Cảnh báo: Hóa chất giặt khô làm tăng nguy cơ xơ gan, ung thư

Hóa chất tetrachloroethylene (PCE) sử dụng trong giặt khô có thể gây xơ gan, ung thư gan. Ảnh: iStock

Theo Hệ thống Y học Keck thuộc Đại học Nam California (USC), nghiên cứu vừa công bố trên Tạp chí Liver International cho thấy, ngoài các nguyên nhân đã được biết đến như uống rượu, béo phì, tiểu đường, mỡ máu cao hay nhiễm virus viêm gan B, C, thì yếu tố môi trường - cụ thể là hóa chất tetrachloroethylene (PCE) - cũng có thể đóng vai trò đáng kể trong việc gây tổn thương gan.

Mối liên hệ giữa PCE và tổn thương gan

PCE là một hóa chất nhân tạo, không màu, thường được sử dụng trong giặt khô, trong các sản phẩm tẩy rửa, keo dán, chất tẩy vết bẩn và dung dịch đánh bóng thép không gỉ.

Kết quả nghiên cứu cho thấy những người có phơi nhiễm PCE trong máu có nguy cơ mắc xơ gan nghiêm trọng cao gấp ba lần so với nhóm không phơi nhiễm. Xơ gan là tình trạng tích tụ mô sẹo trong gan, có thể tiến triển thành ung thư gan, suy gan hoặc tử vong. Ngoài ra, mức độ phơi nhiễm PCE càng cao thì nguy cơ tổn thương gan càng lớn.

“Đây là nghiên cứu đầu tiên trên người xác định mối liên hệ giữa nồng độ PCE trong máu và tình trạng xơ gan nghiêm trọng, nhấn mạnh vai trò ít được chú ý của các yếu tố môi trường đối với sức khỏe gan”, bác sĩ Brian P. Lee, chuyên gia gan và cấy ghép gan của Keck Medicine, tác giả chính của nghiên cứu cho biết. “Phơi nhiễm PCE có thể là nguyên nhân khiến một người mắc bệnh gan trong khi người khác có cùng tình trạng sức khỏe và lối sống lại không bị”.

PCE là một hóa chất nhân tạo, không màu, thường được sử dụng trong giặt khô, trong các sản phẩm tẩy rửa, keo dán, chất tẩy vết bẩn và dung dịch đánh bóng thép không gỉ. Ảnh: Melbourne Solvents

PCE hiện diện ở đâu?

Theo nhóm nghiên cứu, con người có thể tiếp xúc với PCE qua không khí hoặc nguồn nước. Trong đời sống hàng ngày, PCE được giải phóng dần ra môi trường từ quần áo sau khi giặt khô, hoặc thấm vào đất, mạch nước ngầm do rò rỉ, đổ tràn hay xử lý chất thải công nghiệp không đúng quy định.

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp PCE vào nhóm “có khả năng gây ung thư ở người”, liên quan đến các loại ung thư như ung thư bàng quang, u tủy xương và ung thư hạch không Hodgkin. Một số nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra mối liên hệ giữa PCE và ung thư gan.

Do độc tính cao, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) đã khởi động lộ trình loại bỏ việc sử dụng PCE trong giặt khô trong vòng 10 năm, đồng thời áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt trong môi trường lao động. Tuy nhiên, hóa chất này vẫn có thể tồn tại trong một số sản phẩm tiêu dùng hoặc ở các quốc gia chưa có quy định tương tự.

Phơi nhiễm cao là tăng nguy cơ bệnh gan

Để đi đến kết luận, các nhà khoa học đã sử dụng dữ liệu từ Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Mỹ - một khảo sát đại diện trên phạm vi toàn quốc - nhằm đo lường nồng độ PCE trong máu của người từ 20 tuổi trở lên trong giai đoạn 2017 - 2020.

Kết quả cho thấy khoảng 7% dân số Mỹ có dấu vết PCE trong máu. Nhóm có phơi nhiễm PCE cao gấp ba lần nguy cơ mắc xơ gan nghiêm trọng so với nhóm không phơi nhiễm. Mối liên hệ này vẫn tồn tại ngay cả khi kiểm soát các yếu tố như tuổi, giới tính, chủng tộc, trình độ học vấn hay tình trạng kinh tế - xã hội.

Người lao động trong ngành giặt khô lại là nhóm đối mặt với rủi ro lớn nhất. Ảnh: Adobe Stock

Đáng chú ý, nhóm thu nhập cao có nguy cơ phơi nhiễm cao hơn, có thể do thói quen sử dụng dịch vụ giặt khô thường xuyên. Trong khi đó, người lao động trong ngành giặt khô lại là nhóm đối mặt với rủi ro lớn nhất vì tiếp xúc trực tiếp và kéo dài với PCE tại nơi làm việc.

Theo nhóm nghiên cứu, chỉ cần nồng độ PCE trong máu tăng thêm 1 nanogram/mililít - tương đương một phần tỷ của một gram - thì nguy cơ mắc xơ gan nghiêm trọng tăng gấp 5 lần.

“Không ít bệnh nhân thắc mắc: Tôi không uống rượu, không bị béo phì hay tiểu đường, vậy tại sao lại mắc bệnh gan? Câu trả lời có thể là do phơi nhiễm PCE”, bác sĩ Lee nói.

Cần thêm nghiên cứu

Theo bác sĩ Lee, nghiên cứu này chỉ là bước khởi đầu trong việc làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các độc tố môi trường và sức khỏe gan.

“Chắc chắn còn nhiều loại hóa chất độc hại khác trong môi trường có thể gây tổn thương gan mà chúng ta chưa biết đến”, ông nhấn mạnh. “Hy vọng kết quả nghiên cứu này sẽ giúp công chúng và giới y học hiểu rõ hơn mối liên hệ giữa phơi nhiễm PCE và xơ gan nghiêm trọng, từ đó thúc đẩy việc sàng lọc sớm để phát hiện bệnh kịp thời và cải thiện khả năng hồi phục chức năng gan cho người bệnh”.

Hồng Nhung