Cảnh báo nguy hiểm chết người khi tự cắt catheter đường hầm lọc máu

Trong điều trị bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối, Catheter đường hầm là một loại đường vào mạch máu có ý nghĩa đặc biệt, giúp thực hiện lọc máu ngoài thận.

Đây là một “cầu nối sự sống” vô cùng quan trọng, giúp duy trì sự sống của bệnh nhân, là đường vào mạch máu tạm thời trong thời gian chờ tạo đường vào mạch máu vĩnh viễn.

Tuy nhiên gần đây, Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu – Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận một trường hợp rất nguy hiểm, bệnh nhân tự ý dùng vật sắc nhọn cắt catheter đường hầm tại nhà.

Hậu quả xảy ra ngay lập tức, bệnh nhân chảy máu dữ dội, phải đưa đi cấp cứu tại bệnh viện tỉnh để cầm máu, sau đó mới được chuyển lên tuyến trên.

Rất may mắn, trước đó bệnh nhân đã được tạo “cầu tay” (AVF) – là đường vào mạch máu vĩnh viễn, vì vậy khi lên đến Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân đã được xử trí ngay lập tức: Rút catheter đường hầm, đặt catheter tạm thời mới để bệnh nhân lọc máu trong thời gian chờ đợi “cầu tay” trưởng thành và được các bác sĩ trực tiếp tư vấn, giáo dục lại về sự nguy hiểm của hành động này.

Từ trường hợp này, các bác sĩ Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu Bệnh viện Bạch Mai chỉ rõ cách tránh phòng tránh tai biến nguy hiểm này.

bệnh nhân tự ý dùng vật sắc nhọn cắt catheter đường hầm tại nhà - Ảnh BVCC

Catheter đường hầm là một loại catheter tĩnh mạch trung tâm chuyên biệt dành cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo. Nó được đặt vào các tĩnh mạch lớn (thường là tĩnh mạch cảnh trong, tĩnh mạch cảnh ngoài, tĩnh mạch đùi, tĩnh mạch dưới đòn…) để tạo đường vào mạch máu lâu dài.

So với những loại catheter thông thường, catheter đường hầm được thiết kế an toàn, có cuff cố định, hạn chế nhiễm trùng và có thể sử dụng trong thời gian dài cho bệnh nhân lọc máu chu kỳ.

Đây chính là “đường sống” của người bệnh, là cầu nối trong giai đoạn chờ “cầu tay” - đường vào mạch máu vĩnh viễn trưởng thành, giúp thực hiện lọc máu – phương pháp duy trì sự sống cho bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối.

Việc bệnh nhân hoặc người nhà tự ý dùng dao, kéo hay bất kỳ vật sắc nhọn nào để cắt Catheter đường hầm cực kỳ nguy hiểm, vì:

Nguy cơ chảy máu dữ dội: Catheter được đặt vào những tĩnh mạch lớn. Khi bị cắt đứt, máu sẽ phun ra với áp lực cao, bệnh nhân có thể mất máu rất nhanh chỉ trong vài phút. Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong ngay tại nhà.

Nguy cơ nhiễm trùng nặng: Khi catheter bị cắt, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào đường máu. Nhiễm trùng máu từ catheter là một biến chứng cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn và tử vong.

Mất đường vào mạch máu: Với bệnh nhân chạy thận nhân tạo, mỗi đường vào mạch máu đều vô cùng quý giá. Nếu catheter đường hầm bị hỏng, bác sĩ buộc phải đặt lại ở vị trí khác, gây khó khăn và nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân.

Nguy cơ tử vong tức thì: Chỉ cần vài phút mất kiểm soát, lượng máu mất có thể vượt quá khả năng bù đắp của cơ thể. Đây là tình huống tối cấp cứu, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Ảnh BVCC

Một số nguyên nhân thường gặp:

Khó chịu, vướng víu: Bệnh nhân cảm thấy catheter gây bất tiện khi sinh hoạt.

Thiếu hiểu biết: Bệnh nhân và gia đình chưa được giải thích đầy đủ về tầm quan trọng và sự nguy hiểm nếu tác động sai cách.

Tâm lý chán nản, bi quan: Nhiều bệnh nhân suy thận mạn có thể xuất hiện trầm cảm, muốn từ bỏ điều trị, dẫn đến hành vi nguy hiểm.

Bệnh nhân không tỉnh táo hoặc có vấn đề về rối loạn tâm thần.

Điều này cho thấy việc giáo dục và tư vấn cho bệnh nhân, người nhà là vô cùng quan trọng, để họ hiểu rõ và hợp tác tốt trong điều trị.

Để đảm bảo an toàn, bệnh nhân và người nhà cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

Không tự ý tác động vào catheter: Tuyệt đối không cắt, tháo, rút hoặc thay đổi vị trí catheter. Khi thấy catheter có dấu hiệu lỏng, tuột, gãy, hãy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra.

Giữ vệ sinh vùng đặt catheter: Luôn giữ khô, sạch vùng da quanh catheter. Không được tự ý mở băng hoặc thay băng khi chưa có chỉ định và hướng dẫn của nhân viên y tế.

Theo dõi các dấu hiệu bất thường: Báo ngay cho bác sĩ nếu có đau, sưng đỏ, chảy dịch, sốt hoặc khó chịu tại vị trí đặt catheter.

Tái khám định kỳ: Thực hiện theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra tình trạng catheter. Nếu có bất cứ vấn đề nào, cần trao đổi trực tiếp với nhân viên y tế, tuyệt đối không tự xử lý.

Tư vấn tâm lý cho bệnh nhân: Người nhà cần động viên, chia sẻ để bệnh nhân không cảm thấy cô đơn hay bi quan. Nếu thấy bệnh nhân có dấu hiệu trầm cảm, cần báo với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

Thông điệp từ Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu – Bệnh viện Bạch Mai

Catheter đường hầm là “cầu nối sự sống” của bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối.

Việc tự ý cắt catheter bằng vật sắc nhọn có thể gây chảy máu dữ dội, sốc mất máu và tử vong tức thì.

Mọi vấn đề liên quan đến catheter cần được xử lý bởi nhân viên y tế chuyên khoa, không tự ý can thiệp tại nhà.

Bệnh nhân và người nhà cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo an toàn, duy trì hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống.

Bệnh nhân suy thận mạn cần điều trị thay thế nhưng chưa tìm được nơi tạo đường vào mạch máu, bệnh nhân lọc máu chu kỳ nhưng hỏng đường vào mạch máu, hãy đến với đơn vị đường vào mạch máu để được tư vấn trực tiếp, đánh giá và hỗ trợ toàn diện để tiếp cận cơ hội sống mới.

Thúy Nga