Cách nhận biết thực phẩm không an toàn và lựa chọn thực phẩm sạch

Hiện nay, nhiều người tiêu dùng e ngại mua thịt lợn không rõ nguồn gốc, xuất xứ khi dịch bệnh bùng phát. (Ảnh: Hương Giang/TTXVN)

An toàn vệ sinh thực phẩm không chỉ là vấn đề của riêng mỗi bữa ăn gia đình mà đã trở thành mối quan tâm lớn của toàn xã hội. Rau, quả, thịt, cá - những thực phẩm thiết yếu vốn nuôi sống con người - nếu không đảm bảo chất lượng có thể trở thành mối nguy hại cho sức khỏe, gây ảnh hưởng lâu dài đến giống nòi và sự phát triển cộng đồng.

Trong bối cảnh thị trường thực phẩm tràn ngập các chủng loại hàng hóa, không phải lúc nào người tiêu dùng cũng có đủ thông tin và công cụ kiểm định, vì thế kỹ năng nhận diện thực phẩm an toàn trở nên vô cùng cần thiết.

Thực trạng và nguy cơ từ thực phẩm không an toàn

Hiện nay, nhiều loại thực phẩm lưu hành trên thị trường tiềm ẩn nguy cơ lớn do tồn dư hóa chất độc hại, thuốc bảo vệ thực vật, chất tăng trưởng hay kháng sinh. Thực phẩm bẩn không chỉ làm giảm giá trị dinh dưỡng mà còn để lại hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, từ rối loạn chuyển hóa, ngộ độc cấp tính cho đến nguy cơ ung thư.

Điều đáng lo ngại là không phải lúc nào cơ quan chức năng cũng có thể kiểm soát hết. Nhiều loại rau quả, thịt cá bày bán ngoài chợ, thậm chí trong siêu thị, đều có thể chưa được đảm bảo đúng quy chuẩn an toàn. Chính vì vậy, trang bị kiến thức để nhận diện thực phẩm kém an toàn bằng cảm quan là cách giúp người tiêu dùng tự bảo vệ mình và gia đình.

Cách nhận biết dấu hiệu thực phẩm không an toàn

Thịt lợn

Miếng thịt toàn nạc, hầu như không có mỡ, màu đỏ sẫm gần giống thịt bò thường là dấu hiệu vật nuôi được cho ăn chất tăng trọng chứa corticoid.

Sự khác nhau độ dày da lưng của lợn có sử dụng và không sử dụng chất tạo nạc. (Nguồn: Cục Chăn nuôi và Thú y)

Theo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dư lượng corticoid trong thực phẩm có thể gây rối loạn trao đổi chất và tăng nguy cơ ung thư bàng quang.

Rau ăn lá (rau muống, bắp cải, xà lách, mồng tơi…)

Lá non bất thường, xanh đen, giòn, ít sâu bệnh có thể là rau được bón nhiều phân đạm hoặc phun thuốc trừ sâu không đảm bảo thời gian cách ly.

Loại rau này thường chứa hàm lượng nitrat (NO3) cao cùng dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe.

Trái cây (cam, quýt, táo, lê, mận, đào…)

Trái cây nhập khẩu bán tại chợ dân sinh. (Ảnh: Hương Giang/TTXVN)

Quả bóng đẹp, bảo quản được lâu không hỏng là dấu hiệu bị xử lý bằng hóa chất diệt nấm, diệt khuẩn.

Với mít, sầu riêng: nếu chín mà múi không có mùi thơm tự nhiên thì có thể đã bị tiêm thuốc kích chín khi còn xanh.

Giá đỗ

Giá thân trắng, to, mập, giòn, hầu như không có rễ thường được ngâm ủ với hóa chất tích nước và thuốc diệt rễ (như SHS có nguồn gốc Trung Quốc). Dù rất bắt mắt, loại giá này lại chứa nhiều chất độc hại.

Miến, bún, bánh phở

Nếu có màu trong bất thường, khả năng cao đã được tẩy trắng bằng hóa chất.

Khi để qua đêm ở nhiệt độ thường mà không ôi thiu, có thể sản phẩm chứa chất bảo quản như foocmol - gây hại cho niêm mạc dạ dày và thực quản.

Cá nuôi công nghiệp

Thịt cá kém săn chắc, nhanh ươn, dễ bị ôi, khi chế biến thường teo tóp, mùi tanh nặng, vị nhạt… là biểu hiện cá được nuôi bằng thức ăn công nghiệp có trộn kháng sinh.

Cách lựa chọn thực phẩm sạch

Nếu biết quan sát kỹ, người tiêu dùng hoàn toàn có thể chọn được thực phẩm sạch và an toàn hơn. Một số lưu ý quan trọng:

Ưu tiên nguồn gốc rõ ràng, có chứng nhận

Sản phẩm trứng gia cầm tham gia chuỗi thực phẩm an toàn của TP. Hồ Chí Minh với logo của chuỗi. (Ảnh: Hương Giang/TTXVN)

Thực phẩm sạch phải đi kèm tem mác, chứng nhận an toàn hoặc hữu cơ. Nên mua tại siêu thị, cửa hàng uy tín, chợ quen có thông tin minh bạch.

Quan sát màu sắc, hình dáng, kích cỡ

Rau quả sạch thường không đồng đều, không quá bóng bẩy, đôi khi có vết thâm hoặc côn trùng.

Trái cây sạch có màu sắc tự nhiên, không quá rực rỡ hoặc có vẻ ngoài bóng loáng.

Thịt, cá sạch có màu tươi, không bất thường.

Sử dụng cảm quan khi sờ, ngửi, nếm

Rau sạch có độ giòn tự nhiên, không mềm nhũn.

Trái cây sạch hơi sần sùi, mùi thơm nhẹ.

Thịt và cá sạch không có mùi lạ, khi nấu giữ màu tự nhiên.

Tránh dư lượng hóa chất

Chọn thực phẩm có chứng nhận hữu cơ hoặc GAP để hạn chế nguy cơ tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.

Luôn rửa sạch, ngâm nước muối loãng trước khi chế biến, dù điều này không loại bỏ hoàn toàn hóa chất.

Lựa chọn nơi bán uy tín

Nên mua thực phẩm tại các cửa hàng, siêu thị chuyên thực phẩm sạch có kiểm soát nguồn gốc. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)

Nên mua thực phẩm tại các cửa hàng, siêu thị chuyên thực phẩm sạch có kiểm soát nguồn gốc. Tại các chợ truyền thống cũng có thể tìm được thực phẩm sạch nếu biết lựa chọn tiểu thương uy tín.

Cẩn trọng với thực phẩm chế biến sẵn

Nên hạn chế sử dụng đồ ăn nhanh, xúc xích, thịt nguội… bởi chúng thường chứa nhiều phụ gia, hóa chất bảo quản. Ưu tiên thực phẩm tươi, tự chế biến tại nhà.

Kiểm tra hạn sử dụng và điều kiện bảo quản

Thực phẩm sạch thường bảo quản được ngắn ngày, nhanh hỏng hơn do không có chất bảo quản. Người tiêu dùng cần kiểm tra hạn sử dụng của sản phẩm và bảo quản đúng cách để đảm bảo thực phẩm vẫn giữ được độ tươi ngon và an toàn./.

(Vietnam+)