Cần làm gì khi phát hiện bom, mìn, vật nổ?

Từ sự việc người dân phát hiện một quả bom chứa 87 kg thuốc nổ gần khu vực chợ và bến xe tại TP Huế sau cơn lũ, nhiều bạn đọc thắc mắc: Khi phát hiện bom, mìn, vật nổ thì nên làm gì; nếu không giao nộp thì có sao không?

Phát hiện một quả bom chứa 87 kg thuốc nổ gần khu vực chợ và bến xe tại TP Huế sau lũ.

Luật sư Trần Trung Chánh, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết theo quy định tại tiểu mục 1.4.1 Mục 1 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2022/BQP: “Bom mìn vật nổ là tên gọi chung cho các loại bom, mìn, lựu đạn, quả nổ, ngư lôi, thủy lôi, vật liệu nổ, đầu đạn tên lửa, đạn pháo và đầu đạn pháo, các loại đạn, ngòi nổ, thuốc nổ, phương tiện gây nổ.”

Luật sư Trần Trung Chánh, Đoàn Luật sư TP.HCM

Bên cạnh đó, khoản 7 Điều 2 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024 cũng giải thích khái niệm vật liệu nổ. Theo đó, vật liệu nổ là sản phẩm dưới tác động của xung kích thích ban đầu gây ra phản ứng hóa học nhanh, mạnh, tỏa nhiệt, sinh khí, phát sáng, tạo ra tiếng nổ, bao gồm thuốc nổ và phụ kiện nổ (kíp nổ, dây nổ, dây cháy chậm, mồi nổ…).

Các loại bom, mìn… còn sót lại sau chiến tranh hay các loại bom tự chế, thuốc nổ… đều là bom mìn vật nổ và chịu sự quản lý chặt chẽ của nhà nước và pháp luật.

Cần làm gì khi phát hiện bom, mìn, vật nổ?

Nhiều người dân khi thấy bom, mìn thường có tâm lý tò mò hoặc vì mục đích thu gom phế liệu đã tự ý cưa, cắt, di chuyển bom mìn vật nổ. Đây là hành vi cực kỳ nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn nghiêm trọng cho bản thân và cộng đồng, đồng thời còn là hành vi vi phạm pháp luật.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thông báo, giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ cho cơ quan quân sự, cơ quan Công an hoặc đơn vị Quân đội nơi gần nhất trong trường hợp không thuộc đối tượng trang bị, sử dụng theo quy định của pháp luật mà có từ bất kỳ nguồn nào hoặc phát hiện, thu nhặt được ( khoản 1 Điều 60 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024).

Khi phát hiện bom mìn, người dân phải ngay lập tức tránh xa khu vực có bom mìn; cảnh báo cho những người xung quanh biết để phòng tránh; thông báo ngay với cơ quan có thẩm quyền gần nhất; trường hợp thu nhặt được bom mìn, người dân phải giao nộp ngay cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý; tuyệt đối không tự ý động chạm, di chuyển, cất giữ, tháo gỡ hay xử lý bom, mìn, vật liệu nổ dưới bất kỳ hình thức nào.

Cơ quan tiếp nhận bom, mìn có trách nhiệm lập biên bản tiếp nhận, giao cho người giao nộp một bản làm căn cứ chứng minh đã thực hiện đúng nghĩa vụ pháp luật. Người phát hiện và giao nộp, báo đúng quy định sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính và không bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đồng thời có thể được cơ quan, địa phương xem xét khen thưởng.

Không thông báo, giao nộp bom, mìn có bị sao không?

Theo Điều 12 Nghị định 282/2025, người phát hiện bom, mìn, vật liệu nổ nhưng không giao nộp hoặc có hành vi tự ý tìm kiếm, thu gom, chiếm đoạt, tàng trữ, vận chuyển, trao đổi, mua, bán, sử dụng trái phép vật liệu nổ mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 40 triệu đồng, kèm theo hình thức tịch thu tang vật, buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp (nếu có).

Nghiêm trọng hơn, tùy theo khối lượng thuốc nổ và hậu quả xảy ra, người dân phát hiện bom, mìn nhưng không giao nộp, trình báo mà có hành vi tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ” quy định tại Điều 305 Bộ luật Hình sự.

Từ thực tế nhiều vụ việc cho thấy, sau thiên tai, lũ lụt, bom mìn còn sót lại có thể bị trồi lên mặt đất hoặc trôi dạt đến khu dân cư. Việc người dân hiếu kỳ, giữ lại hoặc tự ý xử lý không những đe dọa an toàn bản thân và cộng đồng mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Do đó, khi phát hiện các vật thể nghi là bom, mìn, vật liệu nổ, người dân cần nhanh chóng thông báo cho cơ quan chức năng, tuyệt đối không tự ý xử lý dưới bất kỳ hình thức nào.

PHẠM TUYÊN