Các NHTM nhà nước cần thêm cơ chế đặc thù để thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh, bền vững

Phó Thống đốc cho biết, trong năm 2024, NHNN đã tập trung mạnh mẽ vào việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, với kết quả là tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đạt 15,8%, trong đó tín dụng đối với các DNNN tăng khoảng 16%. Số dư nợ đối với các DNNN đạt 540.000 tỷ đồng cho thấy sự tập trung lớn vào các doanh nghiệp chiến lược của nhà nước.

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại Hội nghị

Trong suốt năm 2024 và đến thời điểm hiện tại, NHNN đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn, không chỉ với các ngân hàng thương mại mà còn trong quan hệ tín dụng với các DNNN, đặc biệt là trong việc đơn giản hóa thủ tục và chính sách tín dụng. Một trong những điểm đặc biệt là các DNNN vay vốn, đặc biệt là các khoản vay ngắn hạn, hầu như không phải cung cấp tài sản đảm bảo, và các khoản vay dài hạn chủ yếu được thế chấp bằng tài sản hình thành từ vốn vay, nếu có. Các ngân hàng nhà nước đã tập trung cho vay các doanh nghiệp nhà nước để hỗ trợ phát triển.

Về lãi suất, Ngân hàng Nhà nước đã duy trì chính sách ổn định và tiếp tục điều hành lãi suất trong năm nay ở mức hợp lý, dù một số ngân hàng gần đây đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Tuy nhiên, Phó Thống đốc khẳng định rằng Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các ngân hàng chỉnh sửa và cam kết sẽ giữ lãi suất ổn định, với xu hướng giảm dần nhờ việc cắt giảm chi phí hành chính của các ngân hàng thương mại.

Đối với vấn đề về tỷ giá, năm 2024, NHNN điều hành tỷ giá chỉ dao động trong khoảng 5%. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ giá biến động ở mức nhỏ nhất. Năm nay, với dự trữ ngoại hối và điều hành chính sách của NHNN sẽ tiếp tục đảm bảo được tỉ giá ổn định. Điều này sẽ đem lại yên tâm cho các doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp lớn liên quan đến xuất nhập khẩu.

Về thị trường ngoại tệ, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục duy trì sự cân bằng tốt, hỗ trợ cả xuất khẩu và nhập khẩu. Về tiếp cận tín dụng, cũng đã mở rộng điều kiện rất nhiều. Trong đó chính sách cơ cấu lại nợ vẫn tiếp tục được thực hiện.

Năm 2025, với tinh thần phấn đấu tăng trưởng hai con số, NHNN đặt ra tăng trưởng tín dụng là 16%. Việc đặt mức tín dụng này có thể ảnh hưởng đến lạm phát nhưng NHNN sẽ cân đối để tăng trưởng GDP đạt 8% như kế hoạch đã đặt ra. Phó Thống đốc nhận định đây là dịp để chuyển mạnh tăng trưởng tín dụng, nhưng cũng là cơ hội chuyển đổi cơ cấu đầu tư tín dụng, tập trung vào những lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm, tức là phần lớn sẽ thuộc lĩnh vực của các DNNN.

Đối với lĩnh vực bất động sản và nhà ở xã hội, NHNN đang phối hợp với Bộ Xây dựng giải quyết tích cực hơn gói 145 nghìn tỷ đồng hỗ trợ các đối tượng có nhu cầu nhà ở xã hội như cho vay mua, cho vay thuê mua, hoặc cho vay thuê không. Mặt khác Phó Thống đốc đề xuất cần tách một phần vốn trong gói này để đáp ứng nhu cầu của những người trẻ dưới 35 tuổi, tạo cơ hội cho họ mua nhà hoặc thuê mua.

Tại Hội nghị đại diện các NHTM nhà nước đã đóng góp ý kiến, nêu giải pháp để hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao trong thời gian tới.

Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng Giám đốc Agribank: Nỗ lực hưởng ứng các chương trình phát triển kinh tế

Tổng giám đốc Agribank Phạm Toàn Vượng cho biết ngân hàng cam kết giữ nguyên mặt bằng lãi suất từ 2024 và tiếp tục giảm lãi suất cho vay

Năm 2025, Agribank cam kết giữ nguyên mặt bằng lãi suất từ 2024 và tiếp tục giảm lãi suất cho vay quyết tâm hỗ trợ tăng trưởng 2 con số. Về cho vay tín dụng, năm nay Agribank đang đề xuất kiến nghị sửa Nghị định 55/2015/NĐ-CP về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Nếu được sửa đổi Agribank có thể cung cấp thêm nguồn vốn lớn khoảng 1 triệu tỷ đồng cho nền kinh tế. Đối với chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33 của Chính phủ, Agribank đã đăng ký tham gia chương trình với quy mô tín dụng là 30.000 tỷ đồng và triển khai trong vòng 10 năm. Đến nay, Agribank đã cấp tín dụng cho 13 chủ đầu tư và gần 300 khách hàng cá nhân mua nhà của các dự án với tổng mức tín dụng đã cấp gần 4.000 tỷ đồng và dư nợ đạt trên 1.000 tỷ đồng. Agribank cũng đứng đầu cho vay nhà ở xã hội. Hiện nay, Agribank đang tiếp cận và xem xét cấp tín dụng đối với 5 dự án, tổng mức cấp tín dụng dự kiến gần 3.000 tỷ đồng.

Tuy quy mô vốn đã tăng lên nhưng trên thực tế công tác phát triển nhà ở xã hội đã và đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân xuất phát từ các vướng mắc pháp lý, thủ tục hành chính phức tạp... khiến không ít dự án bị đình trệ hoặc chậm tiến độ, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu xây dựng nhà ở cho người dân thu nhập thấp. Cuối năm 2024 rất nhiều dự án được phê duyệt bổ sung nhưng phía nhà đầu tư vẫn chưa mạnh dạn đầu tư. Thậm chí nhiều dự án mặc dù Agribank cam kết cho vay nhưng người vay chưa dám vay. Về phía người mua nhà, Agribank cố gắng giải quyết tối đa cho người mua nhà trong khả năng có thể, lãi suất thấp nhất và thời hạn cho vay dài nhất.

Về kiến nghị, ngoài các giải pháp liên quan trực tiếp đến ngành Ngân hàng, là một DNNN, Agribank rất vướng trong bổ sung các điều kiện về trang bị cơ sở vật chất, tài sản để hoạt động, hiện tại thủ tục đầu tư rất phức tạp, không tháo gỡ được. Rất mong Chính phủ có cơ chế rút ngắn và tạo điều kiện để chúng tôi bổ sung cơ sở vật chất, làm việc.

Để tăng cường năng lực cạnh tranh, ngân hàng rất mong các cơ quan đơn vị làm việc minh bạch, đúng thực chất trong quản lý nhà nước, kiểm toán đưa ra số liệu chính xác liên quan đến doanh nghiệp để ngân hàng để có thể giảm thời gian thẩm định cho vay.

Với những dự án lớn, trọng điểm quốc gia, Agribank sẵn sàng tham gia. Song ngân hàng đề nghị có cơ chế đặc thù để giảm thời gian thẩm định hồ sơ và có cơ chế phát hành trái phiếu đặc thù (không dùng đến trái phiếu chính phủ nữa) thì hệ thống ngân hàng thương mại sẽ tham gia được với số vốn rất lớn.

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch HĐQT Vietcombank: Cần thêm chính sách tạo điều kiện cho DNNN phát triển bền vững

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch HĐQT Vietcombank phát biểu tại Hội nghị, ảnh: Đình Hải

Năm 2025, Vietcombank đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng tối thiểu 16%, cao gấp đôi mục tiêu tăng trưởng GDP. Ngân hàng sẽ tập trung tín dụng vào các lĩnh vực có tính chất động lực cho tăng trưởng kinh tế - xã hội, đặc biệt là hạ tầng, năng lượng, giao thông và sản xuất phục vụ xuất khẩu.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, các doanh nghiệp nhà nước cần sớm áp dụng các chuẩn mực quản trị tiên tiến, hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế. Trước mắt, việc tinh giản bộ máy là cần thiết nhằm thiết lập hệ thống quản trị và kiểm soát nội bộ theo các tiêu chuẩn quốc tế như ISC. Vietcombank kiến nghị Chính phủ tiếp tục có những chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhà nước phát triển bền vững; có thêm cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp trong nước có hàm lượng sản xuất nội địa cao, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp trong nước để thúc đẩy chuỗi cung ứng trong nước và nâng cao giá trị gia tăng.

Điều quan trọng là các doanh nghiệp trong nước cần gắn kết trách nhiệm của người đứng đầu cũng như toàn thể người lao động để tạo ra động lực trong hoạt động quản trị, sản xuất và kinh doanh.

Để thúc đẩy doanh nghiệp ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo và nâng cao hiệu quả hoạt động cần có cơ chế thử nghiệm và chính sách hỗ trợ triển khai mô hình kinh doanh mới. Đặc biệt là những sáng kiến ứng dụng công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường. Qua đó không chỉ giúp gia tăng năng suất mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trước sự cạnh tranh khốc liệt từ doanh nghiệp nước ngoài.

Về chính sách thuế, cần có ưu đãi phù hợp dành cho các doanh nghiệp có tiềm năng trở thành trụ cột trong chuỗi cung ứng của các ngành kinh tế chủ chốt tại Việt Nam. Chính sách không chỉ hỗ trợ những doanh nghiệp đã có kết quả tốt mà còn cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiềm năng phát triển, đóng góp vào nền kinh tế trong dài hạn.

Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế riêng, linh hoạt để cho phép các doanh nghiệp nhà nước chấp nhận rủi ro có kiểm soát khi đầu tư vào các dự án có hàm lượng công nghệ cao, đổi mới sáng tạo hoặc đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh quốc gia, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng và quốc phòng.

Vấn đề nữa liên quan đến việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho khu vực doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là các tập đoàn và tổng công ty lớn. Hiện nay, cần có những cơ chế đặc thù để thu hút và tuyển dụng nhân lực chất lượng cao cả trong nước và quốc tế. Đặc biệt, cần ưu tiên các cơ chế đãi ngộ đối với những nhân sự có năng lực trong các lĩnh vực như chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Hiện tại, mức thu nhập của lao động trong các doanh nghiệp nhà nước vẫn còn chênh lệch đáng kể so với doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nước ngoài, khiến việc thu hút và giữ chân nhân tài gặp nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới đối mặt với nhiều thách thức, Vietcombank cũng kiến nghị cần tăng cường quản trị rủi ro. Ngoài ra, trong quá trình sắp xếp, tinh giản bộ máy cần sớm có các đầu mối xử lý các công việc liên quan đến triển khai dự án của doanh nghiệp.

Ngoài ra Vietcombank nhận thấy cần có sự điều chỉnh trong Quy định số 13 của Thủ tướng Chính phủ về các dự án đầu tư có quy mô lớn (vượt 15-25% tổng vốn tự có của khách hàng). Việc sửa đổi này sẽ giúp hệ thống ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại nhà nước, có điều kiện cấp tín dụng cho các tập đoàn lớn như EVN, PVN, TKV… trong việc triển khai các dự án lớn, quan trọng trong thời gian tới.

Ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV: NHTM Nhà nước đóng vai trò quan trọng dẫn dắt thị trường

Ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV phát biểu tại Hội nghị, ảnh: Nhật Bắc

Bản thân các NHTM Nhà nước nhận thức sâu sắc trách nhiệm của DNNN trước thời cơ yêu cầu của đất nước trong việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia bảo đảm các cân đối lớn, kiểm soát lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ, góp phần tăng trưởng kinh tế.

Hệ thống các NHTM đã rất khẩn trương cung ứng vốn và các dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế. Tổng tài sản của 5 NHTM Nhà nước hiện nay, bao gồm Agribank, Vietcombank, Vietinbank, MB, BIDV, là 10.590.000 tỷ đồng, chiếm 46,5% tổng giá trị tài sản của hệ thống các TCTD Việt Nam.

Dư nợ tín dụng 5 NHTM là 7.726.000 tỷ đồng, chiếm 49,5% tổng dư nợ của nền kinh tế. Vốn tín dụng của các NHTM Nhà nước cũng chủ yếu tập trung theo chỉ đạo của Chính phủ, các chương trình tín dụng theo chỉ đạo, các động lực tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, như công nghiệp chế biến, chế tạo, xuất khẩu, nông nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp, chế biến thực phẩm, dược phẩm, đặc biệt là các dự án nền tảng cho hạ tầng giao thông, logistics, viễn thông, năng lượng, kinh tế xanh…

Các NHTM Nhà nước cũng như BIDV tiếp tục cải tiến quy trình, tăng cường ứng dụng công nghệ, phát triển ngân hàng số, triển khai cho vay bằng phương tiện điện tử… Hiện nay công nghệ của các NHTM Nhà nước không thua kém bất cứ ngân hàng nước ngoài nào. Ngoài ra, các NHTM nhà nước đều nghiên cứu áp dụng thông lệ quản trị tốt, được các đối tác, tổ chức xếp hạng tín nhiệm đánh giá rất cao.

Trên thực tế, 5 NHTM đã triển khai thực hiện tốt chỉ đạo của Chính phủ trong nòng cốt trong thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, tham gia thị trường ngoại hối, bình ổn tỉ giá, giá vàng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Ngoài ra, cung ứng vốn cho các chương trình tín dụng, các dự án nền tảng quốc gia. Các NHTM Nhà nước cũng cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng cho nền kinh tế và tạo điều kiện cho các khách hàng tiếp cận vốn ngân hàng ở tất cả các thành phần khắp đất nước. Đồng thời, chủ động, nòng cốt kéo giảm lãi suất và duy trì lãi suất thấp. Ngoài ra, NHTM Nhà nước cũng thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, trách nhiệm với cộng đồng.

Về một số kiến nghị, BIDV đề xuất Chính phủ và các bộ, ngành cần có chiến lược mạnh mẽ thu hút các nguồn vốn phục vụ nền kinh tế, đặc biệt là nguồn vốn trung hạn thông qua thu hút đầu tư trực tiếp, gián tiếp nước ngoài. Phát triển ổn định và nâng cấp thị trường chứng khoán, trái phiếu, cổ phiếu và thông qua thu hút các nguồn lực của các nhà đầu tư… cũng như nâng cao năng lực phục vụ kinh tế của hệ thống các NHTM, đặc biệt là NHTM Nhà nước.

Đối với các NHTM Nhà nước hiện nay, nguyên tắc lớn nhất để phục vụ kinh tế đất nước là năng lực tài chính. Với yêu cầu cung ứng vốn cho nền kinh tế lên đến 15,6% và có thể cao hơn trong thời gian tới, vốn tự có của các NHTM phải tăng lên tương ứng. Các ngân hàng lớn khu vực ASEAN đã áp dụng tiêu chuẩn Basel III còn hiện nay chúng ta chưa áp dụng. Đây là áp lực rất lớn với các NHT khi vừa phải tăng trưởng để phục vụ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, nhưng vừa phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu theo thông lệ quốc tế. Các NHTM Nhà nước đề nghị Quốc hội, Chính phủ có chủ trương cho phép giữ lại lợi nhuận để lại để tăng vốn điều lệ như trước đây Nghị quyết 43 của Quốc hội về chương trình phục hồi và phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2023.

Đề xuất nữa của ngân hàng đó là Chính phủ chỉ đạo sớm hoàn thiện khung pháp lý, nhất là luật hóa các nội dung phù hợp với thực tiễn, đã được thực tiễn kiểm chứng trong Nghị quyết 42 của Quốc hội về xử lý nợ xấu, quyết liệt đẩy nhanh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng yếu kém, sàng lọc, lành mạnh hóa hệ thống và giảm cạnh tranh không lành mạnh. Những điều này sẽ tạo điều kiện cho chúng ta kéo giảm lãi suất và có thể tăng thêm nguồn vốn lưu chuyển trong nền kinh tế...

Nhóm PV