Cần tạo mọi điều kiện để người thu nhập thấp an cư trong nhà ở xã hội

Mướt mải nộp hồ sơ, chủ đầu tự “đẻ” thêm giấy tờ

Từ ngày 1-10, liên danh chủ đầu tư gồm Công ty CP Him Lam Thủ đô và Công ty CP BIC Việt Nam đã chính thức nhận hồ sơ mua, thuê mua dự án NOXH Rice City Long Châu (phường Bồ Đề, Hà Nội). Trong tháng 10, việc nộp hồ sơ để mua, thuê mua tại dự án này luôn là chủ đề “hot” trên các diễn đàn về nhà ở và mạng xã hội. Điều đáng nói là chủ đầu tư chỉ nhận hồ sơ trực tuyến khiến không ít người phải ngậm ngùi bỏ cuộc vì không thể chen được chân nộp hồ sơ trên không gian mạng. Nhiều gia đình đã thay nhau canh nộp hồ sơ suốt nửa tháng nhưng đều bất thành vì lần nào nộp cũng bị đẩy ra và báo lỗi hệ thống, quá tải… Tình cảnh này đã gây bức xúc cho không ít người dân. Thậm chí, một số người đặt vấn đề về tính minh bạch của chủ đầu tư dự án.

Dự án NOXH Rice City Long Châu cũng dậy sóng vì chủ đầu tư chỉ nhận hồ sơ trực tuyến nhưng hệ thống mạng luôn báo nghẽn

Chị Ngô Thu Trang (ở Minh Khai, Hà Nội) phản ánh: “Tôi đã hoàn thiện các thủ tục hồ sơ theo yêu cầu, nhưng khi nộp trực tuyến tại dự án NOXH Rice City Long Châu thì không thể nào nộp được. Hồ sơ luôn luôn bị trả về hoặc hệ thống báo quá tải. Mỗi ngày chủ đầu tư chỉ nhận 70 hồ sơ, trong khi dù nửa đêm hay sáng sớm tôi đăng nhập để nộp thì luôn là người thứ... 1.000” - chị Trang chia sẻ. “Chủ đầu tư muốn áp dụng công nghệ, nhưng hạ tầng hệ thống lại kém dẫn đến nghẽn mạng, lỗi, gây khó khăn cho người nộp hồ sơ. Hơn nữa, dù đã nộp hồ sơ trực tuyến thành công thì chúng tôi vẫn phải mang bản giấy đến để đối chiếu. Như vậy là công nghệ nửa vời và thiếu minh bạch, gây khó khăn cho người dân” - chị Trang bức xúc nói thêm.

Cũng tại dự án này, chủ đầu tư đã yêu cầu người dân phải bổ sung một số giấy tờ nằm ngoài quy định, ví dụ như phải có Bảo hiểm y tế và xác nhận cư trú. Lý giải về những yêu cầu này, ông Lê Quang Huy - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP BIC Việt Nam cho rằng, việc này để ngăn chặn tình trạng đầu cơ, đảm bảo bán nhà cho đúng đối tượng. Dù chủ đầu tư lý giải các thủ tục này nhằm ngăn chặn một số đối tượng trục lợi chính sách NOXH, song một chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng cho rằng, chủ đầu tư không thể tự ý đưa ra những quy định vượt qua quy định của pháp luật đối với lĩnh vực NOXH.

Còn tại dự án CT3 Kim Chung (Hà Nội) được chủ đầu tư nhận hồ sơ mua, thuê mua từ ngày 17-11 vừa qua cũng tái diễn tình trạng người dân xếp hàng xuyên đêm. Bất chấp trời mưa rét, hàng dài người dân đã chầu chực cả chục giờ đồng hồ. Nhất là theo thông báo ban đầu, chủ đầu tư chỉ tiếp nhận 50 bộ/ngày và chỉ nhận trực tiếp mà không nhận online càng vô tình gây hiệu ứng xấu. Trước nhu cầu lớn, chủ đầu tư đã xem xét nâng số lượng hồ sơ tiếp nhận mỗi ngày lên 100 bộ, cùng với đó tăng cường nhân viên hỗ trợ, hướng dẫn để giảm nhiệt ở điểm “nóng” này.

Có tình trạng xếp chỗ mua nhà ở xã hội rồi bán chênh

Trong khi người dân “vật vã” nộp hồ sơ hoặc xếp hàng để chờ đến lượt thì trên các diễn đàn mạng xã hội liên tục xuất hiện các thông tin rao bán suất ngoại giao NOXH với mức chênh lớn, từ 600 triệu đến 1,5 tỷ đồng, tùy vị trí, diện tích căn hộ. Những thông tin không kiểm chứng này đã khiến nhiều người cảm thấy bị gây khó dễ trong việc nộp hồ sơ. Mới đây, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10-2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Bộ Xây dựng đã trực tiếp đi kiểm tra và ghi nhận có tình trạng xếp chỗ mua NOXH rồi bán chênh từ 200 - 500 triệu đồng. Bộ trưởng đề nghị các địa phương nắm bắt hiện tượng này. Ngay sau đó, các địa phương đều có văn bản chấn chỉnh trong công tác xét duyệt hồ sơ, đề nghị phải công khai danh sách những người đã được mua, thuê mua NOXH.

Thêm vào đó, Thanh tra TP Hải Phòng mới đây cũng công bố kết quả thanh tra tại 4 dự án nhà ở xã hội trên địa bàn, gồm các dự án tại 384 Lê Thánh Tông - tên thương mại là MoonBay Residence (Công ty CP hóa chất vật liệu điện Bình Phát); dự án 39 Lương Khánh Thiện - tên thương mại là chung cư Quang Vinh (Công ty CP toa xe Hải Phòng); Tổng kho 3 Lạc Viên - tên thương mại Harbor Residence (142 Lê Lai của Công ty CP Thái Holding) và khu chung cư cho người thu nhập thấp tại Khu dân cư An Đồng - tên thương mại PG Aura An Đồng (của Công ty CP đầu tư và xây dựng PG. Khi thanh tra đối tượng mua căn hộ, Thanh tra TP Hải Phòng đã chỉ ra nhiều trường hợp kê khai sai thu nhập, sai nơi làm việc, thiếu trung thực trong hồ sơ, trong đó nổi cộm là tình trạng xác nhận thu nhập “khống” cho người lao động.

Liên quan đến các thủ tục hồ sơ mua, thuê mua NOXH, từ người dân đến chủ đầu tư đều cho rằng còn bất cập và khó đảm bảo sự minh bạch, công bằng. Cụ thể như, xác nhận về thu nhập, không ít người đã gửi nhờ hồ sơ vào một vài doanh nghiệp thân quen để xác nhận thu nhập đảm bảo tiêu chí được mua, thuê mua NOXH.

Băn khoăn về xác nhận sở hữu nhà, đất

Đại diện chủ đầu tư dự án NOXH CT3 Kim Chung cho hay, chất lượng hồ sơ của người dân khá kém, khoảng 30% hồ sơ bị loại khi kiểm tra sơ bộ do không đáp ứng yêu cầu. Đầu tiên là vấn đề xác nhận sở hữu ở nhà. Ví dụ như Văn phòng đăng ký đất đai Đông Anh chỉ xác nhận trên địa bàn mình quản lý, đồng thời gửi văn bản đến các văn phòng đăng ký đất đai khác trên địa bàn thành phố. Nhưng đến kỳ hẹn phải trả lời công dân theo quy định mà chưa nhận đủ thì Văn phòng đăng ký đất đai Đông Anh xác nhận theo kiểu có thông tin đến đâu xác nhận đến đó, còn những địa bàn chưa trả lời thì họ cũng trả lời theo kiểu “chưa có thông tin”. “Ban đầu chúng tôi không tiếp nhận với những hồ sơ này vì chủ đầu tư không có chức năng thẩm định với nội dung sở hữu nhà ở. Sau đó Sở Xây dựng Hà Nội có văn bản hướng dẫn chủ đầu tư cứ tiếp nhận hồ sơ rồi sẽ có hướng dẫn xử lý sau” - đại diện chủ đầu tư dự án NOXH CT3 Kim Chung cho hay.

Thêm vào đó, trên địa bàn Hà Nội có không ít dự án chung cư bị “treo” sổ. Tức người dân đã mua nhà, đã sở hữu nhà ở nhưng lại chưa được làm “sổ” thì không có dữ liệu, văn phòng đăng ký đất đai cũng không thể xác nhận được. Đây được xem là một lỗ hổng mà chưa có giải pháp khắc phục. Ngoài ra, việc xác nhận thu nhập cũng còn nhiều bất nhất, đặc biệt là với lao động tự do. Theo quy định, lao động tự do xin xác nhận thu nhập ở cấp phường, xã. Nhưng xã lại đẩy về cho tổ trưởng tổ dân phố hoặc trưởng thôn. Cuối cùng xã, phường chỉ xác nhận chung chung theo kiểu “ông trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố là đúng”, như vậy là không theo quy định. Với những hồ sơ như vậy chủ đầu tư buộc phải trả lại người dân.

An cư là nhu cầu chính đáng. Nhưng trong bối cảnh chung cư, nhà đất tăng giá phi mã thì giấc mơ này của phần đông người lao động càng xa vời. NOXH là chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước, tạo điều kiện cho người lao động thu nhập thấp ở khu vực đô thị. Tuy nhiên, việc thực hiện của các địa phương và chủ đầu tư lại khiến người dân cảm thấy họ “bị bỏ lại phía sau” khi mướt mải nộp hồ sơ năm lần bảy lượt đều thất bại. Đã đến lúc cần có sự quản lý chặt chẽ, không để các chủ đầu tư vượt rào, tự “đẻ” thêm các loại giấy tờ để “hành” người dân, đồng thời “hậu kiểm” kỹ càng đối với những người trúng suất mua, thuê mua, tăng tính công khai, minh bạch để tăng niềm tin của nhân dân vào chính sách đúng đắn, nhân văn của Nhà nước.

Ngân Tuyền