Cách người Trung Quốc thích nghi với xe điện khi 'khai tử' xe xăng

Kenzi, một nhân viên quảng cáo tại Thượng Hải (Trung Quốc), đã mua một chiếc xe điện để tránh phải trả nhiều tiền cũng như cảnh chờ đợi xin biển số.

“Ở Thượng Hải, việc sở hữu biển số xe trở nên khó nhằn, nhưng khi mua xe điện, bạn được cấp miễn phí. Sau khi mua xe điện, tôi cảm nhận khí thải từ xe không còn nghiêm trọng như trước và ô nhiễm đã giảm đi nhiều”, cô nói.

Chiếc xe mới của Kenzi đã giúp cô ghi tên mình vào “câu lạc bộ” những người sở hữu xe điện ở Trung Quốc. Hiện tại, đây cũng là thị trường xe điện lớn nhất toàn cầu.

Chủ động chuyển đổi sang xe điện

Một báo cáo năm 2023 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết hơn một nửa số xe điện trên thế giới đang được lưu thông trên các con đường ở Trung Quốc, theo The Guardian.

Việc sản xuất và tiêu thụ xe điện của Trung Quốc là một trong những câu chuyện thành công lớn nhất trên thị trường xe điện toàn cầu.

Trong giai đoạn 2021-2022, doanh số bán xe điện tại Trung Quốc đã tăng từ 1,3 triệu lên 6,8 triệu chiếc - chiếm hơn 1/3 tổng số xe điện trên toàn thế giới vào năm 2022.

Đáng chú ý, ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã bùng nổ nhờ nguồn trợ cấp từ chính phủ, bao gồm ưu đãi thuế, sự can thiệp mạnh mẽ vào phát triển công nghệ, cùng với các chính sách khuyến khích người mua như cấp biển số miễn phí.

Giai đoạn 2009-2022, hàng tỷ nhân dân tệ trợ cấp và ưu đãi thuế đã được “bơm” vào cơ sở hạ tầng và các trạm sạc điện có mặt tại các thành phố Trung Quốc.

Trên đường phố Liễu Châu, một thành phố nhỏ nằm ở phía Nam, những chiếc xe điện mini xuất hiện khắp nơi, theo Sixth Tone.

Với giá chỉ hơn 30.000 nhân dân tệ (khoảng 4.100 USD), những chiếc xe này trở thành phương tiện chính của các gia đình, khách du lịch hay thậm chí là phương tiện tuần tra của cảnh sát.

Tuy dân số chỉ khoảng 4 triệu người, số xe điện hiện diện trên các con đường ở Liễu Châu lại lên đến 214.000 chiếc, tức cứ 18 người thì có một người sở hữu xe điện.

Sự phát triển nhanh chóng đã biến thành phố 4 triệu dân này trở thành “thủ phủ” của thị trường xe điện thế giới, khi doanh số bán xe điện chiếm 56% tổng doanh số xe bán ra trong thành phố. Đặc biệt, tỷ lệ này cao gấp 5 lần so với những thành phố lớn khác của Trung Quốc.

Chỉ tính riêng nửa đầu năm 2024, 21.755 chiếc xe điện mới được đăng ký, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước, lập kỷ lục mới về cả số lượng xe điện đang lưu hành lẫn đăng ký mới.

Để hỗ trợ, chính quyền thành phố cũng đã lắp đặt mạng lưới hơn 21.000 trạm sạc khắp các con hẻm, khu mua sắm và khu dân cư.

Khi chuyển dần qua xe điện, một trong những điều đầu tiên mà du khách nhận thấy khi đến thành phố Liễu Châu chính là sự yên tĩnh.

Điều này có nghĩa âm thanh của tiếng động cơ hay tiếng va đập của hộp số - vốn quen thuộc với cuộc sống thường ngày tại các đô thị trên thế giới - sẽ không còn xuất hiện, theo Bloomberg.

Đối với Liang Yuqi (33 tuổi), chiếc Baojun E100 2 chỗ ngồi hoàn toàn phù hợp với các việc vặt hàng ngày và quãng đường 20 km đi làm của cô.

“Tiền sạc xe mỗi tháng của tôi chỉ khoảng 150 nhân dân tệ (tương đương 21 USD). Nếu chạy xe xăng, con số này phải gấp 10 lần. Vì vậy, tôi tiết kiệm được một khoản tiền khá lớn”, cô nói.

Trước kia, Yuqi cho biết diện tích đường nhỏ và chỗ đậu xe khan hiếm từng là vấn đề lớn thì giờ đây, chiếc EV nhỏ gọn của cô dễ dàng len lỏi qua các con đường và đậu được vào những chỗ mà xe xăng truyền thống không thể.

Trong khi đó, Zhang Jiageng, một nhân viên ngân hàng 30 tuổi, nhận định chi phí sử dụng chiếc Baojun E200 của anh không đáng kể.

Anh chỉ phải trả khoảng 0,1 nhân dân tệ (tức chỉ 0,014 USD) cho mỗi km tiền điện, đồng thời được đỗ xe miễn phí không giới hạn tại các bãi đỗ xe dành riêng cho xe điện hoặc miễn phí trong vòng 2 giờ ở các bãi đỗ thông thường.

Zhang nói rằng sau khi có xe điện, anh không còn lái chiếc Subaru SUV chạy xăng của mình một cách thường xuyên.

Bên cạnh ôtô điện, CGTN cho biết những chiếc xe điện 2 bánh có giá khoảng 2.100 nhân dân tệ (tương đương 295 USD) đang trở thành một phần thiết yếu trong hệ thống giao thông xanh của thế hệ trẻ.

Vào năm 2022, có khoảng 350 triệu xe máy điện lưu thông trên đường phố Trung Quốc và con số này được dự báo tiếp tục tăng mạnh nhờ nhu cầu gia tăng và các chính sách khuyến khích.

Đối với thế hệ trẻ Trung Quốc, xe máy điện không đơn giản là phương tiện giao thông xanh, mà còn là phong cách sống và cách thể hiện bản thân.

Cùng với các chính sách cấm xe máy xăng, xe 2-3 bánh điện đã trở lại mạnh mẽ tại Bắc Kinh trong vài năm qua.

“Tôi có ôtô và 4 chiếc xe máy, nhưng xe điện vẫn phù hợp nhất cho việc đi làm. Tôi sống ngoài vành đai 4, làm việc trên đại lộ Trường An. Do đó, thời gian di chuyển bằng ôtô mất khoảng một tiếng, tàu điện ngầm mất 80 phút, nhưng khi đi xe máy điện chỉ mất 30 phút. Khi đi xe điện, tôi gần như không phải chờ quá nhiều đèn đỏ”, một chủ xe họ Yi chia sẻ.

Các “ông lớn” xe điện thay đổi cách tiếp cận

Tính trên toàn cầu, Liễu Châu chỉ xếp sau Oslo về tỷ lệ sử dụng xe điện. Không chỉ vậy, chất lượng không khí và nước tại Liễu Châu cũng nằm trong top đầu ở một quốc gia vốn nổi tiếng với tình trạng ô nhiễm nặng nề.

Ông Gou Yi, Phó giám đốc Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia chi nhánh tại Liễu Châu, cho biết ban đầu, người dân còn nhiều lo ngại về xe điện, chẳng hạn như vấn đề an toàn hay sự tiện lợi khi sạc pin.

Để khuyến khích người dân thay đổi phương tiện đi lại sang xe điện, chính quyền thành phố Liễu Châu đã kết hợp với những hãng sản xuất xe điện lớn, tung ra nhiều chương trình hấp dẫn.

Các hãng xe điện thay đổi chiến lược phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày một tăng của khách hàng. Ảnh: CFP.

Cùng với hãng xe SAIC-GM-Wuling Automobile - nhà sản xuất dòng xe điện mini giá rẻ từng đứng đầu doanh số bán xe điện tại Trung Quốc, thậm chí vượt cả Tesla - chính quyền thành phố đã tổ chức chương trình lái thử miễn phí kéo dài 10 tháng vào năm 2017.

Hơn 15.000 người đã tham gia trải nghiệm mẫu Baojun E100 và cung cấp 12.000 ý kiến phản hồi. Sự kiện này nhanh chóng cháy vé chỉ trong vài phút mở đăng ký, với 70% người tham gia đã quyết định mua xe.

Hãng xe tiếp tục nghiên cứu thói quen đi lại của người dân, tinh chỉnh mẫu Baojun E100 cho phù hợp với nhu cầu đi làm dưới 30 km mỗi ngày.

Chiếc xe 2 chỗ nhỏ gọn này chỉ bằng nửa chiều dài Tesla Model X, đi kèm mức giá siêu rẻ khoảng 5.000 USD. Điều này không chỉ giúp nhiều người có khả năng sở hữu xe mà còn giảm các chi phí vận hành như bảo hiểm.

Ngoài ra, người lái xe có thể nhận được khoản thưởng tiền mặt lên tới 1.000 nhân dân tệ (khoảng 160 USD) mỗi năm nếu chạy được 10.000 km.

Những chiếc xe điện nhỏ bé tràn ngập Liễu Châu cũng giúp chính quyền tạo thêm 15.000 chỗ đậu xe mới, bởi kích thước nhỏ giúp xe có thể đậu tại những khu vực vốn không thể sử dụng, chẳng hạn như lề đường.

Trên khắp Trung Quốc, các thành phố nhỏ khác đang chạy đua để tái hiện thành công của Liễu Châu, kết hợp chính sách chính phủ, năng lực sản xuất tại địa phương và công nghệ giá rẻ để thúc đẩy chuyển dịch sang xe điện.

Trong khi đó, Changan - nhà sản xuất xe điện lớn thứ 8 ở Trung Quốc - có kế hoạch ngừng sản xuất xe chạy động cơ đốt trong vào năm 2025 để tập trung hoàn toàn vào xe điện và xe hybrid. Đây là ví dụ điển hình cho sự chuyển mình của ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc.

Tập đoàn Công nghệ Yadea, nhà sản xuất xe máy điện Trung Quốc, cũng mở rộng thêm dây chuyền sản xuất tại Thiên Tân, nhằm hỗ trợ cho kế hoạch xuất khẩu xe điện sang các thị trường nước ngoài, theo China Daily.

Cho đến nay, công ty đã đầu tư gần 5 tỷ nhân dân tệ (tương đương 696 triệu USD) vào Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển (R&D).

Hiện, công ty đã đạt được những đột phá trong các thuật toán kết hợp cảm biến và công nghệ lái xe tự động cao cấp hơn cho xe điện 2 bánh, chẳng hạn như tự động bám đường, chuyển làn đường và hỗ trợ đỗ xe.

Anh Nguyễn