Cẩn trọng bệnh tai mũi họng biến chứng trong mùa lạnh

Theo chuyên gia, mùa lạnh khiến nhiệt độ giảm sâu, cộng với áp lực công việc cuối năm khiến nhiều người chủ quan, trì hoãn việc đi khám, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng và hình thành áp xe.

Mùa lạnh cũng là thời điểm virus hô hấp gia tăng. Các bệnh viêm mũi họng thường khởi phát do virus, nhưng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời rất dễ bội nhiễm vi khuẩn, hình thành ổ mủ và tiến triển thành áp xe.

Không khí lạnh làm suy giảm khả năng bảo vệ tự nhiên của niêm mạc mũi họng. Khi trời lạnh, niêm mạc dễ bị khô, co mạch, giảm tiết chất nhầy, lớp hàng rào quan trọng giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus xâm nhập.

Điều này tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh xâm nhập sâu, khiến tình trạng viêm không còn khu trú mà nhanh chóng diễn tiến nặng. Bên cạnh đó, niêm mạc phù nề trong thời tiết lạnh dễ gây tắc nghẽn các đường dẫn lưu của xoang, tai giữa hoặc vùng quanh amidan, khiến dịch viêm ứ đọng, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh mủ và hình thành ổ áp xe.

Áp xe là tình trạng mủ tích tụ trong mô do nhiễm trùng vi khuẩn nặng, có thể gây sưng, nóng, đỏ tại chỗ hoặc biểu hiện toàn thân như sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn.

Trong lĩnh vực tai mũi họng, áp xe thường là biến chứng của viêm mũi họng, viêm xoang, viêm amidan, viêm tai giữa… và có thể lan rộng đến cổ sâu, ổ mắt, xương chũm nếu không điều trị kịp thời.

Những người suy giảm miễn dịch như bệnh nhân đái tháo đường kiểm soát kém hoặc sử dụng corticoid kéo dài có nguy cơ diễn tiến nhanh và nặng hơn. Phần lớn các trường hợp áp xe tai mũi họng phải nhập viện điều trị bằng kháng sinh đường tĩnh mạch, thậm chí kết hợp phẫu thuật dẫn lưu mủ.

Điển hình là trường hợp bà An (67 tuổi, TP.HCM), có tiền sử viêm xoang mạn tính và tăng huyết áp. Khi thời tiết chuyển lạnh từ đầu tháng 12, bà xuất hiện các triệu chứng nghẹt mũi, chảy dịch đặc, đau đầu âm ỉ và đau họng.

Do nghĩ bệnh nhẹ, bà chỉ súc họng và dùng thuốc dân gian tại nhà. Sau gần ba tuần, tình trạng trở nặng với sốt cao liên tục, sưng đau vùng cổ, đau tai, há miệng khó, ăn uống kém và khó thở. Bà được đưa vào cấp cứu tại viện.

Kết quả thăm khám và chẩn đoán hình ảnh cho thấy bà bị áp xe lớn vùng cổ sâu từ viêm mũi họng, có nguy cơ lan xuống trung thất nếu không xử trí kịp thời. Bệnh nhân được chỉ định nhập viện theo dõi sát, điều trị nội khoa kết hợp phẫu thuật dẫn lưu áp xe để kiểm soát ổ nhiễm trùng.

Không chỉ người cao tuổi hay người có bệnh nền, nhiều người trẻ, khỏe mạnh cũng có thể gặp biến chứng nặng trong mùa lạnh. Như trường hợp anh Nam (29 tuổi), xuất hiện đau họng, nghẹt mũi, ho khan sau nhiều ngày làm việc trong môi trường máy lạnh.

Do bận rộn công việc cuối năm, anh tự mua thuốc uống, ngủ ít và ăn uống thất thường. Khi triệu chứng nặng dần với đau họng dữ dội, đau tai, sốt cao và mệt mỏi, anh mới đến khám. Bác sỹ ghi nhận anh bị áp xe quanh amidan với ổ mủ lớn, niêm mạc mũi họng phù nề nặng, buộc phải phẫu thuật dẫn lưu mủ và điều trị kháng sinh tích cực.

Các chuyên gia cảnh báo, áp xe tai mũi họng không nên bị xem nhẹ vì ổ nhiễm trùng có thể lan nhanh sang các mô và cơ quan lân cận, gây biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, tắc nghẽn đường thở, viêm tấy lan tỏa, thậm chí tổn thương thần kinh và mạch máu. Khi ổ mủ căng lớn hoặc vỡ, vi khuẩn có thể xâm nhập vào đường thở, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Theo ThS.BS.CKI Hồ Văn Hữu, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, thời gian gần đây Bệnh viện tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến khám trong tình trạng bệnh tai mũi họng đã xuất hiện biến chứng nặng.mùa lạnh cũng là thời điểm virus hô hấp gia tăng.

Các bệnh viêm mũi họng thường khởi phát do virus, nhưng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời rất dễ bội nhiễm vi khuẩn, hình thành ổ mủ và tiến triển thành áp xe.

Thói quen sinh hoạt trong không gian kín, kém thông thoáng; tự ý dùng thuốc; trì hoãn đi khám vì bận rộn… đều làm tăng nguy cơ biến chứng. Đặc biệt, người viêm xoang mạn, viêm amidan tái phát nhiều lần, người cao tuổi, trẻ em và người có bệnh nền thường đáp ứng miễn dịch kém trong thời tiết lạnh nên tốc độ hình thành và lan rộng của ổ áp xe diễn ra rất nhanh.

Các bác sỹ khuyến cáo người dân không nên chủ quan với các bệnh tai mũi họng trong mùa lạnh. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau tăng nhanh, sốt cao, sưng một bên, há miệng khó, nuốt đau hoặc đau lan vùng mặt, cổ, cần đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

D.Ngân