Cảnh báo sớm: Tăng lợi thế cạnh tranh cho hàng Việt tại Mexico

Áp lực gia tăng từ "hàng rào" phòng vệ

Nhờ lợi thế từ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), thị trường Mexico đang là một trong các điểm đến tiềm năng cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam. Thời gian qua, nhiều mặt hàng thế mạnh của Việt Nam như linh kiện điện tử, điện thoại đã tận dụng được ưu thế này để tạo nên những bước tiến mạnh mẽ.

Công tác cảnh báo sớm tiếp tục được tăng cường nhằm hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó kịp thời trước các vụ điều tra phòng vệ thương mại. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội là không ít thách thức. Mexico hiện là quốc gia đang tăng cường sử dụng công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước. Điều này đồng nghĩa với việc hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đang phải đối mặt với các thách thức ngày càng lớn.

Tính đến hết năm 2023, theo số liệu của Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), Mexico đã áp dụng tới 45 biện pháp chống bán phá giá đối với các sản phẩm thép nhập khẩu từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ.

Riêng với Việt Nam, trước năm 2021, chưa ghi nhận vụ việc phòng vệ thương mại nào phát sinh từ Mexico. Tuy nhiên, từ năm 2021 trở đi, năm nào cũng có ít nhất một vụ việc liên quan tới sản phẩm thép. Cụ thể, năm 2021 là vụ việc liên quan tới thép mạ, năm 2022 là thép cán nguội và đến năm 2023 là dây hàn.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Mexico, với chiến lược củng cố nội lực kinh tế, gia tăng sản xuất nội địa và kiểm soát chặt chẽ xuất xứ hàng hóa nhập khẩu, Mexico đang tăng cường bảo hộ thị trường trong nước. Đặc biệt, không chỉ chính phủ, mà cả các doanh nghiệp cũng gây sức ép buộc Nhà nước phải tăng cường các biện pháp bảo vệ ngành sản xuất.

Trước tình hình đó, Thương vụ Việt Nam tại Mexico đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để có biện pháp hỗ trợ kịp thời các doanh nghiệp trong những vụ việc liên quan đến phòng vệ thương mại, nhất là điều tra chống bán phá giá từ thị trường.

Doanh nghiệp cần phòng "từ sớm, từ xa”

Thương mại song phương Việt Nam - Mexico đang tăng trưởng rất tích cực. Theo Thương vụ Việt Nam tại Mexico, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt hơn 7,7 tỷ USD, tăng trưởng 32,31% so với cùng kỳ năm trước.

Các mặt hàng có mức tăng trưởng mạnh mẽ phải kể đến như máy móc và thiết bị điện tăng 46,2%, nhựa và sản phẩm nhựa tăng 64,2%, giày dép tăng 44,9%. Dù hàng dệt may giảm nhẹ 0,2%, song đây vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

Để ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại từ thị trường, theo Thương vụ Việt Nam tại Mexico sau thép, dệt may và giày dép vốn là những sản phẩm vốn đang chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu sang thị trường này cũng sẽ đối diện nhiều hơn trước các vụ điều tra của thị trường.

Vì vậy, khuyến nghị từ Thương vụ Việt Nam tại Mexico đưa ra, đó là doanh nghiệp trong nước cần tính toán chiến lược lâu dài, trong đó có việc nghiên cứu đầu tư trực tiếp vào Mexico. Đây là cách để tận dụng nguồn nhân lực dồi dào, giá cả hợp lý tại khu vực Mỹ Latinh, đồng thời giảm chi phí logistics cho sản phẩm.

Bên cạnh đầu tư, doanh nghiệp cần quản lý minh bạch và có hệ thống đối với thông tin về nguồn gốc xuất xứ, nguyên liệu đầu vào. Điều này không chỉ giúp đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường Mexico mà còn tạo nền tảng vững chắc khi đối diện các vụ kiện chống bán phá giá. Các ngành hàng dễ chịu tác động như dệt may, giày dép cũng được lưu ý chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, không để bị động trước những thay đổi chính sách từ phía đối tác.

Trước việc các thị trường gia tăng sử dụng công cụ phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu, trong đó có Mexico, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị doanh nghiệp nên xây dựng phương án ngay từ giai đoạn tiếp cận thị trường, đồng thời chủ động nghiên cứu, phân tích tình hình nhập khẩu tại nước sở tại để tự có cảnh báo nội bộ.

Về phía Cục Phòng vệ thương mại, trong bối cảnh các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại gia tăng, Cục cũng đã và đang tăng cường triển khai công tác cảnh báo sớm nhằm giúp doanh nghiệp và ngành hàng có sự chuẩn bị, ứng phó kịp thời, hiệu quả. Đặc biệt, với phương châm phòng "từ sớm, từ xa,” hệ thống cảnh báo sớm được thiết lập và vận hành để theo dõi, thu thập, phân tích dữ liệu về các mặt hàng xuất khẩu có nguy cơ cao bị điều tra.

Không chỉ dựa vào nguồn dữ liệu quốc tế, Cục Phòng vệ thương mại còn tận dụng thông tin từ hơn 60 thương vụ tại các thị trường xuất khẩu chính liên quan đến những nguy cơ, khả năng xảy ra điều tra phòng vệ thương mại; những xung đột giữa hàng hóa xuất khẩu của ta với hàng hóa tại tại thị trường sở tại để đánh giá rủi ro và đưa ra cảnh báo kịp thời.

Trong thời gian tới, Cục Phòng vệ thương mại sẽ tiếp tục duy trì, nâng cao hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm.

Bảo Thoa