'Cần hỗ trợ để lộ trình bán xăng phối trộn E10 thuận lợi'

Bộ Công Thương ban hành Thông tư 50/2025/TT-BCT về quy định lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học (NLSH) với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam. Theo đó, Thông tư quy định về lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn NLSH và nhiên liệu truyền thống có sự thay đổi so với dự thảo trước đó. Cụ thể, theo Thông tư này, từ ngày 1/6/2026, xăng không chì (theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành) phải phối trộn, pha chế thành xăng E10 để sử dụng cho động cơ xăng trên toàn quốc. Bên cạnh đó, tiếp tục phối trộn, pha chế xăng E5RON92 để sử dụng cho động cơ xăng đến hết ngày 31/12/2030 (trước đó, dự thảo đề xuất lộ trình chỉ bán xăng E10RON95 từ ngày 1/1/2026).

Đáng chú ý, Thông tư nêu rõ: “Trong quá trình triển khai thực hiện lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn NLSH với nhiên liệu truyền thống, căn cứ theo tình hình thực tế về kinh tế, xã hội, kỹ thuật, công nghệ, cung, cầu, giá cả và những biến động khác có liên quan, Bộ trưởng Bộ Công Thương xem xét, quyết định điều chỉnh tỷ lệ phối trộn NLSH với nhiên liệu truyền thống, bổ sung chủng loại mặt hàng xăng kinh doanh trên thị trường phù hợp để bảo đảm mục tiêu an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng”.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Công ty Xăng dầu Âu Hải Phát, đại diện cho cộng đồng DNBL xăng dầu cho rằng, Nhà nước cần đưa ra lộ trình áp dụng xăng sinh học E10 từ 1 - 5 năm với mục tiêu cụ thể. Ví dụ, năm 2026 đặt mục tiêu áp dụng tỉ lệ kinh doanh xăng E10 từ 20 - 25%, chủ yếu chuyển đổi từ các đơn vị đã kinh doanh E5 như PV OIL, Petrolimex; Năm 2027 áp dụng tỉ lệ kinh doanh xăng E10 tăng lên, từ 25 - 35%. Ông Thắng lý giải, tăng từng bước tỉ lệ này nhằm khuyến khích các đơn vị đã kinh doanh xăng E10 như PV OIL, Petrolimex hỗ trợ và chuyển đổi kinh doanh E10 cho các đại lý nhượng quyền… Và đến năm 2028 đến 2030 tăng tỷ lệ kinh doanh xăng E10 đến 100% và ngưng kinh doanh xăng khoáng từ năm 2030.

Ngoài ra, theo ông Thắng, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng cần đưa ra các khuyến cáo, khuyến nghị về các dòng xe - đời xe không tương thích để sử dụng xăng E10. Đồng thời cần có kế hoạch, lộ trình để loại bỏ các dòng xe - đời xe quá cũ không bảo đảm tiêu chuẩn lưu thông.

Đáng chú ý, để cộng đồng DNBL xăng dầu có thể thực hiện lộ trình kinh doanh xăng E10 theo quy định của Nhà nước, đại diện cho cộng đồng này cho rằng, DN đầu mối xăng dầu cần phải tính đủ chi phí và bảo đảm lợi nhuận cho DNBL xăng dầu từ 10 - 15% so với giá bán lẻ vì lợi nhuận thông qua hình thức chiết khấu (hoa hồng) 3 - 7% như hiện nay không bảo đảm. Thực tế, DNBL xăng dầu chỉ có 1 nguồn thu duy nhất là chiết khấu từ đầu mối, trong khi từ nhiều năm nay, nguồn chiết khấu này thường “thu không đủ chi cho việc vận chuyển hàng về kho, chưa kể đến chi phí bán hàng”, dẫn đến DNBL thua lỗ và không thể có lãi để tái đầu tư công nghệ, quy trình mới như tham vọng phát triển chính sách của Nhà nước, trong đó, trước mắt chính là việc áp dụng bán lẻ xăng E10.

Ngoài ra, Nhà nước cũng cần có các chính sách khung hỗ trợ pháp lý, kĩ thuật, tài chính để DNBL xăng dầu thuận lợi chuyển đổi kinh doanh xăng E10. Theo đó, thay vì buộc cả xã hội phải tái đầu tư để sử dụng xăng sinh học với chi phí rất lớn và lãng phí lớn, Nhà nước nên thực hiện đầu tư công nghệ sử dụng viên nén Ethanol hoặc hợp chất Ethanol dạng lỏng cung cấp song song.

Do đó, theo doanh nghiệp này, để lộ trình kinh doanh xăng E10 thuận lợi cũng như tránh đầu tư và lãng phí lớn nguồn lực xã hội, ngay lập tức, cần khuyến khích tăng tỉ lệ sử dụng ethanol trong xăng vì thực tế hàm lượng ethanol sẽ tăng không chỉ 10% mà có thể 11%, 12% hoặc nhiều hơn khi tâm lý sử dụng NLSH trong xã hội tăng và bền vững. Bên cạnh đó, cần tận dụng tối đa nguồn lực từ lượng phương tiện đang hoạt động mà không phải thải loại thay thế. Đồng thời, phát triển công nghệ đặc thù phù hợp với tiến trình phát triển của đặc điểm kinh tế - xã hội cũng như thị trường xăng dầu Việt Nam.

Nhật Thu