Cải cách thể chế: Mệnh lệnh chính trị cấp bách của dân tộc vươn mình

Bài cuối:
CẢI CÁCH THỂ CHẾ - NHIỆM VỤ CẤP BÁCH ĐỂ BẢO VỆ ÐẢNG

BPO - Thế giới đang trải qua những biến động chưa từng có trong nhiều thập kỷ: cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; chủ nghĩa bảo hộ, chủ nghĩa dân tộc cực đoan trỗi dậy; khủng hoảng môi trường, già hóa dân số, chuyển đổi số và an ninh mạng… vừa mở ra cơ hội vừa đặt ra muôn vàn thách thức. Trong bối cảnh ấy, Đảng ta buộc phải cải cách thể chế (CCTC) vừa là đòi hỏi khách quan của quá trình phát triển vừa là yêu cầu sống còn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng, vai trò lãnh đạo của Đảng.

Thể chế - “mạch máu” của sự phát triển

Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, Đảng ta luôn nhận thức rõ: thể chế là yếu tố then chốt, là “mạch máu” dẫn dắt các dòng chảy phát triển. Chính vì thế, thể chế, nguồn nhân lực và kết cấu hạ tầng luôn là một trong 3 khâu đột phá chiến lược mà Đảng xác định xuyên suốt để dẫn dắt sự phát triển. Không thể bảo vệ Đảng, giữ vững vai trò lãnh đạo, nếu bộ máy tổ chức trì trệ, thể chế cũ kỹ không phù hợp. Không thể nói đến khát vọng hùng cường, nếu những “nút thắt thể chế” vẫn là điểm nghẽn.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước Tôn Ngọc Hạnh và Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Vũ Hồng Văn chủ trì họp cho ý kiến về Đề án sắp xếp, sáp nhập ĐVHC cấp tỉnh tại trụ sở Tỉnh ủy Đồng Nai - Ảnh: Bùi Cúc

CCTC không chỉ là sửa đổi quy định pháp luật. Đó là một tiến trình toàn diện nhằm đổi mới tư duy quản lý, tổ chức vận hành bộ máy nhà nước, đảm bảo sự tương thích giữa thể chế chính trị và thể chế kinh tế, giữa tư duy cầm quyền và yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây cũng là bước đi chiến lược để Đảng tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo, khả năng thích ứng với thời đại mới.

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nhấn mạnh: “Đổi mới thể chế không đơn giản là sửa đổi văn bản pháp luật, mà là đổi mới tư duy, cách tiếp cận, phương pháp lãnh đạo, điều hành”. CCTC để Đảng mạnh hơn, không phải chỉ để đối phó, mà để chủ động nắm bắt thời cơ, điều tiết xu thế, dẫn dắt dân tộc, đất nước tiến lên. Thể chế tốt sẽ tạo ra niềm tin xã hội, là thành lũy vững chắc để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chống lại mọi âm mưu xuyên tạc, chia rẽ.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Ðảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước Tôn Ngọc Hạnh cùng lãnh đạo sở, ngành của tỉnh khảo sát các tuyến giao thông có thể kết nối với tỉnh Ðồng Nai - Ảnh: Hoàng Vũ

CCTC hiện nay được chính thức triển khai từ bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” của Tổng Bí thư Tô Lâm, dựa trên Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hệ thống các văn bản, các kết quả CCTC trước đó. Đây không phải là lần đầu tiên Đảng ta CCTC.

Cách mạng thể chế - Sự tự thanh lọc vì sức mạnh của Ðảng

Cách mạng thể chế là thước đo bản lĩnh chính trị của Đảng. Đó không chỉ là việc tái cấu trúc tổ chức bộ máy, mà là sự tự đổi mới sâu sắc để Đảng trong sạch hơn, hành động thiết thực hơn, giữ vững vai trò lãnh đạo và niềm tin của nhân dân.

Thường trực Tỉnh ủy 2 tỉnh Bình Phước và Đồng Nai họp triển khai một số nội dung liên quan đến công tác tổ chức, sắp xếp bộ máy khi sáp nhập tỉnh - Ảnh: Trương Hiện

Đảng ta đã chủ trương xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, giảm tầng nấc trung gian, tinh giản biên chế để giảm chi phí vận hành, loại bỏ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và nâng cao hiệu lực quản trị. Từ đó, từng bước hình thành bộ máy công quyền năng động, gần dân hơn, phục vụ nhân dân hiệu quả hơn. Tuy nhiên, Đảng cũng nhìn rõ thực trạng ở không ít địa phương cơ quan nhà nước trở thành nơi “trú ẩn an toàn” cho cán bộ trung bình, yếu kém... Vì thế, CCTC không thể chỉ là việc “sắp xếp lại ghế”, mà phải là một quá trình thanh lọc đội ngũ thực chất - đặt đúng người, đúng việc, đúng năng lực và đạo đức.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã thẳng thắn chỉ rõ: “Không thể để bộ máy hành chính là nơi để cán bộ yếu kém, thiếu trách nhiệm ẩn nấp, sống yên ổn bằng quan hệ”; “CCTC phải đi cùng cải cách con người. Không có con người phù hợp, thể chế tinh gọn cũng trở nên vô hiệu…”. Đây không chỉ là thông điệp chính trị mà còn là yêu cầu cấp bách với toàn hệ thống.

Lãnh đạo 2 tỉnh Bình Phước, Đồng Nai trao đổi, thảo luận tại buổi làm việc liên quan đến sáp nhập 2 tỉnh ngày 20-5-2025, tại trụ sở Tỉnh ủy Bình Phước - Ảnh; Trương Hiện

Những chỉ đạo nhất quán, kiên quyết của Đảng cho thấy: CCTC là một quá trình tự thanh lọc không thể đảo ngược, vừa để hoàn thiện hệ thống quản trị quốc gia, vừa để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chỉ khi bộ máy tinh gọn, cán bộ có tài - có đức - có trách nhiệm, thì Đảng mới thực sự mạnh từ bên trong và vững vàng dẫn dắt đất nước tiến lên.

Cải cách thể chế - chìa khóa then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

CCTC đã được Đảng và Nhà nước xác định là 1 trong 3 đột phá chiến lược trong nhiều kỳ đại hội, nhưng hiện nay, nhiệm vụ đó càng trở nên cấp bách. Thể chế không chỉ là luật pháp mà còn là tư duy, cách thức vận hành bộ máy; là năng lực tổ chức, thái độ hành chính và tinh thần phục vụ của hệ thống công quyền… Khi thể chế vận hành không hiệu quả thì các nguồn lực sẽ bị ách tắc, bị “đóng băng”, từ đất đai, tài chính đến khoa học công nghệ…

Lãnh đạo 2 tỉnh Đồng Nai và Bình Phước họp thống nhất các nội dung cấp bách và cần thiết liên quan đến sáp nhập 2 tỉnh, trình kỳ họp thứ 29, HĐND tỉnh Đồng Nai diễn ra ngày 25-6-2025 - Ảnh Báo Đồng Nai

Thực tế nhiều doanh nghiệp trong nước đang gặp khó khăn khi tiếp cận đất đai, tín dụng, thủ tục đầu tư, do sự chồng chéo, thiếu minh bạch và thiếu nhất quán trong hệ thống pháp luật. CCTC không chỉ là sửa luật, ban hành nghị định, mà quan trọng hơn là thay đổi cách nhìn nhận vai trò của Nhà nước từ “người điều hành” sang “người phục vụ”, từ quản lý theo mệnh lệnh sang kiến tạo phát triển. Đó là một quá trình cải cách tổng thể, liên tục.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Trần Văn Mi phát biểu tại buổi làm việc với tỉnh Đồng Nai về các nội dung liên quan đến sáp nhập 2 tỉnh, trình kỳ họp thứ 29, HĐND tỉnh Đồng Nai - Ảnh Báo Đồng Nai

CCTC là điều kiện để Việt Nam phát triển bền vững, giữ vững quốc phòng - an ninh, củng cố vị thế, uy tín trên trường quốc tế. Khi khung pháp lý đảm bảo công bằng, minh bạch, doanh nghiệp sẽ yên tâm đầu tư dài hạn, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm. Khi hành chính công được số hóa, không có chi phí không chính thức, người dân sẽ tin tưởng, mạnh dạn đầu tư, tham gia các chính sách phát triển. Mỗi cải cách về thể chế là một bước mở rộng không gian phát triển, không chỉ về kinh tế mà còn về niềm tin, tinh thần đổi mới.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng nếu thể chế kịp thời cải cách để giải phóng các nguồn lực hiện có. Việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ đi kèm với cơ chế kiểm soát hiệu quả sẽ giúp địa phương chủ động phát triển, tạo nên “những cực tăng trưởng mới” từ 63 tỉnh, thành phố sau sáp nhập chỉ còn 34, bỏ cấp huyện (trên 7.000 huyện), từ 10.035 xã, phường giảm còn trên 3.000 sẽ mở rộng không gian phát triển kinh tế - xã hội hình thành cực - chuỗi liên kết vùng với các trung tâm kinh tế lớn.

Nói về các giải pháp trọng tâm để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng gắn với CCTC, PGS.TS Đỗ Phú Trần Tình, Viện trưởng Viện Phát triển chính sách, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho rằng: Phải chủ động tổng kết thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội để phát triển lý luận mới, làm nền tảng tư tưởng, phù hợp với bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và kinh tế tri thức. Đẩy mạnh cải cách hệ thống pháp luật thể hiện đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng, phù hợp với chuẩn mực quốc tế và quyền con người. Tăng cường dân chủ trong Đảng và trong xã hội, khuyến khích phản biện có trách nhiệm. Chủ động đấu tranh tư tưởng - lý luận, phát hiện, phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch. Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo để tuyên truyền tư tưởng của Đảng, xây dựng hệ sinh thái truyền thông số chính thống, hiệu quả, lan tỏa tích cực. Xây dựng đội ngũ chuyên gia lý luận chính trị có tư duy hiện đại, phản biện sắc sảo...

Trong một thế giới đang thay đổi mau lẹ, chậm trễ CCTC chính là tự bỏ lỡ cơ hội phát triển. CCTC là yêu cầu khách quan của phát triển, là mệnh lệnh của tương lai dân tộc, không thể chờ đợi. CCTC phải được đặt vào trung tâm chiến lược phát triển quốc gia, là yêu cầu cấp thiết đối với toàn hệ thống chính trị. Nó là hành trình của tư duy mới, hành động quyết liệt từ Trung ương đến địa phương, từ công quyền đến cộng đồng doanh nghiệp và mỗi người dân. 4 nghị quyết của Bộ Chính trị vừa ban hành về thi hành pháp luật, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển tư nhân và hội nhập quốc tế sẽ là những trụ cột thể chế nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ đưa nước ta phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 tròn 100 năm thành lập nước. CCTC là mệnh lệnh chính trị cấp bách của dân tộc vươn mình. Bảo vệ nền tảng tư tưởng trong CCTC là yêu cầu chính trị, là điều kiện tiên quyết để Đảng lãnh đạo cải cách thành công.

Nhóm PV