Cần công cụ kiểm soát nạn đầu cơ, thổi giá nhà

Trong bối cảnh đó, câu chuyện xây dựng các công cụ kiểm soát nhằm hạn chế đầu cơ, minh bạch hóa giao dịch và ổn định giá nhà ngày càng được đặt ra cấp thiết. Những kinh nghiệm từ các quốc gia đã sớm đối mặt với bài toán tương tự, có thể mang lại gợi ý hữu ích cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện chính sách và hướng tới một thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững hơn.

Anh Đinh Ngọc Hùng (phường Thanh Liệt) là một nhân viên văn phòng đã có 8 năm sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Anh mong muốn tìm một căn hộ nhỏ để ổn định cuộc sống. Gia đình cũng cố gắng hỗ trợ thêm 2 tỷ đồng, một số tiền không hề nhỏ, nhưng ngay cả vậy, việc tìm một căn nhà phù hợp vẫn không hề dễ dàng.

"Tôi đã ở Hà Nội một thời gian rồi, gia đình cũng mong muốn tôi sớm ổn định nhà cửa và có hỗ trợ giúp. Tôi đã nghiên cứu rất nhiều trong thời gian vừa qua nhưng chưa tìm được căn nhà ưng ý vì hiện tại, giá nhà Hà Nội tăng quá cao. Tôi cũng nghĩ đến nhà ở xã hội nhưng thủ tục vô cùng phức tạp, xếp hàng nộp hồ sơ rất lâu. Tham khảo trên mạng có một số nơi còn bán chênh nhà ở xã hội gần với giá nhà ở thương mại, nên tôi cũng đang phải cân nhắc thêm.", anh Hùng cho biết.

Giá nhà được đẩy lên cao bởi nhiều yếu tố, tuy nhiên trong đó có hoạt động đầu cơ và giao dịch thiếu minh bạch, nhu cầu xây dựng một bộ công cụ kiểm soát đang trở nên cấp bách.

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho hay: "Chúng ta cần giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Phải sớm cải cách thủ tục hành chính để tiết kiệm chi phí, đảm bảo tính hiệu quả, chống lãng phí. Thứ hai, phải tăng nguồn cung, khi tháo gỡ được pháp lý, tài chính, quy hoạch, giải phóng mặt bằng thì mới có thể tăng nguồn cung. Thứ ba, mỗi khi có hiện tượng thổi giá, đầu cơ, tôi mong muốn cơ quan có thẩm quyền nhất là ở địa phương đó sớm vào cuộc. Luật Kinh doanh bất động sản đã quy định, khi giá BĐS biến động 20% trong một quý thì cơ quan nhà nước phải vào cuộc. Thứ tư, cần có chế tài nghiêm minh để làm gương cho các hiện tượng thổi giá. Thứ năm là tăng tính minh bạch."

Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy việc để thị trường bất động sản tự vận hành mà thiếu kiểm soát dễ dẫn đến bong bóng và đầu cơ diện rộng. Trung Quốc từng đối mặt với tình trạng “nhà mua để đó”, hàng loạt dự án không có người ở vì phần lớn phục vụ đầu cơ. Chính quyền nước này sau đó áp dụng loạt biện pháp mạnh: phân biệt rõ người mua để ở và người mua để đầu tư, siết hồ sơ người ngoại tỉnh mua nhà, hạn chế quyền sở hữu căn nhà thứ hai hoặc thứ ba. Tại Singapore và nhiều nước châu Âu, hệ thống thuế được sử dụng như vũ khí chủ lực: người mua nhà thứ hai chịu thuế cao, hạn chế tỷ lệ vay, từ đó giảm sức nóng của thị trường.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Trần Thế Tuân nhận định: "Quỹ nhà ở tại Việt Nam thiếu thông tin mang tính tầm quốc gia, nên đôi khi bị các nhà đầu cơ, các nhóm lái, môi giới họ chia sẻ thông tin không minh bạch. Từ đó dẫn đến câu chuyện đẩy giá ảo. Nhà nước cần dùng đến công cụ về thuế. Thêm vào đó, trong các dự án bất động sản liên quan đến đấu thầu cần đưa ra các chế tài liên quan đến tài chính. Ví dụ, việc đặt cọc phải đưa ra mức nào đó để hạn chế đầu cơ. Và cần thay đổi thể chế nhanh nhất để hỗ trợ các doanh nghiệp phát triển bất động sản."

Nếu các chính sách được thực thi đồng bộ, minh bạch, công bằng - từ ban hành luật, cải tiến thủ tục hành chính, tới kiểm soát tín dụng, quy hoạch, thị trường - chẳng những sẽ kéo giá nhà đất về gần với giá trị thực, mà còn hình thành một nền tảng an sinh vững chắc, để mỗi gia đình đều có cơ hội có một chốn an cư đúng nghĩa.

Thùy Dương