Buộc sử dụng xăng sinh học E20: Điều bất ngờ ở quốc gia đông dân nhất thế giới

Tháng 7/2025, Ấn Độ đã tuyên bố hoàn thành mục tiêu xăng sinh học E20, sớm 5 năm - ông Muhammad Iqbal, Giám đốc Marketing Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương Công ty Novonesis (Ấn Độ), cho biết tại hội thảo quốc tế về phát triển nhiên liệu sinh học tại Việt Nam mới đây.

Theo ông Muhammad Iqbal, tháng 6/2018, Ấn Độ chính thức tái khởi động Chính sách quốc gia về nhiên liệu sinh học, trong đó đặt mục tiêu nâng tỷ lệ pha trộn ethanol trong xăng lên 20% (E20) vào năm 2030.

Động lực chính của chính sách ethanol ở Ấn Độ là hỗ trợ nông dân. Ở Ấn Độ, 65% dân số làm nông nghiệp, trong đó có tới 86% là nông hộ nhỏ với diện tích đất canh tác dưới 1 ha.

Do đó, chính sách bắt buộc pha trộn ethanol được thiết kế chủ yếu để ổn định đầu ra nông sản và cải thiện thu nhập cho họ.

Ấn Độ tận dụng nguồn nông sản dồi dào để sản xuất ethanol. Ảnh minh họa: TTXVN

Ông dẫn chứng, Ấn Độ vốn là nước sản xuất mía đường và gạo đứng thứ hai thế giới. Nhiều năm qua, quốc gia này thường xuyên rơi vào tình trạng dư thừa đường và gạo đẩy giá nông sản xuống thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nông dân.

Việc tận dụng mía, gạo dư thừa hoặc sắp hỏng, cùng ngô, để sản xuất ethanol đã trở thành giải pháp kép vừa giải quyết tồn kho, vừa tạo giá trị gia tăng cho nông sản.

Bên cạnh đó, Ấn Độ là quốc gia nhập khẩu dầu thô lớn thứ ba thế giới. Sự phụ thuộc này gây áp lực lớn lên cán cân ngoại hối và an ninh năng lượng quốc gia. Do đó, phát triển ethanol là con đường tất yếu để giảm nhập khẩu, tăng cường tự chủ năng lượng, đồng thời tạo ra lợi ích thiết thực cho nông dân.

Để triển khai, Chính phủ Ấn Độ ban hành cơ chế định giá ethanol hấp dẫn, tính toán dựa trên giá thị trường của nguyên liệu nhằm đảm bảo lợi nhuận cho nhà sản xuất. Ethanol được miễn thuế và bán ngang giá với xăng truyền thống, khiến nó trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với các công ty dầu khí.

Quốc gia này cũng ban hành Chương trình hỗ trợ lãi suất từ năm 2018, giảm gánh nặng vốn vay, đồng thời ký các hợp đồng mua hàng dài hạn với nhà đầu tư để bảo đảm đầu ra ổn định.

Kết quả, hơn 100 nhà máy ethanol mới được xây dựng, chủ yếu sử dụng ngũ cốc hoặc hỗn hợp nguyên liệu kép. Sản lượng ethanol phục vụ cho nhiên liệu tăng mạnh, chiếm tới 75% tổng sản lượng, từ đó thay thế dần ethanol công nghiệp và đồ uống vốn chiếm ưu thế trước đây.

Đáng chú ý, chỉ trong vòng 8 năm, tỷ lệ pha trộn ethanol đã tăng từ dưới 5% (xăng E5) lên 20% (xăng E20). Đây là một bước tiến ngoạn mục.

Nhờ đó, thu nhập của nông dân được cải thiện. Cụ thể, có tới 4,5 tỷ USD được bơm thêm cho nông dân vào năm 2025; giá ngô, mía, lúa cũng ổn định hơn, trong đó giá ngô từ 16 INR/kg năm 2022-2023 đã tăng lên 26 INR/kg.

Ngay cả trước khi hoàn tất mục tiêu E20, từ năm 2014 đến tháng 7/2024, Ấn Độ đã tiết kiệm khoảng 16 tỷ USD nhờ tỷ lệ pha trộn ethanol liên tục tăng cao.

Dù vậy, ông Muhammad Iqbal thừa nhận Ấn Độ phải đối mặt với vấn đề nan giải là sự phức tạp trong truyền thông chính sách bắt buộc pha trộn ethanol 20% vào xăng khoáng thành xăng E20 để phủ sóng toàn quốc.

Một số cửa hàng ở TPHCM đang bán thí điểm xăng E10. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo Cartoq, ban đầu quy định này khiến nhiều người lo ngại hỏng động cơ khi hàm lượng nồng độ cồn cao. Để vượt qua định kiến này, Ấn Độ chọn cách tiếp cận đơn giản, tập trung duy nhất vào một loại xăng sinh học, qua đó giảm nhầm lẫn và tạo điều kiện cho việc triển khai nhanh chóng hơn.

Bộ Dầu mỏ và Khí đốt Tự nhiên Ấn Độ nhanh chóng thông báo chưa có ca hỏng động cơ nào do E20 được xác nhận bằng nghiên cứu khoa học. Các thử nghiệm nội bộ cho thấy mức tiêu hao nhiên liệu chỉ giảm nhẹ ở xe tương thích, giảm nhiều hơn ở xe đời cũ nhưng có thể khắc phục bằng cách bảo dưỡng định kỳ.

Để giúp người dân làm quen với loại xăng mới, Ấn Độ đưa ra lộ trình chuyển đổi dần sang E20. Chẳng hạn, tại khu vực đô thị, các xe đời mới có thể sử dụng E20 trước; còn ở vùng nông thôn, E10 và E20 sẽ được bán song song trong thời gian chuyển tiếp

Quốc gia này còn liên kết với nhà sản xuất triển khai các chương trình ưu đãi hỗ trợ người dùng đổi xe cũ lấy xe tương thích E20, nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi.

Tại Việt Nam, với lộ trình phủ sóng xăng E10 từ năm 2026, ông Muhammad Iqbal cho rằng đó là hướng đi đúng, nhưng để tiến xa hơn cần một chiến lược đồng bộ từ sản xuất, hạ tầng đến tiêu thụ.

Trong đó, Việt Nam cần đưa ra chính sách ethanol sinh học song hành với mục tiêu hỗ trợ nông dân và phát triển nông nghiệp. Bởi, ethanol không chỉ là câu chuyện năng lượng, mà còn là công cụ ổn định đầu ra nông sản, giúp cải thiện đời sống nông dân.

Ông nhấn mạnh, để ngành sản xuất ethanol nội địa phát triển mạnh, sự hỗ trợ của Chính phủ là rất quan trọng. Các biện pháp hỗ trợ tín dụng, chính sách định giá, hợp đồng tiêu thụ dài hạn, miễn giảm thuế... đều phải được thiết kế để doanh nghiệp có niềm tin đầu tư.

“Điều không kém phần quan trọng là việc đơn giản hóa chọn lựa các loại xăng, đây là cách đúng đắn để dễ dàng triển khai chính sách pha trộn cao hơn”, vị này chia sẻ.

Tâm An