Cách mạng tháng Tám năm 1945: Sự đồng lòng tuyệt đối giữa Đảng và nhân dân

Lấy lợi ích dân tộc làm điểm quy tụ

Theo TS. Lê Mậu Nhiệm, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, ngay từ khi thành lập năm 1930, Đảng Cộng sản Đông Dương đã xác định đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, có ý nghĩa sống còn đối với cách mạng Việt Nam. Trong bối cảnh đất nước bị thực dân Pháp đô hộ, xã hội phân hóa sâu sắc, các phong trào yêu nước thiếu tổ chức và định hướng thống nhất, chủ trương tập hợp lực lượng cách mạng của Đảng cho thấy sự nhạy bén chính trị và tầm nhìn chiến lược.

15 năm sau, chủ trương đó được thể hiện sinh động, cụ thể trong từng hành động, phong trào của quần chúng, các lực lượng chính trị, quân sự và xã hội, làm nên Cách mạng tháng Tám năm 1945. TS. Lê Mậu Nhiệm cho rằng, thành công của cuộc cách mạng này đã được khẳng định trên ba phương diện.

Ngày 19/8/1945, đường phố Hà Nội ngập tràn cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ, cờ hoa. Ảnh tư liệu

Thứ nhất, sự tham gia rộng khắp của người dân không phân biệt giai cấp, nghề nghiệp, dân tộc, tôn giáo hay xu hướng chính trị. Từ công nhân, nông dân, trí thức đến tiểu thương, địa chủ yêu nước, binh lính người Việt trong quân đội Pháp, Nhật, đồng bào dân tộc thiểu số, tín đồ tôn giáo đều chung mục tiêu giành độc lập dân tộc.

Thứ hai, sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chính trị, quân sự và người dân. Dưới sự chỉ đạo của Mặt trận Việt Minh, mạng lưới cán bộ cách mạng được triển khai rộng khắp từ trung ương đến địa phương, phối hợp nhịp nhàng với lực lượng vũ trang cách mạng như các đội du kích, tự vệ chiến đấu, tạo nên thế trận chính trị - quân sự toàn dân. Sự phối hợp hiệu quả này đã làm tê liệt bộ máy chính quyền thực dân phong kiến, tạo điều kiện cho quần chúng nổi dậy giành chính quyền trong cả nước một cách nhanh chóng và hầu như không đổ máu.

Thứ ba, tinh thần hy sinh, đồng lòng vì độc lập dân tộc là biểu hiện cảm động và cao cả nhất của khối đại đoàn kết. Trong suốt quá trình đấu tranh chuẩn bị cho tổng khởi nghĩa, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ và người dân đã không ngại hy sinh xương máu, chịu đựng gian khổ, bị tù đày, tra tấn để giữ vững niềm tin vào cách mạng. Khi thời cơ đến, không khí sục sôi của những ngày tháng Tám lịch sử đã cho thấy sự đồng lòng tuyệt đối giữa Đảng và nhân dân, giữa các lực lượng yêu nước, tạo nên một sức mạnh tổng hợp, đánh đổ hoàn toàn ách thống trị hơn 80 năm của thực dân Pháp và phát xít Nhật.

"Tất cả những biểu hiện cụ thể đó chứng minh tư tưởng xuyên suốt của Đảng: lấy lợi ích dân tộc làm điểm quy tụ, lấy tinh thần yêu nước làm sợi dây liên kết, tạo nên một mặt trận toàn dân mạnh mẽ, đủ sức làm nên thắng lợi vĩ đại của Cách mạng tháng Tám năm 1945”, TS. Lê Mậu Nhiệm khẳng định.

Biểu hiện cao nhất của “thế trận lòng dân”

PGS.TS. Đỗ Xuân Tuất, Phó Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng liên hệ, thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ngoài khẳng định sức mạnh quật khởi của toàn dân tộc do Đảng lãnh đạo, còn tạo cơ sở cho việc xây dựng “thế trận lòng dân” hiện nay. Qua đó, thể hiện tư tưởng nhất quán và xuyên suốt của Đảng: coi nhân dân là trung tâm, dân là gốc, là chủ thể của mọi quá trình cách mạng. "Đây không chỉ là một nguyên lý chính trị mà còn là bài học thực tiễn có tính thời đại".

Tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Ảnh: Việt Linh

Thực tế đã chứng minh liên minh công - nông được xây dựng, củng cố qua ba cao trào cách mạng, đến đỉnh cao là Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thì đã lớn mạnh vượt bậc. Dựa trên nền tảng của khối liên minh này, Đảng xây dựng được khối đại đoàn kết dân tộc, động viên lực lượng toàn dân tổng khởi nghĩa thắng lợi.

Mặt khác, theo PGS.TS Đỗ Xuân Tuất, "trên cơ sở nhắm đúng mục tiêu chiến lược hàng đầu của cách mạng và khối đại đoàn kết toàn dân, Đảng ta đã lợi dụng được mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa phát xít, mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và một bộ phận thế lực địa chủ phong kiến, mâu thuẫn trong hàng ngũ ngụy quyền tay sai của Pháp và của Nhật, cô lập cao độ kẻ thù chính là bọn thực dân phát xít và bọn tay sai phản động; tranh thủ hoặc trung lập những phần tử lừng chừng. Nhờ vậy, Cách mạng tháng Tám đã quy tụ được sức mạnh tổng hợp toàn dân tộc, phát huy tinh thần quật khởi giành thắng lợi tổng khởi nghĩa trong một thời gian ngắn".

Viện trưởng Viện Dân tộc học và Tôn giáo học, PGS.TS. Nguyễn Văn Minh cũng khẳng định, Cách mạng tháng Tám năm 1945 không chỉ giải phóng dân tộc mà còn đặt nền móng xây dựng cộng đồng quốc gia thống nhất, nơi mọi người dân bình đẳng về quyền và nghĩa vụ, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển. Đoàn kết toàn dân có vai trò quyết định đối với sự bền vững quốc gia. Nếu đoàn kết tốt, đất nước sẽ vững mạnh, ngược lại dễ dẫn đến suy yếu. Chính vì vậy, bài học "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công" mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại vẫn nguyên giá trị đến hôm nay.

PGS.TS. Nguyễn Văn Minh cho rằng, trong bối cảnh mới, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách dân tộc, tạo cơ chế để mọi tầng lớp và các nhóm xã hội có cơ hội phát triển bình đẳng, nhất là về kinh tế và để người dân được biết đầy đủ, tham gia thực hiện và phản biện chính sách, pháp luật. Đội ngũ cán bộ đến với người dân với tâm thế là con em của các dân tộc, hòa cùng nhân dân, không tạo ra sự khác biệt/cách biệt với nhân dân. Chỉ có như vậy mới thực hiện thành công chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần xây dựng cộng đồng quốc gia - dân tộc Việt Nam thống nhất, vững mạnh, là cơ sở nền tảng vững chắc cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Hương Sen