Cần giải pháp an cư cho người dân vùng sạt lở núi tại Đà Nẵng

Trong vòng 2 tháng qua, tại các xã miền núi phía Tây thành phố Đà Nẵng đã xảy ra nhiều vụ sạt lở núi nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Sạt lở dồn dập, người dân sống trong nơm nớp lo sợ, chính quyền và các lực lượng chức năng phải căng mình để di dời bà con đến nơi ở tạm. Vậy đâu là giải pháp để đồng bào miền núi có thể “an cư lạc nghiệp”, yên tâm bám đất bám làng?

Hiện trường vụ sạt lở

Đã hơn nửa tháng trôi qua nhưng người dân thôn Pứt, xã vùng cao biên giới Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng (huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam cũ) vẫn chưa hết bàng hoàng về vụ sạt lở núi AZắt cướp đi sinh mạng 3 người con của làng. Chỉ sau mấy tiếng nổ lớn, đất đá từ trên núi ào ào tràn xuống, cuốn phăng tất cả. 3 nạn nhân bị vùi lấp, đến nay mới tìm thấy 1 thi thể. Khi các lực lượng chức năng tổ chức tìm kiếm nạn nhân thì phát hiện nhiều vết nứt núi, đất đá tiếp tục sạt trượt.

Già làng Briu Nhâu, thôn Juh, xã Hùng Sơn nói: “Đợt mưa lũ trước cả thôn cũng đã di dời về nơi ở an toàn rồi, xong quay về lại thì lại gặp vụ sạt lở kinh hoàng này, chúng tôi lại phải di dời tiếp. Bây giờ người dân trong thôn ai cũng nơm nớp lo sợ, ăn ngủ không yên vì không biết sạt lở lúc nào. Thôn có mặt bằng mới rồi, cũng đã mở đường, lắp trụ điện nhưng chưa kịp làm nhà thì khu vực đó cũng bị sạt lở. Bây giờ bà con không dám về nơi ở cũ nữa, mong sớm có vị trí thật ổn định để mọi người sinh sống an tâm hơn”.

Các lực lượng tiếp tục tìm kiếm 2 nạn nhân còn lại

Còn ông Riah Đưm ở thôn Juh, xã Hùng Sơn cho biết: “Tôi năm nay đã 70 tuổi nhưng chưa lần nào chứng kiến mưa lũ, sạt lở nhiều và kinh hoàng như năm nay. Cuộc sống bà con bây giờ rất khó khăn, ai cũng lo sợ. Mong Đảng, Nhà nước cùng chính quyền địa phương quan tâm nhiều hơn đến đời sống bà con, làm mặt bằng mới cho mọi người an tâm và ổn định lâu dài, để không thiệt hại thêm về người và tài sản nữa.

Những ngày này, lên vùng biên giới Hùng Sơn, nhìn đâu cũng thấy những triền núi bị khoét sâu, nham nhở, đất đá có thể sạt xuống bất cứ lúc nào, dù trời mưa hay nắng. Dọc Tỉnh lộ 606 từ xã miền núi cao A Vương lên Hùng Sơn, đến nay xuất hiện hàng trăm điểm sạt lở lớn nhỏ, có những điểm cách nhau chưa đầy 10 mét, gây khó khăn cho việc đi lại.

Ông Nguyễn An, Bí thư Đảng ủy xã Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng cho biết, trong những ngày mưa lũ, sạt lở giữa tháng 11, xã đã di dời 500 hộ dân đến ở tạm tại các cơ quan, trụ sở UBND xã, trường học để bảo đảm an toàn… Về lâu dài, địa phương sẽ bố trí mặt bằng, xây dựng khu tái định cư để ổn định cuộc sống cho bà con.

Tổ chức sơ tán người dân khu vực nguy cơ sạt lở cao

“Chính quyền huyện Tây Giang cũ cũng đã san lấp mặt bằng, bố trí dân cư, di dời bà con ở dưới lòng suối và vùng ven đồi sạt lở về ở tập trung. Tuy nhiên, thời gian vừa qua, do điều kiện khí hậu khắc nghiệt nên một số mặt bằng cũng bị sạt lở, uy hiếp đến đời sống người dân. Sắp tới, xã Hùng Sơn sẽ tiến hành khảo sát đối với những mặt bằng đã đầu tư có nguy cơ sạt lở chúng tôi sẽ kè taluy dương, taluy âm, trồng cây giữ mặt bằng; rồi tiếp tục quan tâm, khảo sát những vị trí thực sự an toàn để đầu tư mặt bằng tái định cư cho bà con”, ông An nói.

Nhiều năm trở lại đây, sạt lở núi luôn là nỗi ám ảnh của người dân vùng cao tỉnh Quảng Nam trước đây, thành phố Đà Nẵng hiện nay. Các đợt mưa lũ trong tháng 10 và 11 vừa qua, hầu hết 30 xã vùng núi phía Tây thành phố bị sạt lở trên diện rộng. Hàng trăm khu dân cư bị cô lập nhiều ngày, nhiều ngôi nhà bị vùi lấp.

Ông Nguyễn Hồng Lai, Bí thư Đảng ủy xã Trà Tân (huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam cũ) cho biết, trên địa bàn xã xuất hiện hàng chục điểm sạt lở. Đến nay, những hộ có nhà bị sập hoàn toàn do sạt lở núi đã được UBND thành phố hỗ trợ mỗi hộ 40 triệu đồng để dựng nhà mới. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hồng Lai, muốn ổn định lâu dài cho đồng bào miền núi thì phải có mặt bằng ổn định, hạ tầng đảm bảo gắn với tạo sinh kế cho bà con.

Các lực lượng hỗ trợ người dân di dời nhà cửa, tài sản

“11 ngôi nhà ở nóc Ông Yên của thôn Ngọc Giác đã bị cuốn trôi trong ngày 27/10 vừa qua. Nếu tiếp tục xây dựng nhà tái định cư tại làng này sẽ không đảm bảo an toàn. Chúng tôi sẽ tìm các vị trí để kiến nghị với lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, lãnh đạo UBND thành phố thống nhất cho xã bố trí các khu dân cư để các hộ dân này xây nhà ổn định, sống an toàn trong các mùa mưa bão”, ông Lai cho biết.

Hiện nay, khó khăn nhất đối với khu vực miền núi thành phố Đà Nẵng trong sắp xếp, bố trí dân cư là thiếu mặt bằng đủ rộng, đảm bảo an toàn. Ông Bhríu Quân, Chủ tịch UBND xã miền núi A Vương cho biết, trước đây, địa phương đã bố trí dân cư ổn định tại các khu vực mới xây dựng nhưng qua một thời gian dài, 1 số khu tái định cư hạ tầng đã xuống cấp, xuất hiện sụt lún, đe dọa cuộc sống người dân.

“Khó khăn lớn nhất của địa phương hiện nay liên quan đến sắp xếp ổn định dân cư là quỹ đất. Bởi vì xã A Vương địa hình đồi núi, dốc nên việc tính toán bố trí mặt bằng dân cư là vấn đề nan giải đòi hỏi phải có nguồn lực rất lớn để san ủi mặt bằng, kè taluy âm, taluy dương để đảm bảo an toàn. Khó khăn thứ 2 là liên quan đến việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Hiện nay một số nơi chúng tôi cũng có ý định san ủi mặt bằng bố trí dân cư nhưng lại vướng vào đất rừng sản xuất, đất rừng phòng hộ”, ông Quân cho hay.

Nhiều vết nứt tiếp tục xuất hiện

Nhiều năm trước đây, tỉnh Quảng Nam (cũ) đã thực hiện Nghị quyết số 23/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách hỗ trợ sắp xếp ổn định dân cư miền núi. Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã thực hiện sắp xếp cho hơn 3.000 hộ dân. Tỉnh cũng đã chủ động xây dựng phương án, lựa chọn địa điểm tái định cư hợp lý để di dời các hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở ở các huyện miền núi Bắc Trà My, Nam Trà My, Phước Sơn, Nam Giang, Tây Giang (cũ)...

Thực tế cho thấy, việc quy hoạch, sắp xếp dân cư miền núi gắn với phòng tránh thiên tai được xem là giải pháp thiết thực, bảo đảm an toàn cho người dân vùng sạt lở núi. Ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng cho biết, thành phố sẽ kiến nghị Trung ương hỗ trợ khoảng 2.000 tỷ đồng để di dời, tái định cư người dân các khu vực có nguy cơ sạt lở núi.

“Về lâu, về dài giao cho tất cả các xã miền núi của thành phố Đà Nẵng đều phải rà soát đồng bộ, toàn diện các khu vực sạt lở, khu vực có nguy cơ sạt lở mà ảnh hưởng đến khu vực dân ở. Đồng thời, phải xác định cho được khu bố trí tái định cư, để nhân dân sống ổn định lâu dài, không có nguy cơ; chứ không phải năm nào cũng di dời, năm nào cũng nơm nớp lo sợ là không được”, ông Hưng khẳng định.

PV/VOV-Miền Trung