, cảng biển, sân bay, kho ngoại quan, bãi chứa hàng hóa; tổ chức tuần tra, kiểm soát 24/7, đặc biệt vào ban đêm, ngày nghỉ, sát thời điểm Tết. Đồng thời, tiến hành kiểm tra trọng điểm các lô hàng, doanh nghiệp, tuyến vận chuyển có rủi ro cao; siết chặt kiểm tra đối với hàng tạm nhập tái xuất, chuyển cửa khẩu, quá cảnh.

Để công tác đấu tranh chống buôn lậu đạt hiệu quả, theo kế hoạch đề ra, cơ quan hải quan đẩy mạnh thu thập thông tin, giám sát đối tượng trọng điểm; tăng cường trinh sát, nắm tình hình tuyến, địa bàn, phương tiện vận chuyển và đối tượng có biểu hiện nghi vấn; xây dựng hồ sơ, theo dõi đối tượng, doanh nghiệp có tiền sử vi phạm; ứng dụng phân tích dữ liệu, đánh giá rủi ro để nhận diện sớm hành vi gian lận.

Đặc biệt, lực lượng hải quan sử dụng biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, triệt phá đường dây lớn thông qua việc phát triển, sử dụng hiệu quả cơ sở bí mật, các biện pháp nghiệp vụ sâu để đấu tranh với đường dây buôn lậu, ma túy xuyên quốc gia. Khi đủ điều kiện, triển khai chuyên án, phối hợp liên ngành để triệt phá tận gốc, không chỉ chặn hàng, mà còn đánh sập tổ chức chủ mưu.

Song Linh