Cá khoai - món ngon dân dã trước nỗi lo tẩm hóa chất

Cá khoai bán tại khu vực Cảng cá Phan Thiết sau khi đánh bắt

E dè sau vụ cá ướp formol

Ngày 23/12, Công an tỉnh Thanh Hóa kiểm tra, bắt giữ một xe đầu kéo vận chuyển 271 thùng cá khoai (hay còn gọi là cá cháo) đông lạnh, tổng trọng lượng hơn 7 tấn, có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng quy định an toàn thực phẩm. Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm quốc gia cho thấy, tất cả các mẫu cá đều chứa hàm lượng formol từ 90 - 105 mg/kg. Đây là mức cực kỳ nguy hiểm, có thể gây rối loạn tiêu hóa, viêm loét thực quản, dạ dày, thậm chí ngộ độc nặng nếu sử dụng lâu dài hoặc với liều lượng lớn.

Thông tin trên nhanh chóng lan rộng, gây bức xúc trong dư luận và dấy lên nỗi lo về an toàn thực phẩm, đặc biệt với những loại hải sản tươi sống vốn được người dân ưa chuộng.

Tại vùng biển Đông Nam tỉnh Lâm Đồng, nhất là khu vực Phan Thiết, cá khoai từ lâu đã là món ăn khoái khẩu của nhiều gia đình ven biển. Tuy nhiên, theo ghi nhận tại các chợ Phú Thủy, chợ Phan Thiết hay khu vực cảng cá, những ngày này cá khoai xuất hiện khá ít do nguồn đánh bắt tại địa phương không nhiều. Sau khi thông tin về vụ cá khoai ướp formol được lan truyền, giá và sức mua loại cá này cũng giảm nhẹ, từ khoảng 200.000 đồng/kg xuống còn 170.000 đồng/kg. Nhiều tiểu thương cho biết, người mua dè dặt hơn, thường hỏi kỹ nguồn gốc và cách bảo quản trước khi quyết định chọn mua.

Thực tế, việc hải sản bị lạm dụng hóa chất để bảo quản không phải là câu chuyện mới. Với cá khoai, loài cá thân mềm, nhiều nước, thịt rất nhanh nhão, việc bảo quản và vận chuyển càng khó khăn hơn, nhất là đối với nguồn cá đánh bắt xa bờ hoặc vận chuyển từ địa phương khác về tiêu thụ.

Chính vì đặc thù này, một số người kinh doanh đã bất chấp quy định, sử dụng hóa chất cấm để giữ cá được “tươi lâu”, bắt mắt hơn, từ đó tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Cá khoai tươi đánh bắt ở vùng biển Phan Thiết

Để chọn lựa cá khoai tươi

Chị Nguyễn Thị Bé, bán cá khu vực bờ kè sông Cà Ty, có chồng đánh bắt bằng nghề lưới gần bờ khu vực biển Tiến Thành cho biết: “Những năm gần đây, cá khoai được giá lắm, có lúc hơn 200.000 đồng/kg mà không đủ bán. Loại cá này là nguồn thu nhập của nhiều ngư dân. Nhưng cá khoai bán ở chợ Phan Thiết không chỉ từ ngư dân địa phương mà còn có nguồn ngoài tỉnh đưa về, vì nhu cầu lớn. Người rành thì dễ chọn cá tươi, còn người mua tay ngang thì rất khó phân biệt cá sạch hay cá đã bị ướp hóa chất”.

Theo chị Bé, cá khoai bị tẩm hóa chất bảo quản thường có thân cứng hơn bình thường, màu sắc nhìn “đẹp” nhưng không tự nhiên. “Cá khoai biển Phan Thiết thường trắng trong, có chấm đen lợt, thịt mềm và thơm. Để bảo đảm cá tươi an toàn, người mua nên chọn mua “cá lưới”, đánh bắt bán trong ngày và nên mua mối quen”, chị Bé chia sẻ. Từ kinh nghiệm của ngư dân và tiểu thương lâu năm, người tiêu dùng có thể nhận biết cá khoai tươi qua quan sát bên ngoài, khi cá tươi có da còn nhớt bóng, mắt trong suốt, không lõm, thịt cá đàn hồi tốt khi ấn tay. Nếu cá ươn, mang sẽ trắng bệch hoặc thâm sậm và có mùi tanh.

Vụ việc hàng tấn cá khoai tẩm formol bị phát hiện và sau đó một số địa phương cũng phát hiện tương tự tại chợ, là hồi chuông cảnh báo về tình trạng lạm dụng hóa chất trong bảo quản thực phẩm. Trước thực trạng này, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng trong việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát nguồn gốc hải sản, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để răn đe.

Về phía người tiêu dùng, bên cạnh việc lựa chọn kỹ càng, cũng cần nâng cao ý thức, không vì ham rẻ hay tiện lợi mà bỏ qua yếu tố an toàn, bởi những nguy cơ tiềm ẩn từ thực phẩm bẩn có thể để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe.

P. Sinh .