Canada muốn xây dựng đường ống mới để tăng xuất khẩu dầu sang châu Á

Canada muốn xây dựng đường ống mới để tăng xuất khẩu dầu sang châu Á. (Ảnh: AFP)

Dự án dự kiến vận chuyển tới 1 triệu thùng dầu mỗi ngày từ các mỏ dầu lớn của Alberta tới cảng ở British Columbia. Nếu được thông qua, Alberta sẽ tìm kiếm nguồn vốn tư nhân để sở hữu và vận hành dự án.

Chính quyền tỉnh sẽ nhận hỗ trợ kỹ thuật từ ba tập đoàn năng lượng hàng đầu Canada - Enbridge, South Bow và Trans Mountain. Tuy vậy, hiện chưa có công ty nào cam kết tham gia lâu dài.

Alberta dự kiến nộp hồ sơ lên cơ quan liên bang mới chuyên thúc đẩy các dự án hạ tầng trọng yếu trước tháng 5, động thái được cho là sẽ gây áp lực lên chính phủ của Thủ tướng Mark Carney phải sớm đưa ra phản hồi.

Những quy định và luật liên bang ban hành dưới thời cựu Thủ tướng Justin Trudeau - như lệnh cấm tàu chở dầu ngoài khơi bắc British Columbia và trần phát thải dầu khí - đang khiến giới đầu tư tư nhân ngần ngại rót vốn vào dự án.

Thủ hiến Alberta, bà Danielle Smith, khẳng định các quy định này có thể bị bãi bỏ hoặc nới lỏng. “Dự án cần một cú hích để khởi động. Chúng ta sẽ không có nhà đầu tư cho đến khi luật được điều chỉnh, và vì vậy tỉnh sẵn sàng đứng ra khởi xướng để đưa nó đến giai đoạn đó”, bà nói.

Sau cuộc gặp với Thủ tướng Carney vào tháng 9, bà Smith cho biết bà “lạc quan hơn bao giờ hết” rằng Alberta sẽ được lắng nghe. Ông Carney gần đây cũng gợi ý khả năng thay đổi luật để hỗ trợ một dự án đường ống, song chưa đưa ra cam kết cụ thể. Ông nhấn mạnh, các khoản đầu tư lớn vào công nghệ thu giữ carbon sẽ là “điều kiện” cần để mở đường cho cơ sở hạ tầng xuất khẩu dầu.

Nếu tuyến đường ống mới được triển khai, Canada sẽ giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang áp thuế lên nhiều đối tác thương mại lớn, bao gồm cả Canada.

“Mở rộng xuất khẩu sang châu Á là cơ hội tốt nhất cho Alberta”, bà Smith nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn trên Bloomberg TV hôm thứ Tư. Bà cũng cho rằng thỏa thuận thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) sẽ được đàm phán lại vào năm tới, và “có thể buộc chúng ta phải cam kết bán nhiều dầu khí hơn cho Mỹ”. Bà đồng thời khẳng định mối quan hệ tốt đẹp với Đại sứ Mỹ tại Canada, ông Pete Hoekstra.

Kể từ sau chiến thắng bầu cử hồi tháng 4, Thủ tướng Mark Carney cam kết phát triển hạ tầng để giảm sự phụ thuộc kinh tế vào Mỹ. Ông đã bổ nhiệm bà Dawn Farrell, cựu CEO của Trans Mountain, đứng đầu Văn phòng Các Dự án Lớn - cơ quan mới của chính phủ chuyên phê duyệt những dự án thuộc “tầm quan trọng quốc gia” trong khung thời gian hợp lý.

Trong nỗ lực thúc đẩy dự án đường ống, Alberta sẽ thành lập một nhóm cố vấn gồm các công ty đường ống, đại diện cộng đồng bản địa và các nhà khai thác dầu như Cenovus Energy và Vermilion Energy. Thủ hiến Danielle Smith cho biết tỉnh cũng sẽ hỗ trợ các cộng đồng bản địa nắm cổ phần trong dự án.

Chính quyền Alberta dự kiến chi 14 triệu USD Canada (khoảng 10 triệu USD) cho giai đoạn quy hoạch ban đầu. Bà Smith nói một tuyến đường ống mới có thể hoàn thành trong vòng 5-10 năm.

Enbridge - công ty từng đề xuất dự án đường ống tương tự nhưng bị hủy hồi năm 2016 - bày tỏ ủng hộ nỗ lực của Alberta. Tuy nhiên, trong thông cáo, công ty cho rằng còn quá sớm để bàn chi tiết về thiết kế hay các bên tham gia nếu dự án được triển khai.

Ngay từ khi ông Carney nhậm chức, bà Smith đã gây sức ép về việc mở rộng năng lực xuất khẩu dầu. Kế hoạch của bà hướng dòng dầu tới cảng Prince Rupert, hoặc Kitimat. Bà không loại trừ khả năng chính quyền sẽ nắm một phần sở hữu, nhưng nhấn mạnh niềm tin rằng với sự hỗ trợ thích hợp từ liên bang, dự án cuối cùng sẽ thuộc về khu vực tư nhân. Alberta cũng khẳng định sẽ không chi một khoản khổng lồ như chính phủ liên bang đã bỏ ra cho Trans Mountain - khoảng 34 tỷ USD Canada.

Nguy cơ phản đối từ British Columbia

Dù vậy, bất kỳ kế hoạch xây dựng đường ống mới nào cũng sẽ đối mặt sự phản đối tại British Columbia (BC). Thủ hiến David Eby, một chính trị gia theo đường lối thiên tả, từ lâu đã là người chỉ trích mạnh mẽ các dự án này.

Trong chuyến thăm Ottawa tháng trước, ông Eby cho rằng cách duy nhất để xây dựng một tuyến đường ống là phải dựa vào khoản đầu tư khổng lồ từ chính phủ, với chi phí ít nhất 60 tỷ USD Canada. Theo ông, số tiền đó sẽ hiệu quả hơn nếu rót vào những dự án hạ tầng hiện có vốn đã được khu vực tư nhân hậu thuẫn. Ông cũng cảnh báo rằng việc đưa tàu chở dầu đến bờ biển phía bắc có thể phá vỡ quan hệ then chốt với các cộng đồng First Nations tại đây, làm suy yếu sự ủng hộ dành cho các dự án khác như các nhà máy khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Hiện tại, tuyến đường ống duy nhất đưa dầu từ Alberta ra bờ biển BC là Trans Mountain, kết thúc gần Vancouver. Dự án mở rộng lớn của tuyến này chỉ được hoàn tất sau khi chính phủ Canada mua lại từ chủ cũ Kinder Morgan. Tuy nhiên, dự án đã đội vốn thêm hàng tỷ USD và chậm tiến độ nhiều năm, một phần vì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Nh.Thạch

AFP