Căng mình trước áp lực lấn chiếm đất rừng

Rừng và đất rừng trong lâm phần quản lý của Công ty Đắk N’Tao đứng trước nguy cơ bị phá, bị lấn chiếm từng ngày

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Nam Tây Nguyên hiện quản lý hơn 27.000 ha rừng và đất rừng tại các xã Quảng Trực, Tuy Đức và Quảng Tân. Trong đó có hơn 24.000 ha là rừng tự nhiên và rừng trồng. Khoảng 3.000 ha đất rừng đã bị gần 500 hộ dân lấn chiếm, canh tác nhiều năm. Theo lãnh đạo công ty, tình trạng lấn chiếm diễn ra phức tạp nhất trước năm 2018. Nhiều “điểm nóng” phá rừng, sang nhượng đất trái phép xuất hiện, kéo theo khiếu kiện, mất an ninh trật tự.

Những năm gần đây, doanh nghiệp đã phối hợp cơ quan chức năng khởi kiện, xử lý hành chính, đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo vệ, phát triển rừng. Nhờ vậy, tình hình cơ bản giảm. “Tuy nhiên, công tác rà soát các diện tích lấn chiếm còn chậm. Một số hộ vẫn lén lút chặt phá rừng tái sinh, dựng nhà trái phép để chiếm dụng đất”, lãnh đạo công ty chia sẻ.

Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Nam Nung cũng đối diện nhiều thách thức. Đơn vị này đang quản lý gần 23.300 ha rừng tại 35 tiểu khu, phần lớn là rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới, giàu đa dạng sinh học. Diện tích rộng, địa hình phức tạp, đường tuần tra khó đi, lại tiếp giáp nhiều nương rẫy của người dân, khiến việc quản lý gặp nhiều khó khăn.

Nhu cầu về nhà ở, đất canh tác của người dân tăng cao đang gây sức ép rất lớn đến việc bảo vệ rừng và đất rừng của Lâm Đồng

Lãnh đạo khu bảo tồn cho biết: Một bộ phận người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, đời sống còn khó khăn, nhận thức hạn chế, phụ thuộc nhiều vào tài nguyên rừng. Đây là nguyên nhân dẫn đến suy giảm diện tích và chất lượng rừng. Tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng để sản xuất, săn bắt động vật rừng trái phép vẫn diễn biến phức tạp, đe dọa hệ sinh thái tự nhiên.

Áp lực lấn chiếm còn rõ nét hơn tại Công ty TNHH MTV Đắk N’Tao. Đơn vị này đang quản lý gần 11.200 ha rừng và đất rừng ở 13 tiểu khu. Qua rà soát, gần 8.000 ha vẫn còn rừng, nhưng hơn 3.200 ha đất lâm nghiệp đã bị lấn chiếm, mất rừng. Trong đó, có tới 1.855 ha đất rừng bị người dân lấn chiếm để trồng cây, dựng nhà tạm và lán trại. Đơn vị đã xác định 844 hộ, cá nhân đang lấn chiếm, sử dụng trái phép hơn 1.500 ha. Đáng chú ý, 570 hộ trong số này là dân di cư tự do, chiếm hơn 950 ha.

Theo thống kê, gần 700 nhà ở, nhà tạm, chòi lán đã được dựng trên đất lâm nghiệp thuộc đơn vị quản lý. Khoảng 340 ha đất khác chưa xác định được đối tượng sử dụng nhưng xuất hiện tình trạng mua bán, sang nhượng trái phép. Lãnh đạo Công ty Đắk N’Tao cho biết: “Diện tích rừng nằm xen kẽ với đất sản xuất của dân, trong khi làn sóng di cư từ nơi khác đến ngày càng phức tạp. Nhu cầu đất ở, đất sản xuất tăng cao đã tạo sức ép rất lớn lên công tác quản lý, bảo vệ rừng”.

Qua thực tế từ 3 đơn vị quản lý rừng lớn cho thấy, tình trạng lấn chiếm đất rừng ở Lâm Đồng vẫn rất nghiêm trọng. Chỉ riêng khu vực phía Tây của tỉnh Lâm Đồng, ngành chức năng xác định có hơn 75.000 ha đất lâm nghiệp chưa có rừng.

Phần lớn diện tích vi phạm diễn ra từ nhiều năm trước, có nơi kéo dài hàng chục năm, để lại hệ quả khó giải quyết. Người dân đã dựng nhà, canh tác ổn định, thậm chí hình thành khu dân cư mới, trong khi thủ tục pháp lý xử lý, thu hồi đất rừng gặp nhiều vướng mắc.

Theo ngành chức năng tỉnh, nguyên nhân sâu xa xuất phát từ đời sống khó khăn, thiếu đất sản xuất, di cư tự do và nhận thức chưa đầy đủ của một bộ phận người dân về giá trị tài nguyên rừng. Trong khi đó, lực lượng quản lý mỏng, địa hình rộng và phức tạp càng khiến việc giữ rừng thêm gian nan.

Lê Phước.