Các hãng xe lớn của phương Tây đối mặt với thách thức thời đa khủng hoảng

Từ chi phí sản xuất tăng cao đến thuế quan của Mỹ, cạnh tranh gay gắt, gián đoạn chuỗi cung ứng và áp lực pháp lý, cũng như quá trình chuyển đổi xe điện đầy khó khăn khiến các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) hàng đầu đang bị cuốn vào một loạt thách thức kết hợp.

Ola Källenius, Giám đốc điều hành Tập đoàn Mercedes-Benz cho biết: "Ngành công nghiệp của chúng tôi đang phải hứng chịu mưa lớn, mưa đá, bão và tuyết cùng một lúc”.

“Cảm giác giống như một cuộc đa khủng hoảng…Việc chuyển đổi sang xe không phát thải đã là một thách thức rất lớn, một cuộc chuyển đổi lớn nhất trong lịch sử ngành công nghiệp ô tô. Và con đường chủ đạo hiện nay là xe điện và điều đó sẽ vẫn tiếp tục như vậy", Sigrid de Vries, Tổng giám đốc Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA) cho biết.

Trong khi đó, một số giám đốc điều hành của các nhà sản xuất ô tô dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen vào ngày 12/9 để thảo luận thêm về cách giải quyết những thách thức chính của ngành.

Là một phần trong kế hoạch của EU nhằm đạt được mức trung hòa khí hậu vào năm 2050, EU đã yêu cầu giảm 55% lượng khí thải carbon từ ô tô mới vào năm 2030, so với mức năm 2021.

EU cũng đã đặt mục tiêu rằng tất cả ô tô mới bán ra từ năm 2035 phải có lượng khí thải carbon bằng 0, đồng nghĩa với việc loại bỏ dần việc bán xe chạy xăng hoặc diesel mới. EU đã tái khẳng định mục tiêu này bất chấp áp lực chính trị và vận động hành lang mạnh mẽ nhằm làm giảm bớt tính nghiêm ngặt của chính sách.

Sự thoái lui của toàn cầu hóa

Rella Suskin, nhà phân tích cổ phiếu tại Morningstar cho biết CEO của Mercedes không phải là người duy nhất đưa ra những "tuyên bố quan trọng" về quy mô của những thách thức mà ngành công nghiệp này đang phải đối mặt.

"Họ không trực tiếp trao đổi với chính phủ hay Ủy ban châu Âu, nhưng theo quan điểm của tôi, điều đó phần nào ám chỉ họ muốn có nhiều sự hỗ trợ hơn…Vấn đề lớn nhất là sự chắc chắn về quy định. Các quy định của EU về việc giảm khí thải thật tệ. Trong khi Trung Quốc ủng hộ ngành công nghiệp ô tô của mình, các quy định của EU lại hoàn toàn ngược lại", ông cho biết.

Về phía Trung Quốc, nước này đã hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô trong nước thông qua các biện pháp công nghiệp mạnh mẽ, chẳng hạn như trợ cấp, ưu đãi thuế và tài trợ cho nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là đối với xe điện. Sự thống trị ngày càng tăng của xe điện trong nước đang tạo ra những cú sốc trên nhiều lĩnh vực của thị trường ô tô toàn cầu.

“Các quy định đã buộc tất cả người châu Âu phải đầu tư mạnh mẽ vào các quy trình sản xuất mới, xây dựng năng lực sản xuất xe điện, nhưng sau đó lại tước đi các ưu đãi khiến nhu cầu giảm sút. Vì vậy, họ đang gánh trên vai khoản chi phí đầu tư khổng lồ này và không có doanh thu để hỗ trợ việc đó”, nhà phân tích Rella Suskin cho biết.

Henner Lehne, phó chủ tịch phụ trách tình báo cạnh tranh, phân tích thị trường và dự báo tại S&P Global Mobility cho biết, ngành công nghiệp ô tô phương Tây rõ ràng đang trải qua một sự gián đoạn cấu trúc sâu sắc với nhiều áp lực hệ thống hội tụ cùng lúc.

“Môi trường này đòi hỏi sự điều chỉnh chiến lược trong đầu tư, lập kế hoạch sản phẩm và hoạt động toàn cầu”, ông cho biết.

Các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) đã cam kết đầu tư đáng kể vào điện khí hóa và nền tảng kỹ thuật số, nhưng việc áp dụng thị trường còn chậm trễ và khối lượng giao dịch đang giảm sút. Điều này dẫn đến một viễn cảnh mà kỳ vọng về lợi tức đầu tư đang bị hạn chế, trong khi các nền tảng động cơ đốt trong (ICE) đang được xem xét lại mặc dù đã được lên kế hoạch loại bỏ.

Hơn nữa, sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vẫn là mối lo ngại thường trực đối với các nhà sản xuất của phương Tây, trong khi chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump và các xu hướng bảo hộ rộng rãi hơn đang định hình lại động lực thương mại toàn cầu.

“Toàn cầu hóa đang thoái lui…Những gì từng là một thị trường toàn cầu thống nhất giờ đây đã bị phân mảnh, đòi hỏi các chiến lược sản xuất nội địa hóa, danh mục sản phẩm dành riêng cho từng thị trường và các mô hình biên lợi nhuận được điều chỉnh”, ông Henner Lehne cho biết thêm.

Đổi mới

Theo Liên đoàn Giao thông và Môi trường châu Âu, để đối phó với những thách thức của ngành, các hãng xe thường theo đuổi chiến lược ưu tiên giá trị hơn sản lượng, tức là tập trung vào các mẫu xe có biên lợi nhuận cao thay vì các dòng xe phổ thông.

Nhóm vận động này trước đó cũng cho biết những khó khăn về doanh số mà thị trường ô tô châu Âu đang đối mặt không phải là một cuộc khủng hoảng toàn ngành, mà chỉ là một giai đoạn chuyển tiếp khi các nhà sản xuất thích ứng với bối cảnh thị trường mới.

Các hãng xe lớn phương Tây cũng đã tìm cách đa dạng hóa sản phẩm bằng cách tập trung vào xe hybrid, cũng như chuyển sản xuất sang các quốc gia có chi phí thấp hơn và theo đuổi quan hệ đối tác chiến lược với các công ty Trung Quốc.

Người phát ngôn của Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) đại diện cho Volkswagen, Mercedes-Benz Group và BMW cùng hàng trăm hãng xe khác cho biết: "Chắc chắn đây là thời điểm đầy thách thức đối với ngành công nghiệp ô tô…Căng thẳng địa chính trị gia tăng, nhiều cuộc khủng hoảng và sự lan rộng của chủ nghĩa bảo hộ đang gây áp lực ngày càng lớn lên ngành công nghiệp có vị thế toàn cầu của chúng ta".

VDA cho biết ngành công nghiệp ô tô Đức sẽ tăng cường đổi mới sáng tạo trong những năm tới và sẽ tìm cách thể hiện tầm nhìn của mình tại triển lãm ô tô IAA Mobility sắp tới. Điều này đồng nghĩa với việc đầu tư khoảng 320 tỷ euro (372,5 tỷ USD) vào nghiên cứu và phát triển từ năm 2025 đến năm 2029, trong đó 220 tỷ euro được phân bổ cho đầu tư vốn.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài