Cân nhắc lộ trình tăng giá dịch vụ thu gom xử lý rác thải tại Hà Nội

Theo thống kê sơ bộ, mỗi ngày toàn thành phố phát sinh khoảng 7.000 - 8.000 tấn rác thải sinh hoạt.

Dự thảo Quyết định của UBND Thành phố ban hành giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2025-2026, dự kiến sẽ điều chỉnh tăng giá dịch vụ thu này thời gian tới.

DỰ KIẾN LỘ TRÌNH VÀ MỨC TĂNG GIÁ

Thông tin tại hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo quyết định này ngày 26/8, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết giá dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt là 242,4 đồng/kg với khu vực phường; 476,5 đồng với khu vực xã;

Giá dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là 297,4 đồng/kg với khu vực phường; 287,5 đồng/kg với khu vực xã. Giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt là 529 đồng/kg.

Về lộ trình thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong năm 2025, giá dịch vụ gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường là 21.000 đồng/người/tháng; hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các xã là 10.000 đồng/người/tháng.

Đối chiếu, so sánh với mức thu của các tỉnh, thành phố thì Hà Nội đang có mức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là thấp nhất.

Cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt: 1.175 đồng/kg x Khối lượng rác thải phát sinh thực tế.

Sang năm 2026, hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường sẽ lên 43.000 đồng/người/tháng; hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các xã sẽ tăng lên 23.000 đồng/người/tháng.

Cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt: 1.175 đồng/kg x Khối lượng rác thải phát sinh thực tế.

Đối chiếu, so sánh với mức thu của các tỉnh, thành phố thì Hà Nội đang có mức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là thấp nhất (không thay đổi từ 2016 đến nay). Trong khi đó, một số tỉnh thành phố đã điều chỉnh tăng trong thời gian quan như TP.HCM áp dụng 84.000 đồng/hộ/tháng, Hải Phòng 40.000 đồng, Hưng Yên 60.000 đồng/hộ ở phường và 40.000 đồng ở xã, Đà Nẵng 30.000 đồng/hộ.

Theo Sở Tài chính, năm 2024, tổng thu phí rác của Hà Nội chỉ đạt gần 568 tỉ đồng, trong khi chi phí thực tế lên tới gần 2.300 tỉ đồng, gấp 4 lần số thu. Nhiều năm qua, ngân sách thành phố phải bù đắp khoản chênh lệch này.

Mức giá đang áp dụng hiện nay trên địa bàn Hà Nội được xác định theo Quyết định số 54/2016/QĐ-UBND ngày 31/12/2016 của Ủy ban nhân dân thành phố. Theo đó, giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt đối với cá nhân cư trú ở phường là 6.000 đồng/tháng tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng; đối với cá nhân cư trú ở xã là 3.000 đồng/tháng tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng.

TĂNG GIÁ DỊCH VỤ PHẢI ĐI ĐÔI VỚI CHẤT LƯỢNG

Tại Hội nghị phản biện, các chuyên gia cho rằng để xây dựng Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp; văn minh, thanh lịch thì việc điều chỉnh giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn.

Hiện nay, trước thực tế phát triển của đô thị, khối lượng rác ngày càng tăng, chi phí thu gom - xử lý ngày càng lớn, cần tiệm cận giá dịch vụ theo cơ chế thị trường, phù hợp với Luật Giá 2023 và Luật Bảo vệ môi trường 2020 như báo cáo của Thành phố.

Các ý kiến khẳng định, việc điều chỉnh tăng dần giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải. Điều này góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách, thay đổi hành vi xả rác thải và bảo vệ môi trường của người dân, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước trên địa bàn Thủ đô.

Các chuyên gia góp ý tại hội nghị phản biện dự thảo quyết định.

Tuy nhiên, theo ông Vũ Thành Vĩnh, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hà Nội, vấn đề đặt ra là mức tăng bao nhiêu, lộ trình thế nào, gắn với chất lượng dịch vụ ra sao để người dân chấp nhận và đồng thuận, để Quyết định của UBND Thành phố khả thi mới là yếu tố quyết định. Việc tăng giá cần cam kết về chất lượng dịch vụ, phải có điều khoản ràng buộc đơn vị cung cấp dịch vụ về tần suất, thời gian thu gom, chất lượng xử lý; có chế tài nếu vi phạm nếu để rác tồn đọng.

Do đó, ông Vĩnh đề nghị nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc các cấp, để hoàn thiện dự thảo theo hướng khả thi, công bằng, minh bạch và có lộ trình phù hợp.

Một số ý kiến góp ý dự thảo quyết định quy định giai đoạn 2025-2025 mà năm 2025 chỉ còn 4 tháng nữa là quá ngắn nên đề nghị thời hạn quy định ít nhất từ tháng 9/2025 đến 31/12/2027.

Ý kiến khác thì cho rằng đây là vấn đề quan trọng, cấp bách, cần xem xét ban hành, thực hiện ngay. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất hiện nay là vấn đề xử lý rác thải, nhưng trong dự thảo Quyết định không nêu rõ xử lý rác thải như thế nào.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Nguyễn Lan Hương nhấn mạnh việc tăng giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt nhằm giảm dần tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách, đồng thời, nâng cao trách nhiệm của người dân trong việc bảo vệ môi trường.

Thống nhất cần thiết phải điều chỉnh mức giá, bà Hương đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp thu các ý kiến đóng góp về tên quy định, đối tượng điều chỉnh…, đặc biệt cần có chiến lược cụ thể trong công tác truyền thông để người dân hiểu, đồng thuận, chia sẻ với chính sách mới của Thành phố.

UBND Thành phố phải có chiến lược cụ thể về truyền thông, nhấn mạnh tại sao đến lúc này mới điều chỉnh giá thu gom, xử lý chất thải rắn, đi kèm với chất lượng dịch vụ như nào để nhân dân hiểu, đồng thuận với chính sách của Thành phố và dần thích ứng, chuẩn bị tâm lý đón nhận chính sách mới.

Về lộ trình thực hiện, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đề nghị cần nghiên cứu thêm các ý kiến của đại biểu đề nghị thực hiện từ 1/1/2026, để có sự chuẩn bị đồng bộ, hợp lý hơn. Ngoài ra, cần đảm bảo sự công khai, minh bạch khi triển khai thực hiện. Có quy định rõ các chế tài xử phạt để đảm bảo sự răn đe đối với các trường hợp vi phạm.

Đỗ Phong