Cảnh báo 'điểm nghẽn' hàng hải đe dọa an ninh năng lượng toàn cầu

(Ảnh: AFP)

Năm 2023, khoảng 71,3 triệu thùng dầu/ngày và 26 tỷ feet khối LNG/ngày đi qua những “nút thắt” này. Nhưng sang 2024, khối lượng giảm còn 65 triệu thùng dầu/ngày và 24,8 tỷ feet khối LNG/ngày, do bất ổn và việc phải đổi tuyến.

5 tuyến hàng hải then chốt gồm: Eo Malacca, eo Hormuz, eo Bab el-Mandeb, mũi Hảo Vọng và eo biển Thổ Nhĩ Kỳ. Trong đó, Trung Quốc dễ bị tổn thương nhất vì phụ thuộc lớn vào eo Malacca và Hormuz, còn Mỹ ít chịu ảnh hưởng hơn nhờ sản lượng dầu khí nội địa tăng.

Một số điểm đáng chú ý:

Eo Malacca: Tuyến huyết mạch vận chuyển khoảng 24 triệu thùng dầu/ngày, chủ yếu từ Trung Đông sang châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Nhật Bản.

Eo Hormuz: Nơi trung chuyển gần 20% lượng dầu vận chuyển bằng đường biển toàn cầu và một nửa xuất khẩu của Trung Đông; căng thẳng địa chính trị gần đây càng khiến tuyến này mong manh hơn.

Eo Bab el-Mandeb: Lượng tàu giảm gần 50% vì các cuộc tấn công của lực lượng Houthi. Nếu bị phong tỏa, tàu buộc phải vòng qua mũi Hảo Vọng, khiến chi phí đội lên cao.

Mũi Hảo Vọng: Đang nổi lên như tuyến thay thế, hiện chiếm 8–10% vận tải biển toàn cầu. Tuy xa và tốn kém hơn, nhưng được xem là lựa chọn an toàn hơn trong bối cảnh căng thẳng leo thang.

Eo biển Thổ Nhĩ Kỳ: Kết nối Địa Trung Hải với Biển Đen, đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu dầu từ Caspi và Nga, thường xuyên đối mặt rủi ro địa chính trị và điều kiện hàng hải khắc nghiệt.

Rystad cảnh báo, chỉ cần một sự cố gián đoạn tại các “điểm nghẽn” này cũng đủ làm tê liệt chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu, đẩy giá dầu khí tăng vọt và kéo theo thiệt hại kinh tế nặng nề. Thực tế, chi phí vận tải và bảo hiểm đang leo thang đã phần nào phản ánh nỗi lo ngại của thị trường trước tình trạng bất ổn kéo dài.

Nh.Thạch

AFP