Cánh cửa quyền lực mở ra cho phe cực hữu tại Pháp

Diễn biến vòng một bầu cử Quốc hội Pháp

Vòng một cuộc bầu cử Quốc hội Pháp đã khép lại với chiến thắng thuộc về Đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu. Liệu Đảng Tập hợp Quốc gia và các đồng minh có giành được đa số tuyệt đối cần thiết để thành lập chính phủ hay không vẫn còn chờ đợi vòng hai của cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào ngày 7/7 tới.

Tuy nhiên, kết quả trên được coi là một thất bại lớn đối với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sau khi ông kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử sớm nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của làn sóng cực hữu.

Đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia đang tiến gần đến quyền lực hơn bao giờ hết, sau khi giành chiến thắng lịch sử trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, với 33% phiếu bầu, tiếp theo là liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới thuộc cánh tả với 28%, liên minh trung dung của Tổng thống Emmanuel Macron đứng thứ ba chỉ với 20%. Những người ủng hộ Đảng Tập hợp Quốc gia đã xuống đường ăn mừng kết quả.

Đảng cực hữu của bà Marine Le Pen đã dẫn đầu trong vòng bỏ phiếu đầu tiên. Ảnh: AP.

Sau giai đoạn dài bị xa lánh ở Pháp, Đảng Tập hợp Quốc gia dưới sự lãnh đạo của bà Marine Le Pen đã thành công thoát khỏi những nhận xét mang tính tiêu cực như phân biệt chủng tộc hoặc bài Do Thái.

Đây được xem là một chiến thuật có hiệu quả trong bối cảnh cử tri phẫn nộ với Tổng thống Macron về chi phí sinh hoạt tăng cao và mối lo ngại ngày càng tăng về vấn đề nhập cư. Ngay sau khi có kết quả vòng một, bà Le Pen đã kêu gọi sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho Đảng Tập hợp Quốc gia tại các khu vực bầu cử sẽ tổ chức bỏ phiếu vòng hai vào cuối tuần này.

Người dân Pháp thông qua cuộc bỏ phiếu rõ ràng đã thể hiện mong muốn sang trang mới. Chúng tôi cảm ơn cử tri và hoan nghênh những kết quả này.

Bà Marine Le Pen - Lãnh đạo Đảng Tập hợp Quốc gia.

Bà Marine Le Pen nhấn mạnh, bà đã tái đắc cử vào Quốc hội và những người ủng hộ ông Macron rõ ràng đã thua ngay ở vòng bỏ phiếu đầu tiên. Theo Hiến pháp của Pháp, để trở thành nghị sĩ Quốc hội ngay tại vòng một, các ứng viên phải đạt điều kiện kép là nhận được hơn 50% số phiếu bầu và tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tại khu vực tranh cử phải đạt ít nhất 25%.

Tại những khu vực không có ứng cử viên nào giành được 50% phiếu bầu ở vòng một, hai ứng cử viên hàng đầu sẽ tự động đủ điều kiện vào vòng hai. Trong vòng hai, ai được nhiều phiếu nhất sẽ giành chiến thắng, và Đảng Tập hợp Quốc gia đang cần giành được đa số tuyệt đối để có được đề cử cho chức vụ Thủ tướng.

Trước những diễn biến bất lợi này, Tổng thống Macron đã kêu gọi cử tri “ngăn chặn phe cực hữu” và thành lập liên minh để ngăn chặn một kịch bản Đảng Tập hợp Quốc gia kiểm soát Quốc hội.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại Paris ngày 21/6. Ảnh: AFP.

Lãnh đạo liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới Jean-Luc Melenchon cũng mô tả kết quả bầu cử vòng một là một thất bại nặng nề đối với Đảng trung dung của Tổng thống Macron, đồng thời ông Melenchon kêu gọi người dân Pháp đoàn kết chống lại Đảng Tập hợp Quốc gia.

Dựa trên kết quả bầu cử, giới quan sát đánh giá, khoảng 300 khu vực trên toàn nước Pháp sẽ chứng kiến cuộc đối đầu giữa cả ba đảng trong cuộc bầu cử vòng hai. Tuy nhiên, việc có nhiều ứng viên sẽ khiến lá phiếu bị chia rẽ, gia tăng khả năng giành được chiến thắng của Đảng Tập hợp Quốc gia.

Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong vòng một đạt tới 65%, mức cao nhất tại các cuộc bầu cử lập pháp ở Pháp trong ít nhất 20 năm qua, cho thấy tầm quan trọng của cuộc bầu cử lần này đối với cử tri Pháp. Dự kiến vòng hai cuộc bỏ phiếu diễn ra vào ngày 7/7 tới cũng sẽ chứng kiến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao kỷ lục.

Các kịch bản chính trị có thể xảy ra

Các nhà bình luận chính trị tại châu Âu cho biết chiến thắng của Đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia là sự kiện mang tính lịch sử. Nguyên nhân là bởi phe cực hữu chưa bao giành chiến thắng trong vòng đầu tiên của cuộc bầu cử Quốc hội tại Pháp.

Điều được dư luận đặc biệt quan tâm hiện nay là vòng hai của cuộc bỏ phiếu vào ngày 7/7 có tiềm ẩn yếu tố bất ngờ nào không? Tương lai nước Pháp, cũng như châu Âu sẽ ra sao sau cuộc bầu cử mang tính bước ngoặt này?

Kịch bản đầu tiên, đó là việc Đảng Tập hợp Quốc gia sẽ giành được đại đa số, tương đương với việc có hơn 289 nghị sĩ của đảng này trúng cử tại vòng hai diễn ra vào ngày 7/7 tới. Theo kết quả sơ bộ vòng một, Đảng Tập hợp Quốc gia được dự báo sẽ giành tổng cộng khoảng 295 ghế tại Quốc hội.

Tuy vậy, cuộc cạnh tranh phiếu bầu được dự đoán là sẽ rất căng thẳng. Hiện hơn 200 ứng cử viên từ phe trung dung của Tổng thống Emmanuel Macron và liên minh cánh tả đã rút lui để tránh chia nhỏ phiếu bầu. Họ đã gạt bỏ những khác biệt của mình sang một bên với mục tiêu duy nhất là không để phe cực hữu có được 289 ghế cần thiết để giành đa số tại Quốc hội Pháp.

Không có cuộc bầu cử nào có thể dự đoán trước kết quả. Đây là cuộc đua của các ứng cử viên của ba đảng. Để ngăn Đảng Tập hợp Quốc gia giành chiến thắng, tôi kêu gọi bất cứ ai đứng ở vị trí thứ ba đều nên rời khỏi cuộc đua.

Bà Clementine Autain - Thành viên liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới.

Theo các chuyên gia, sẽ là quá sớm để có thể khẳng định về kết quả bầu cử sắp tới. Tuy nhiên, dù kết quả có như thế nào, thì Tổng thống Macron sẽ phải mời lãnh đạo hoặc đại diện một trong hai đảng - đó là Đảng Tập hợp Quốc gia hoặc Đảng Mặt trận Bình dân Mới cùng “cộng sinh” chính trị.

Trong kịch bản cộng sinh, Tổng thống Macron sẽ phải đối mặt với việc mất đi quyền tự quyết hay nói cách khác là quyền lực của ông sẽ bị suy yếu. Mọi kế hoạch hay ý định của ông sẽ phải có được sự thỏa hiệp từ phía Thủ tướng để có thể triển khai.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tham gia bỏ phiếu tại Le Touquet-Paris-Plage (miền Bắc nước Pháp) hôm 30/6. Ảnh: AP.

Kịch bản thứ hai, đó là việc Đảng Tập hợp Quốc gia hoặc Đảng Mặt trận Bình dân Mới chiếm đa số ghế tại Quốc hội nhưng không đạt được đại đa số tuyệt đối. Khi đó, chính trường Pháp sẽ trở nên phức tạp và chính phủ mới sẽ khó vận hành khi luôn phải thỏa hiệp, đàm phán và không ngừng thay đổi liên minh để đạt được mục đích.

Chưa kể, phe đối lập sẽ không ngừng yêu cầu bỏ phiếu bất tín nhiệm để ngăn chặn các dự luật được thông qua. Hệ quả của hành động này là sự tắc nghẽn thể chế khi không có dự luật nào được thông qua và không ngừng có chính phủ mới bị giải tán, như những gì đã từng xảy ra dưới nền Cộng hòa đệ Tứ ở Pháp.

Kịch bản cuối cùng, cũng là kịch bản hỗn loạn nhất, đó là việc cả ba thế lực, bao gồm Đảng Tập hợp Quốc gia, Đảng Mặt trận Bình dân Mới và phe ủng hộ Tổng thống đều đạt được một số ghế nhất định nhưng không có quá nhiều chênh lệch.

Trong bối cảnh này, Quốc hội Pháp sẽ ở thế giằng co ba bên. Việc Tổng thống chọn Thủ tướng sẽ rất phức tạp và cuộc khủng hoảng chính trị sẽ vô cùng nghiêm trọng tại Pháp. Tuy nhiên, khả năng này sẽ khó có thể xảy ra bởi hiện phe ủng hộ Tổng thống hiện đang bị bỏ lại khá xa và các chính trị gia Pháp đang sẵn sàng “nhường bước” để tránh kết quả xấu nhất đến với chính trường Pháp.

Dư luận châu Âu về biến động trên chính trường Pháp

Sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu cách đây ba tuần, khối cực hữu đang dần mở rộng sức ảnh hưởng khi bất ngờ giành được hơn 70 ghế và hiện giữ vị trí quyền lực thứ ba tại Nghị viện.

Trong trường hợp Đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia tiếp tục thu hút đông đảo sự ủng hộ tại vòng bầu cử thứ hai và giành được đại đa số tại Quốc hội Pháp, Liên minh châu Âu (EU) sẽ phải đối mặt với sự phân cực chính trị ngày càng nghiêm trọng.

Điều này không chỉ đơn giản là gây ảnh hưởng đến những quyết định của EU trong tương lai, mà còn có thể gây ra sự rạn nứt thậm chí là sụp đổ, nhất là trong bối cảnh cuộc bầu cử ở Đức cũng đang đến gần. Hiện dư luận quốc tế, đặc biệt tại châu Âu đang thận trọng theo dõi những biến động trên chính trường Pháp.

Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu. Ảnh: European University Institute.

Tại Đức, Ngoại trưởng Annalena Baerbock đã bày tỏ lo ngại về thắng lợi lịch sử của Đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu trong vòng đầu tiên bầu cử Quốc hội ở Pháp.

Tại một nền dân chủ, kết quả các cuộc bầu cử nằm trong tay cử tri. Đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ không can thiệp từ bên ngoài hoặc bình luận về chúng. Tuy nhiên, có một thực tế mà tôi xin nói rõ ở đây là trong các cuộc bầu cử ở châu Âu hay ở đất nước láng giềng thân thiết của chúng tôi, một đảng hoài nghi châu Âu đang ở phía trước.

Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Annalena Baerbock diễn ra vào thời điểm các cuộc thăm dò cho thấy phe cực hữu tại Đức cũng đang giành được sự ủng hộ rộng rãi của giới trẻ và xu hướng này ngày càng tăng. Các chuyên gia ước tính số phiếu ủng hộ phe cực hữu AfD hiện rơi vào khoảng 22 - 23% mặc dù tỷ lệ ủng hộ đảng này tại cuộc bầu cử châu Âu chỉ vỏn vẹn 15,9%, thấp hơn nhiều so với các dự đoán.

Thắng lợi của phe cực hữu ở Pháp được cho là sẽ “tiếp sức” cho làn sóng cực hữu ngày càng mạnh mẽ hơn ở Đức. Hiệu ứng domino sẽ tiếp tục được lan rộng, ảnh hưởng dần dần đến chính trường các nước khác như Bỉ, Áo.

Châu Âu cũng sẽ phải đối mặt với nguy cơ Frexit. Mặc dù trong kịch bản Đảng Tập hợp Quốc gia thắng lợi, Tổng thống Pháp vẫn sẽ có được quyền “tự quyết” về các vấn đề đối ngoại, nhưng về lâu dài, Đảng Tập hợp Quốc gia sẽ tăng dần sức ảnh hưởng và ép ông Macron vào thế phải thỏa hiệp, tương tự như trường hợp của cựu Thủ tướng Anh David Cameron. Khi đó, sẽ khó có thể dự đoán quyết định của người dân Pháp trong cuộc trưng cầu dân ý Frexit dưới triều đại cực hữu.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có khả năng tái đắc cử. Ảnh: CNN.

Viễn cảnh về việc Pháp rời khỏi EU sẽ kéo theo nhiều hệ lụy. Hậu quả nghiêm trọng nhất là làn sóng cực hữu sẽ làm liên minh tan rã. Trong bối cảnh cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có khả năng tái đắc cử, chiếc cọc cứu vớt châu Âu là NATO sẽ không còn tỏ ra chắc chắn như mọi người vẫn thường lầm tưởng. Châu Âu sẽ dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết.

Với sự trỗi dậy của phe cực hữu, giới phân tích đánh giá, cuộc bầu cử Quốc hội Pháp lần này được dự báo sẽ gây ảnh hưởng nặng nề nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh - không chỉ đối với Pháp mà còn đối với EU và NATO. Một chiến thắng tuyệt đối của Đảng Tập hợp Quốc gia sẽ đưa nước Pháp bước vào một chương mới, với một chính phủ cực hữu đầu tiên trong lịch sử đất nước.

Chủ tịch Đảng Tập hợp Quốc gia Jordan Bardella (28 tuổi), cũng sẽ trở thành Thủ tướng mới của nước Pháp. Bà Marine Le Pen – lãnh đạo Đảng Tập hợp Quốc gia sẽ có vị thế thuận lợi để nghĩ đến ghế Tổng thống Pháp vào năm 2027. Tuy nhiên, dư luận sẽ phải chờ đến kết quả bỏ phiếu vòng hai, diễn ra vào ngày 7/7 tới.