Cần sớm hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam

Tư duy thiết kế quy phạm pháp luật còn hạn chế

Tại tọa đàm, TS. Nguyễn Văn Cương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) cho rằng, Việt Nam đã xây dựng được khung cấu trúc pháp luật cơ bản. Hệ thống pháp luật hiện nay đã có sự phân tầng, phân ngành khá toàn diện với các quy định rõ về hiệu lực pháp lý.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại những lĩnh vực mới nổi chưa được điều chỉnh kịp thời, như công nghệ số, kinh tế xanh... Tư duy thiết kế quy phạm pháp luật còn hạn chế, chưa rõ ràng trong việc xác định phạm vi điều chỉnh và mối quan hệ giữa quy định chung và riêng.

TS. Nguyễn Văn Cương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp).

Một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn khi áp dụng; có quy định mang tính tuyên ngôn, thiếu tính quy phạm rõ ràng. Cấu trúc phân cấp, phân quyền trong ban hành văn bản pháp luật cũng chưa hợp lý.

TS.Cương cho biết, cuộc thảo luận được tổ chức nhằm xây dựng một khuôn khổ để các học giả, chuyên gia đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Tại tọa đàm, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam dưới các khía cạnh, góc nhìn cụ thể của từng ngành luật nhằm đưa ra những giải pháp hoàn thiện có tính khả thi cho việc hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam.

Luật sưvẫn gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng pháp luật

PGS.TS Phạm Duy Nghĩa (giảng viên khoa Luật - Đại học Tôn Đức Thắng, trọng tài viên VIAC) đã tham luận về vấn đề tiếp biến, định vị, bản sắc: Một góc nhìn về cấu trúc pháp luật Việt Nam.

Trong đó, ông Nghĩa chỉ ra những thách thức quan trọng mà Việt Nam đang đối mặt trong quá trình định vị bản sắc văn hóa và tiếp nhận pháp luật trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

"Việc tiếp nhận pháp luật ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Mặc dù có hàng triệu doanh nghiệp và hàng chục nghìn luật sư, nhưng họ vẫn gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng pháp luật, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

PGS.TS Phạm Duy Nghĩa (giảng viên khoa Luật - Đại học Tôn Đức Thắng) phát biểu.

Vì vậy, cần phát triển một môn học mới về "Luật và Phát triển", nhằm nghiên cứu vai trò của hệ thống pháp luật trong việc thúc đẩy sự phát triển của đất nước", PGS.TS Phạm Duy Nghĩa nhận định.

Theo TS.Nguyễn Thị Ngọc Mai - Trưởng Bộ môn lý luận Nhà nước và pháp luật Đại học Luật Tp.Hồ Chí Minh cho biết, việc áp dụng mô hình phân chia Luật công và Luật tư ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Tiêu chí phân chia các ngành luật dựa trên đối tượng và phương pháp điều chỉnh còn gặp nhiều khó khăn, cần có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa các ngành luật.

Các đại biểu thảo luận tại tọa đàm.

Bà Mai cho rằng cần xem xét lại vị trí của một số ngành luật như Luật Kinh tế, Luật Thương mại để đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế-xã hội hiện nay.

Bên cạnh đó, Luật Quốc tế không nên được coi là một ngành luật độc lập mà là một hệ thống song song và có mối quan hệ biện chứng với pháp luật quốc gia.

Tọa đàm các đại biểu khẳng định, hệ thống pháp luật cần tiếp tục hoàn thiện theo hướng hiện đại, thống nhất, đồng bộ, gắn với yêu cầu hội nhập quốc tế nhưng vẫn bảo đảm bản sắc pháp lý Việt Nam, qua đó phát huy vai trò của pháp luật trong phát triển đất nước và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.