Các ngân hàng tái cơ cấu nợ bằng chiến lược kép trái phiếu

Thời gian qua, hàng loạt ngân hàng công bố chi hàng nghìn tỷ đồng để mua lại trước hạn các lô trái phiếu đang lưu hành trên thị trường. Song song với đó, các ngân hàng cũng đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu.

NGÂN HÀNG RẦM RỘ MUA LẠI TRÁI PHIẾU TRƯỚC HẠN

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa có văn bản công bố thông tin kết quả mua lại trái phiếu trước hạn tại ngân hàng Shinhan Bank.

Cụ thể, ngày 13/6/2025, Shinhan Bank đã thực hiện mua lại trước hạn toàn bộ lô trái phiếu mã SBVCL2426006. Lô trái phiếu này có tổng giá trị phát hành 1.000 tỷ đồng, được phát hành ngày 13/6/2024, kỳ hạn 2 năm, dự kiến đáo hạn ngày 13/6/2026.

Các thông tin về trái chủ, tài sản bảo đảm,... không được công bố, tuy nhiên, theo thông tin trên HNX, lô trái phiếu này có lãi suất là 5,1%/năm. Đây là lô trái phiếu thứ 4 được ngân hàng này tiến hành mua lại trong năm nay, đều thuộc về các mã trái phiếu phát hành của năm 2024.

Trước đó một ngày, Shinhan Bank cũng đã chi 1.000 tỷ đồng để thực hiện mua lại toàn bộ lô trái phiếu mã SBVCL2426005 trước hạn một năm. Lô trái phiếu này được phát hành từ ngày 12/6/2024, kỳ hạn 2 năm, dự kiến đáo hạn ngày 12/6/2026.

Hai lô trái phiếu còn lại là SBVCL2426003 được phát hành ngày 5/6/2024, kỳ hạn 2 năm, đáo hạn vào tháng 6/2026, với quy mô 1.000 trái phiếu, mệnh giá một tỷ đồng/trái phiếu. Và lô SBVCL2426004 phát hành ngày 10/6/2024 cũng có kỳ hạn 2 năm, khối lượng và mệnh giá tương tự. Tổng số tiền mà Shinhan Việt Nam chi ra để mua lại các lô trái phiếu trên là 4.000 tỷ đồng.

Trong năm 2024, Shinhan Việt Nam đã thực hiện chào bán tổng cộng 7 lô trái phiếu với khối lượng mỗi lô là 1.000 đơn vị, mệnh giá mỗi trái phiếu là một tỷ đồng.

Tính từ lần phát hành đầu tiên vào năm 2022, ngân hàng này đã chào bán tổng cộng 10 lô trái phiếu, huy động số tiền lên tới 10.000 tỷ đồng, theo số liệu công bố từ HNX.

Số tiền từ đợt phát hành trái phiếu được Shinhan Việt Nam sử dụng vào mục đích phát triển hoạt động tín dụng của ngân hàng, đa dạng hóa nguồn vốn, phục vụ mục tiêu hoạt động kinh doanh và phát triển bền vững của ngân hàng tại thị trường Việt Nam.

Tương tự, ngân hàng Techcombank vừa tiếp tục mua lại trước hạn một lô trái phiếu có giá trị lớn. Cụ thể, vào ngày 11/6, Techcombank đã chi 5.000 tỷ đồng để tất toán sớm lô trái phiếu mang mã TCBL2427005. Lô trái phiếu có kỳ hạn 36 tháng, phát hành đúng một năm trước đó (ngày 11/6/2024).

Đây đã là lần thứ 4 từ đầu năm 2025 đến nay ngân hàng này thực hiện mua lại trái phiếu trước hạn. Trước đó, ba lô trái phiếu khác cũng đã được tất toán sớm, bao gồm lô TCBL2427004 trị giá 3.000 tỷ đồng vào ngày 30/5, lô TCBL2427002 trị giá 1.500 tỷ đồng vào ngày 12/5 và lô TCBL2427001 trị giá 3.000 tỷ đồng ngày 10/4.

Ngân hàng Bac A Bank cũng vừa có thông báo gửi HNX về việc tất toán trước hạn lô trái phiếu có giá trị 500 tỷ đồng. Vào ngày 10/6, Bac A Bank đã mua lại toàn bộ lô trái phiếu mang mã BABL2427005 được phát hành vào ngày 10/6/2024, kỳ hạn 3 năm và dự kiến đáo hạn vào năm 2027. Như vậy, Bac A Bank đã tất toán lô trái phiếu này chỉ sau 1 năm phát hành.

Theo thống kê trên HNX, đây là lô trái phiếu thứ ba được Bac A Bank mua lại trước hạn kể từ đầu năm đến nay. Trước đó, ngày 21/5/2025, ngân hàng này cũng đã thực hiện mua lại lô trái phiếu BABL2427003 trị giá 500 tỷ đồng, phát hành ngày 21/5/2024, kỳ hạn 3 năm.

Trước nữa, ngày 15/5/2025, Bac A Bank tiến hành mua lại 500 trái phiếu mã BABL2427002 với giá trị mua lại thực tế là 1,051 tỷ đồng/trái phiếu.

Hay như ngân hàng MSB đã mua lại 1 lô trái phiếu có giá trị 800 tỷ đồng trước hạn 2 năm.

Một số ngân hàng khác cũng thông báo kế hoạch mua lại trước hạn trái phiếu trong thời gian tới. Điển hình, ngân hàng MB thông báo sẽ mua lại toàn bộ hơn 3,95 triệu trái phiếu, tương đương 395 tỷ đồng theo mệnh giá. Lô trái phiếu được phát hành vào ngày 15/7/2024, có kỳ hạn 6 năm, dự kiến đáo hạn vào năm 2030. Ngày đăng ký cuối cùng để thực hiện quyền bán lại là 8/7/2025.

Ngân hàng BIDV đã công bố nghị quyết Hội đồng quản trị về việc phê duyệt phương án mua lại trái phiếu. Theo đó, ngân hàng dự kiến dùng nguồn vốn kinh doanh để mua lại hơn 12.271 tỷ đồng trái phiếu.

Các lô trái phiếu được phát hành trong khoảng thời gian từ năm 2018-2024, dự kiến đáo hạn trong năm 2030, 2031. Ngân hàng dự kiến mua lại toàn bộ số trái phiếu trên từ quý 2/2025 đến quý 1/2026 theo đúng tiến độ và cam kết với nhà đầu tư.

NGÂN HÀNG ĐANG TOAN TÍNH ĐIỀU GÌ?

Theo các chuyên gia, việc mua lại trái phiếu trước hạn không chỉ giúp ngân hàng tránh bị khấu trừ vào vốn cấp 2 mà còn mở ra dư địa để phát hành lô trái phiếu mới có kỳ hạn trên 5 năm, qua đó bổ sung nguồn vốn trung và dài hạn, đáp ứng các yêu cầu về an toàn vốn.

Thông tư 41/2016 của Ngân hàng Nhà nước quy định, với những trái phiếu dài hạn đã phát hành các năm trước và khi không còn đảm bảo điều kiện thời gian còn lại trên 5 năm, bắt đầu từ năm thứ 5 trước khi đến hạn thanh toán, mỗi năm tại ngày đầu tiên của năm (tính theo ngày phát hành), giá trị nợ thứ cấp được tính vào vốn cấp 2 - chiếm phần lớn là nợ thứ cấp có kỳ hạn với thời hạn gốc tối thiểu là 5 năm trở lên - sẽ phải khấu trừ 20% tổng mệnh giá.

Do đó, mua lại trước hạn trái phiếu không chỉ giúp ngân hàng tối ưu hiệu quả sử dụng vốn mà còn góp phần cải thiện hệ số an toàn vốn (CAR).

Trái phiếu ngân hàng – tức loại trái phiếu do chính các ngân hàng phát hành – là công cụ huy động vốn linh hoạt theo kỳ hạn, vừa phục vụ nhu cầu tài chính của tổ chức phát hành, vừa góp phần củng cố tỷ lệ an toàn vốn thông qua nguồn vốn trung và dài hạn.

Chính vì vậy, song song với hoạt động mua lại trước hạn, thời gian gần đây nhiều ngân hàng cũng đẩy mạnh huy động vốn qua kênh trái phiếu như một chiến lược tài chính chủ động và bền vững.

Theo Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS), riêng trong tháng 5/2025, tổng giá trị trái phiếu phát hành mới đạt 66 nghìn tỷ đồng, tăng 35% so với tháng 4, toàn bộ là trái phiếu riêng lẻ. Tính chung 5 tháng đầu năm 2025, tổng lượng phát hành mới đạt 137 nghìn tỷ đồng, tăng 79% so với cùng kỳ năm trước.

Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ khối ngân hàng thương mại với giá trị phát hành lên đến 100 nghìn tỷ đồng, tăng tới 193% so với cùng kỳ. Tính riêng tháng 5, thị trường trái phiếu ngân hàng ghi nhận hàng loạt thương vụ lớn, dẫn đầu là VPBank với 5 đợt phát hành trị giá tổng cộng 10.000 tỷ đồng, theo sau là BIDV (hơn 6.000 tỷ), ABBank (4.200 tỷ), Techcombank và Bac A Bank cùng đạt 2.000 tỷ đồng.

VIS Rating cho biết, trái phiếu thông thường chiếm khoảng 63% tổng lượng phát hành của khối ngân hàng, kỳ hạn phổ biến từ 2-3 năm, lãi suất khởi điểm từ 5,1% - 6%/năm. Trong khi đó, trái phiếu cấp 2 thường có kỳ hạn dài hơn, từ 7-8 năm, lãi suất dao động từ 5,68% - 8,2%/năm.

Các chuyên gia của VIS Rating cũng cho rằng, trong bối cảnh tăng trưởng cho vay cao hơn nhiều so với tăng trưởng huy động tiền gửi, các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành trái phiếu dài hạn để đảm bảo nguồn vốn và duy trì hệ số an toàn vốn, dự kiến dẫn dắt thị trường phát hành trong nửa cuối năm với tổng kế hoạch phát hành gần 200 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, ngân hàng MB có kế hoạch phát hành 30 nghìn tỷ đồng trái phiếu trong năm 2025; ngân hàng ACB dự kiến phát hành 20 nghìn tỷ đồng.

VIS Rating nhận định, trái phiếu thứ cấp đang dần trở thành công cụ chiến lược giúp các ngân hàng Việt Nam vừa mở rộng tín dụng, vừa đáp ứng yêu cầu về tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư 41.

Công ty này dự báo làn sóng phát hành trái phiếu thứ cấp sẽ tiếp tục tăng tốc trong giai đoạn 2025–2026, đặc biệt khi nhu cầu vốn trung – dài hạn phục vụ phân khúc bán lẻ và doanh nghiệp nhỏ, vừa (SME) ngày càng lớn. Trong bối cảnh khó khăn trong việc tăng vốn cổ phần, nhất là tại các ngân hàng quốc doanh và khối ngân hàng tư nhân quy mô nhỏ, trái phiếu thứ cấp trở thành lựa chọn khả thi để bổ sung vốn cấp 2.

Dù chi phí phát hành cao hơn so với trái phiếu thông thường, lợi thế lớn của trái phiếu thứ cấp nằm ở khả năng được tính vào cấu phần vốn tự có, qua đó hỗ trợ các ngân hàng duy trì hệ số an toàn vốn (CAR) mà không làm pha loãng sở hữu cổ đông hiện hữu.

Trong bối cảnh dòng vốn trên thị trường ngày càng cạnh tranh, các ngân hàng được dự báo sẽ tiếp tục tận dụng kênh trái phiếu thứ cấp như một công cụ linh hoạt và hiệu quả để tăng năng lực tài chính và đẩy mạnh tín dụng có chọn lọc.

Thúy An