Các startup AI tạo mã: Định giá cao ngất ngưởng nhưng chưa có lãi, nguy cơ bị Google và OpenAI đè bẹp

Các công ty khởi nghiệp tạo mã (lập trình) đang đạt được mức định giá cao ngất ngưởng khi các phòng họp hội đồng quản trị tìm cách sử dụng AI để hỗ trợ và đôi khi thay thế những kỹ sư phần mềm lương cao.

Cursor, công ty khởi nghiệp tạo mã có trụ sở tại thành phố San Francisco (Mỹ), đã huy động được 900 triệu USD với mức định giá 10 tỉ USD vào tháng 5 từ danh sách các nhà đầu tư công nghệ hàng đầu, gồm cả Thrive Capital, Andreessen Horowitz và Accel. Cursor cung cấp trình soạn thảo AI có thể gợi ý và hoàn thành các dòng mã cũng như tự động viết toàn bộ các phần mã.

Windsurf, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại thành phố Mountain View (Mỹ) đứng sau công cụ viết mã AI phổ biến Codeium, đã thu hút sự chú ý của OpenAI (“cha đẻ” ChatGPT). OpenAI đang đàm phán để mua lại Windsurf với giá 3 tỉ USD, các nguồn tin nói với Reuters.

Công cụ của Windsurf nổi tiếng với khả năng dịch các lệnh tiếng Anh đơn giản thành mã, đôi khi được gọi là "viết mã theo cảm hứng" (vibe coding), giúp những người không có kiến thức về ngôn ngữ máy tính viết phần mềm. OpenAI và Windsurf từ chối bình luận về thương vụ mua bán.

Scott Wu, Giám đốc điều hành công ty khởi nghiệp tạo mã Cognition, cho biết: “AI đã tự động hóa tất cả các công việc lặp đi lặp lại, tẻ nhạt. Vai trò của kỹ sư phần mềm đã thay đổi đáng kể. Giờ đây, họ không phải ghi nhớ cú pháp phức tạp nữa”.

Các nhà sáng lập công ty khởi nghiệp tạo mã và nhà đầu tư tin rằng họ đang ở trong một cuộc đua giành thị phần, với cơ hội thu hẹp dần để có được lượng lớn người dùng và thiết lập công cụ viết mã AI của mình thành tiêu chuẩn ngành.

Song vì hầu hết được xây dựng trên các mô hình nền tảng AI phát triển ở nơi khác, chẳng hạn OpenAI, Anthropic hoặc DeepSeek, chi phí mỗi truy vấn của họ cũng đang tăng lên và chưa có công ty khởi nghiệp AI tạo mã nào có lợi nhuận, theo Reuters.

Họ cũng có nguy cơ bị “đè bẹp” bởi Google, Microsoft và OpenAI - tất cả đều đã công bố sản phẩm tạo mã mới vào tháng 5. Trong khi Anthropic đang phát triển một sản phẩm tương tự, hai nguồn tin chia sẻ với Reuters.

Sự phát triển nhanh chóng của các công ty khởi nghiệp tạo mã diễn ra bất chấp việc cạnh tranh trực tiếp với các hãng công nghệ lớn. GitHub Copilot của Microsoft, ra mắt vào năm 2021 và được coi là cái tên thống trị trong lĩnh vực tạo mã, với doanh thu đã tăng lên hơn 500 triệu USD vào năm ngoái, theo một nguồn tin quen thuộc với vấn đề này. Microsoft từ chối bình luận về doanh thu của GitHub Copilot.

Trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh của Microsoft vào tháng 4, công ty cho biết GitHub Copilot có hơn 15 triệu người dùng.

“30% mã được tạo bằng AI”

Khi AI cách mạng hóa ngành công nghiệp, nhiều công việc, đặc biệt là các vị trí cấp cấp mang tính lặp lại, có thể bị loại bỏ.

Signalfire, công ty đầu tư mạo hiểm theo dõi xu hướng tuyển dụng trong ngành công nghệ, phát hiện ra rằng số lượng nhân viên mới có ít hơn 1 năm kinh nghiệm đã giảm 24% vào năm 2024. Đây là sự sụt giảm mà Signalfire nói là do các nhiệm vụ từng được giao cho các kỹ sư phần mềm cấp thấp đang được thực hiện một phần bằng AI.

Sundar Pichai, Giám đốc điều hành Google, tiết lộ vào tháng 4 rằng “hơn 30% mã của Google hiện được tạo bằng AI”.

Andy Jassy, Giám đốc điều hành Amazon, nói vào năm ngoái rằng công ty đã tiết kiệm “tương đương 4.500 năm của nhà phát triển” bằng cách sử dụng AI.

Vào tháng 5, Satya Nadella (Giám đốc điều hành Microsoft) cho biết khoảng 20 đến 30% mã của họ hiện được tạo bằng AI.

Cùng tháng đó, Microsoft đã công bố sa thải 6.000 nhân viên trên toàn cầu, với hơn 40% trong số đó là các nhà phát triển phần mềm ở bang Washington, nơi đặt trụ sở chính của công ty.

Một phát ngôn viên của Microsoft nói: “Chúng tôi tập trung vào việc tạo ra AI giúp các nhà phát triển làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn và tiết kiệm thời gian. Điều này có nghĩa là một số vai trò sẽ thay đổi cùng với cuộc cách mạng AI, nhưng trí tuệ con người vẫn là trọng tâm của vòng đời phát triển phần mềm”.

Biên lợi nhuận gộp âm

Một số nền tảng “viết mã theo cảm hứng” đã tự hào về doanh thu hàng năm đáng kể. Với chỉ 60 nhân viên, Cursor đã đạt mức doanh thu định kỳ 100 triệu USD vào tháng 1, chưa đầy hai năm kể từ khi ra mắt.

Được thành lập vào năm 2021, Windsurf đã trình làng sản phẩm tạo mã vào tháng 11.2024 và đạt doanh thu 50 triệu USD hàng năm, theo một nguồn tin của Reuters.

Song cả hai công ty khởi nghiệp này đều hoạt động với biên lợi nhuận gộp âm, nghĩa là chi nhiều hơn thu được, theo bốn nguồn tin từ nhà đầu tư quen thuộc với họ.

Cursor và Windsurf đều được định giá hàng tỉ USD nhưng vẫn chưa có lợi nhuận - Ảnh: Internet

Quinn Slack, Giám đốc điều hành công ty khởi nghiệp viết mã Sourcegraph, nói với Reuters: “Cái giá mà mọi người trả cho các trợ lý viết mã sẽ trở nên đắt hơn”.

Để làm cho chi phí cao hơn dễ chấp nhận hơn với khách hàng, Sourcegraph đang cung cấp một menu thả xuống để cho phép người dùng chọn các mô hình AI mà họ muốn sử dụng, từ các sản phẩm mã nguồn mở như DeepSeek đến mô hình suy luận tiên tiến nhất của Anthropic và OpenAI. Qua đó, người dùng có thể chọn các mô hình AI rẻ hơn cho các câu hỏi cơ bản.

Cả Cursor và Windsurf đều được điều hành bởi các sinh viên tốt nghiệp Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) gần đây ở độ tuổi hai mươi. Đây là ví dụ điển hình cho thời kỳ vàng son của làng khởi nghiệp AI.

Martin Casado, một đối tác chung tại Andreessen Horowitz - nhà đầu tư vào Anysphere (công ty đứng sau Cursor), cho biết: “Tôi chưa từng thấy mọi người làm việc chăm chỉ như vậy kể từ thời kỳ bùng nổ internet đầu tiên”. Điều ít rõ ràng hơn là liệu hàng tác công ty tạo mã có thể giữ chân khách hàng của họ khi các hãng công nghệ lớn tham gia cuộc đua?

Scott Raney, Giám đốc điều hành Redpoint Ventures - công ty đã đầu tư vào Sourcegraph và Poolside, nhận xét: “Trong nhiều trường hợp, điều quan trọng không phải là ai có công nghệ tốt nhất, mà là ai sẽ sử dụng công nghệ đó tốt nhất, và ai sẽ bán sản phẩm của mình tốt hơn những người khác”.

Poolside là công ty khởi nghiệp phát triển phần mềm đang xây dựng mô hình nền tảng AI của riêng mình.

Huấn luyện mô hình AI tạo mã riêng

Hầu hết công ty khởi nghiệp AI tạo mã đang dựa vào mô hình Claude từ Anthropic. Doanh thu định kỳ của Anthropic đã vượt 3 tỉ USD hàng năm vào tháng 5 một phần nhờ phí được trả bởi các công ty tạo mã. Thế nhưng, một số công ty khởi nghiệp tạo mã đang cố gắng xây dựng các mô hình AI riêng.

Vào tháng 5, Windsurf đã công bố các mô hình AI nội bộ đầu tiên được tối ưu hóa cho kỹ thuật phần mềm nhằm kiểm soát trải nghiệm người dùng. Cursor cũng đã thuê một nhóm nghiên cứu để đào tạo trước các mô hình quy mô lớn và tiên tiến của riêng mình. Điều này có thể giúp Cursor không phải trả quá nhiều tiền cho các công ty sở hữu mô hình nền tảng, theo hai nguồn tin quen thuộc với vấn đề này.

Tuy nhiên, việc huấn luyện mô hình AI tạo mã riêng là thách thức lớn, vì có thể tốn hàng triệu USD để mua hoặc thuê năng lực điện toán cần thiết. Replit trước đó đã từ bỏ kế hoạch đào tạo mô hình AI của riêng mình.

Huy động hơn 600 triệu USD để tạo ra một mô hình chuyên biệt về viết mã, Poolside đã công bố quan hệ đối tác với Amazon Web Services và đang thử nghiệm với khách hàng, nhưng chưa có sản phẩm nào được phát hành rộng rãi.

Một công ty khởi nghiệp tạo mã khác là Magic Dev (huy động được gần 500 triệu USD kể từ năm 2023) từng thông báo với các nhà đầu tư rằng một mô hình viết mã tiên tiến sẽ ra mắt vào mùa hè 2024, nhưng hiện vẫn chưa có sản phẩm chính thức.

Poolside từ chối bình luận. Magic Dev không phản hồi câu hỏi của Reuters.

Sơn Vân