Cần khung pháp lý cho các mô hình kinh doanh bảo hiểm mới dựa trên nền tảng số

Các đại biểu Quốc hội thảo luận ở Tổ Hà Nội sáng 3-11. Ảnh: Như Ý

Sáng 3-11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ mười, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở Tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Cần có quy định cụ thể về việc sử dụng AI

Thảo luận tại Tổ Hà Nội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại biểu Tạ Đình Thi cho biết, dự thảo Luật vẫn chưa có các điều khoản chuyên biệt, trực tiếp điều chỉnh và khuyến khích chuyển đổi số. Điều này có thể tạo ra sự thiếu đồng bộ và chậm trễ trong việc hiện đại hóa ngành.

Đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn Hà Nội) phát biểu thảo luận. Ảnh: Như Ý

Do đó, đại biểu Tạ Đình Thi kiến nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung quy định về “Bảo hiểm công nghệ” (Insurtech) và “Kinh doanh bảo hiểm số”. Cụ thể, dự thảo Luật cần có các định nghĩa và khung pháp lý rõ ràng cho các mô hình kinh doanh bảo hiểm mới dựa trên nền tảng số như: Bảo hiểm theo yêu cầu (on-demand), bảo hiểm dựa trên hành vi người dùng (sử dụng dữ liệu từ IoT - Internet of Things), bảo hiểm chia sẻ (P2P insurance). Điều này sẽ tạo sân chơi bình đẳng, khuyến khích đổi mới sáng tạo và bảo vệ quyền lợi cho tất cả các bên tham gia.

Đại biểu cho rằng, cần có quy định cụ thể về việc sử dụng và bảo vệ dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI) trong kinh doanh bảo hiểm. Cụ thể, công nghệ cho phép các doanh nghiệp phân tích rủi ro chính xác hơn, phát triển sản phẩm cá nhân hóa và phát hiện gian lận.

Tuy nhiên, dự thảo Luật cần làm rõ nguyên tắc sử dụng dữ liệu, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt quy định của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, chống phân biệt đối xử trong định phí bảo hiểm dựa trên AI và yêu cầu tính minh bạch trong các thuật toán được sử dụng.

“Để ngành bảo hiểm Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn có thể đi đầu trong xu thế chuyển đổi số toàn cầu, việc hoàn thiện khung pháp lý là yếu tố then chốt. Tôi đề nghị bổ sung một điều khoản mới trong dự thảo Luật, có thể là Điều 5a, quy định cụ thể về ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong kinh doanh bảo hiểm, bao trùm các nội dung về Insurtech, sử dụng dữ liệu lớn và AI, tiêu chuẩn an ninh mạng và cơ chế thí điểm”, đại biểu Tạ Đình Thi kiến nghị.

Các đại biểu Quốc hội thảo luận ở Tổ Hà Nội sáng 3-11. Ảnh: Như Ý

Trong khi đó, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội) cho rằng, việc giao Chính phủ quy định điều kiện kinh doanh đối với hoạt động môi giới bảo hiểm (theo dự thảo sửa đổi Điều 134) là vấn đề cần xem xét kỹ.

Theo đại biểu, đây là lĩnh vực thuộc ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư, vì vậy các điều kiện cụ thể cần được quy định trực tiếp trong Luật, chứ không nên để Chính phủ quy định lại. Luật chỉ nên giao Chính phủ quy định chi tiết về “hồ sơ, trình tự, thủ tục”.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Như Ý

Xem xét cấp phát vốn ODA cho lĩnh vực y tế, giáo dục công lập

Thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cho rằng, việc xác định các chỉ tiêu an toàn nợ công hiện nay cần được rà soát, làm rõ hơn, đặc biệt là nhóm chỉ tiêu liên quan nợ nước ngoài của quốc gia.

Theo đại biểu, chỉ tiêu “nợ nước ngoài trên GDP” không chỉ phản ánh nợ của Chính phủ mà còn bao gồm cả khoản vay của doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp tư nhân và cả khu vực FDI. Trong khi đó, những khoản vốn FDI thực chất là vốn góp của công ty mẹ ở nước ngoài, có thể rút bất cứ lúc nào, nên tiềm ẩn rủi ro lớn cho cân đối ngoại hối và tỷ giá.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Tương tự, chỉ tiêu “nghĩa vụ trả nợ nước ngoài trên kim ngạch xuất khẩu” cũng chưa phản ánh đúng thực tế, bởi xuất khẩu là hoạt động của doanh nghiệp, không phải nghĩa vụ trả nợ của Nhà nước. Theo đại biểu, hai chỉ tiêu này mang tính tham khảo, không nên coi là tiêu chí cứng trong kiểm soát nợ công, vì nhiều quốc gia khác cũng không áp dụng cách tính này.

Trong khi đó, đại biểu Lê Quân (Đoàn Hà Nội) cho rằng, cần cân nhắc việc cấp phát vốn ODA đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế và giáo dục.

Theo đại biểu, thực tế triển khai cho thấy nhiều cơ sở giáo dục, bệnh viện công gặp khó khăn trong việc hoàn trả vốn vay. Nhiều dự án quan trọng phải dừng hoặc bị trả lại, vì các đơn vị không đủ khả năng cân đối nguồn trả nợ. Nguồn thu của khối sự nghiệp chủ yếu từ ngân sách hoặc học phí, trong khi tài sản công lại không được phép khai thác thương mại để tạo nguồn thu trả nợ.

Đại biểu Lê Quân (Đoàn Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

“Trong thực tế, nguồn vốn ODA dù là vay hay viện trợ, vẫn là một phần ngân sách nhà nước. Do đó, tôi đề nghị đối với đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực giáo dục và y tế, nên xem xét cấp phát toàn bộ thay vì cho vay lại. Chính phủ cần được giao thẩm quyền quyết định cụ thể tỷ lệ vay lại hoặc cấp phát, phù hợp từng trường hợp” - đại biểu kiến nghị.

Ngoài ra, đại biểu Lê Quân cũng đề nghị bỏ quy định yêu cầu tài sản đảm bảo khi đơn vị công lập vay lại vốn ODA. “Quy định tài sản đảm bảo không được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước là bất khả thi, bởi gần như toàn bộ tài sản của đơn vị sự nghiệp công đều có nguồn gốc từ ngân sách. Chúng tôi từng phải “lách” bằng cách dùng chính tài sản hình thành từ vốn vay để thế chấp lại - điều này không hợp lý”, đại biểu Lê Quân nói.

Từ thực tiễn triển khai, đại biểu Lê Quân đề nghị Luật quy định rõ, với đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực giáo dục và y tế, vốn ODA nên được cấp phát thay vì cho vay lại, đồng thời bỏ quy định về tài sản đảm bảo. Việc này sẽ giúp tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay, phù hợp với đặc thù hoạt động công lập.

Đình Hiệp