Cần có tiêu chuẩn an toàn cho xe điện xuống hầm tránh 'phép vua thua lệ làng'

Lệ làng đang thắng “phép vua” vì thiếu quy chuẩn

Liên quan đến nhiều ý kiến khác nhau xoay quanh việc không tiếp nhận xe điện xuống hầm chung cư vì lo ngại nguy cơ cháy nổ, ông Nguyễn Phước Thắng, chuyên gia chuyển đổi số và phát triển bền vững cho rằng: "Việc nhiều tòa chung cư treo biển cấm xe điện vào hầm là một bước lùi của văn minh, cho thấy khoảng trống lớn trong hệ thống chính sách hiện nay. Để phép vua thực sự đi vào đời sống và trấn an được lệ làng, Việt Nam cần một lộ trình chính sách rõ ràng, dựa trên kinh nghiệm quốc tế nhưng phù hợp với hạ tầng chưa được hiện đại hóa qua nhiều thời kỳ của chúng ta”.

Ông Nguyễn Phước Thắng, chuyên gia chuyển đổi số và phát triển bền vững

Theo ông Thắng, lệnh cấm tuyệt đối như trường hợp từng xảy ra ở cụm chung cư HH Linh Đàm là cực đoan, thậm chí có dấu hiệu “vi hiến”, bởi nhà nước đang chủ trương khuyến khích điện hóa phương tiện giao thông.

Giải pháp được ông Thắng đề xuất là quy hoạch lại khu vực sạc theo mô hình “vùng đệm an toàn”, đặt tại: "Gần lối ra hầm, gần hệ thống thông gió cưỡng bức. Cách xa khu vực tập trung phương tiện chạy xăng dầu...".

Tại đây, Ban quản lý các tòa nhà phải trang bị thiết bị phòng cháy chuyên dụng, đặc biệt là ngăn, chống cháy, công cụ có chi phí thấp nhưng lại mang tính quyết định trong việc cô lập đám cháy pin lithium ngay từ giai đoạn đầu – giải pháp đã được Malaysia và Hàn Quốc áp dụng hiệu quả.

Khoảng trống pháp lý: Cần khẩn cấp bổ sung quy chuẩn kỹ thuật

Ông Nguyễn Phước Thắng cho biết, Việt Nam hiện chưa có quy chuẩn quốc gia cho trạm sạc trong hầm chung cư, đây là một thiếu sót khiến Ban quản lý tòa nhà không có căn cứ pháp lý để quản lý.

Cần khẩn cấp bổ sung quy chuẩn kỹ thuật để Ban quản lý các tòa nhà áp dụng trong thực tiễn

Theo ông Thắng, Việt Nam có thể tham chiếu ngay tiêu chuẩn NFPA 88A (Mỹ) hoặc TR 25 (Singapore) để xây dựng bộ quy chuẩn trong nước với các yêu cầu tối thiểu như: Hệ thống ngắt điện khẩn cấp; Tăng mật độ đầu phun Sprinkler tại khu vực sạc; Bố trí vách ngăn chống cháy lan.

“Khi có quy chuẩn, Ban quản lý các tòa nhà sẽ có quyền yêu cầu cư dân tuân thủ hoặc từ chối xe không đạt chuẩn, thay vì cấm toàn bộ”, ông Thắng nói.

Giải bài toán trách nhiệm bằng bảo hiểm

Theo chuyên gia, một trong những nỗi lo lớn nhất của cư dân là: Nếu cháy nổ xảy ra, ai chịu trách nhiệm? Theo kinh nghiệm từ Mỹ và Brazil, chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần luật hóa cơ chế bảo hiểm trách nhiệm.

Chủ xe điện muốn sạc trong hầm cần mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự mở rộng, trong đó người thụ hưởng bao gồm cả Ban quản trị tòa nhà. Cơ chế này giúp: Chuyển giao rủi ro tài chính sang các công ty bảo hiểm; Giảm gánh nặng tâm lý cho cư dân; Tạo động lực để chủ xe tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật.

Ngoài hạ tầng và chính sách, ông Thắng đề xuất triển khai camera nhiệt AI tại các khu vực gửi xe. Hệ thống này có khả năng: Theo dõi nhiệt độ pin theo thời gian thực; Phát hiện điểm nóng trước khi cháy 10–20 phút; Gửi cảnh báo sớm để can thiệp kịp thời.

Cần có bảo hiểm trách nhiệm dân sự để chia sẻ rủi ro

“Công nghệ hiện không còn đắt đỏ và hoàn toàn phù hợp với điều kiện chung cư Việt Nam. Người dân cần đồng hành chia sẻ chi phí với Ban quản trị vì an toàn là lợi ích chung”, ông Thắng nói.

Chuyên gia cho rằng, chuyển đổi năng lượng xanh đang là xu thế tất yếu. Do đó, thay vì các lệnh cấm mang tính đối phó, Việt Nam cần: Nâng cấp hạ tầng; Ban hành quy chuẩn kỹ thuật; Minh bạch trách nhiệm bằng hợp đồng bảo hiểm; Ứng dụng công nghệ giám sát.

“Chỉ khi an toàn được định lượng bằng con số kỹ thuật, được bảo chứng bằng bảo hiểm và được giám sát bằng công nghệ, khi đó lệ làng mới không còn cơ hội tồn tại”, ông Thắng nhấn mạnh.

Chưa có tiêu chuẩn cháy nổ cho xe điện: Nguy cơ ngày càng tăng

Ông Bùi Xuân Thái, Phó Chủ tịch Hiệp hội PCCC&CNCH Việt Nam, bày tỏ lo ngại: "Trong khi xe điện tăng trưởng nhanh, Việt Nam vẫn chưa có quy chuẩn đối với hoạt động sạc xe điện trong hầm chung cư – nơi vốn có mật độ dân số và phương tiện cao. Nhiều chung cư thiết kế từ lâu, hoàn toàn không tính đến tải trọng công suất hay khu vực dành cho xe điện. Khi số lượng xe tăng nhanh, nguy cơ cháy nổ rất lớn".

Ông Bùi Xuân Thái, Phó Chủ tịch Hiệp hội PCCC&CNCH Việt Nam

Ông Thái cho rằng cần sớm: "Ban hành quy định bắt buộc về hạ tầng sạc trong hầm; Có tiêu chuẩn kỹ thuật riêng cho trạm sạc tùy loại hình chung cư; Rà soát lại hệ thống điện, thông gió, ngăn cháy lan".

Hiện Hà Nội và TP.HCM đang là hai địa phương có số lượng xe điện lớn nhất cả nước với: Hơn 80.000 ô tô điện; Hơn 200.000 xe máy điện. Con số này dự báo tiếp tục tăng nhanh theo mục tiêu giảm phát thải và xu hướng xe xanh. Do đó, theo các chuyên gia, Việt Nam cần sớm ban hành khung pháp lý và tiêu chuẩn hóa an toàn cháy nổ thay vì những biện pháp tình thế như lệnh cấm đang gây nhiều bức xúc hiện nay.

Văn Ngân/VOV.VN