Các nhà đầu tư lo ngại thỏa thuận của ông Trump với Intel sẽ trở thành tiền lệ xấu

Tổng giám đốc điều hành của Intel, Lip-Bu Tan, phát biểu tại Hội nghị Công nghệ Sản xuất thường niên của công ty tại San Jose, California. Ảnh: Nikkei Asia.

Việc chính phủ Mỹ, dưới thời Tổng thống Donald Trump, chuyển đổi 11,1 tỷ USD tiền tài trợ theo Đạo luật Chips và các khoản tài trợ khác để đổi lấy 9,9% cổ phần tại Intel, đã gây ra những lo ngại sâu sắc trong giới đầu tư. Động thái này, được công bố vào thứ Sáu tuần trước, diễn ra sau một cuộc khẩu chiến công khai giữa Tổng thống Trump và CEO của Intel, Lip-Bu Tan, khiến nhiều người e ngại về một kỷ nguyên can thiệp của chính phủ vào ngành công nghiệp tư nhân.

Thỏa thuận này đã gây ra một làn sóng phản ứng trái chiều. Một mặt, các CEO của các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft và Dell đã ca ngợi động thái này. Mặt khác, nó đã vấp phải sự chỉ trích từ các nhà đầu tư và các cổ đông, những người cho rằng việc một tổng thống có thể ép buộc một công ty nhượng lại cổ phần bằng cách gây áp lực lên CEO là một tiền lệ xấu.

Nhà đầu tư tư nhân James McRitchie, người sở hữu cổ phiếu Intel, cho biết: "Việc Tổng thống có thể chiếm đoạt 10% cổ phần của một công ty bằng cách đe dọa CEO sẽ tạo ra một tiền lệ xấu".

Đây không phải là lần đầu tiên chính quyền Trump can thiệp vào các tập đoàn tư nhân. Trước đó, chính quyền này đã có những động thái bất thường như ảnh hưởng đến thương vụ mua lại US Steel của Nippon Steel và can thiệp vào một thỏa thuận quân sự liên quan đến cổ phần của một công ty khai thác mỏ. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick còn gợi ý rằng chính phủ có thể mua cổ phần của các nhà thầu quốc phòng trong tương lai.

Tuy nhiên, giới phân tích cũng chỉ ra rằng việc chính phủ sở hữu cổ phần tại các công ty lớn là điều bình thường ở một số quốc gia châu Âu và châu Á. Ví dụ, bang Lower Saxony của Đức nắm giữ 20% cổ phần của Volkswagen. Phó chủ tịch ngân hàng đầu tư công nghệ tại UBS, Richard Hardegree, nhận xét rằng các chính phủ ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore đã thực hiện các chính sách công nghiệp tương tự trong nhiều thập kỷ.

Hậu quả và rủi ro tiềm ẩn

Mặc dù thỏa thuận này mang lại thanh khoản cao hơn cho Intel, Fitch Ratings cho biết nó không cải thiện xếp hạng tín dụng của công ty, vì về cơ bản, nó không làm tăng nhu cầu của khách hàng đối với chip Intel.

Hồ sơ của Intel cũng nêu rõ rằng thỏa thuận này làm giảm quyền lợi của các cổ đông hiện hữu, làm loãng quyền biểu quyết của họ. Nó cũng có thể khiến công ty phải tuân thủ các quy định hoặc hạn chế bổ sung ở các quốc gia khác, điều mà nhà đầu tư lo ngại có thể làm phức tạp thêm hoạt động kinh doanh toàn cầu của Intel.

Robert McCormick, giám đốc điều hành của Hội đồng các nhà đầu tư tổ chức, cảnh báo về những xung đột lợi ích tiềm ẩn. "Việc chính phủ nắm giữ cổ phần trong một công ty tư nhân có khả năng tạo ra xung đột giữa điều gì là đúng cho công ty và điều gì là đúng cho đất nước", Robert chia sẻ. Theo đó, một hội đồng quản trị có đại diện chính phủ có thể bị chi phối để đưa ra quyết định dựa trên các mục tiêu chính trị hơn là lợi ích kinh doanh.

Kristin Hull, giám đốc đầu tư của Nia Impact Capital, bày tỏ sự nghi ngờ: "Tôi nghĩ rằng ranh giới giữa chính phủ và khu vực tư nhân thực sự đang trở nên mờ nhạt". Bà cho rằng điều này có thể tạo ra rủi ro lớn cho các nhà đầu tư, những người có thể khó lường trước được sự can thiệp của chính phủ vào các quyết định của công ty.

Một đại diện của Intel xác nhận hội đồng quản trị đã phê duyệt thỏa thuận này, nhưng từ chối bình luận thêm. Họ nhấn mạnh rằng chính phủ Mỹ sẽ không có ghế trong hội đồng quản trị hoặc "các quyền quản trị hoặc thông tin khác".

Một nhà đầu tư tổ chức lớn, giấu tên, cho biết thỏa thuận này có thể giúp bảo vệ Intel khỏi áp lực từ các nhà đầu tư. Tuy nhiên, người này cũng cảnh báo rằng nếu động thái này trở thành một công cụ phổ biến, nó có thể là một bước đi đáng lo ngại hướng tới chủ nghĩa tư bản nhà nước.

"Chứng kiến điều này xảy ra một lần, đối với một công ty như thế này, không phải là dấu hiệu đáng báo động, mà chỉ là sự nghi ngờ. Nhưng nếu nó trở thành một công cụ phổ biến hơn, chúng ta sẽ phải xem xét lý do tại sao công cụ này được sử dụng". Vụ việc này không chỉ là một thỏa thuận kinh doanh đơn thuần mà còn là một phép thử về ranh giới giữa chính phủ và khu vực tư nhân trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế ngày càng phức tạp.

Theo Reuters

Tiến Dũng