Bùng nổ BIM và AI trong ngành kiến trúc - nội thất - xây dựng Việt Nam

Tại Hội thảo “AI trong Kiến trúc & Archicad 29” ngày 02/10 tại triển lãm Nội thất và Xây dựng - VIBE 2025, các diễn giả đã chia sẻ xu hướng AI, BIM, demo workflow AI-Archicad, giới thiệu tính năng mới Archicad 29 như AI Assistant, công cụ thiết kế, giải pháp bền vững.

Bước tiến mới của các giải pháp công nghệ

Hội thảo AI trong kiến trúc & Archicad 29, tại Triển lãm VIBE 2025

Tâm điểm của hội thảo vẫn là hệ sinh thái BIM. Đại diện Green DS, đơn vị phân phối độc quyền giải pháp Graphisoft tại Việt Nam, đã mang đến những cập nhật về Archicad 29, phiên bản BIM mới nhất vừa ra mắt toàn cầu. Đây được xem là bước tiến quan trọng, khi phần mềm không chỉ bổ sung tính năng quản lý dự án mà còn lần đầu tiên tích hợp sâu AI để hỗ trợ kiến trúc sư ngay trong quá trình thiết kế.

Điểm đáng chú ý nhất là sự xuất hiện của AI Assistant, một “trợ lý ảo” có khả năng gợi ý thao tác, giải đáp câu hỏi và hỗ trợ người dùng ngay trong phần mềm. Đi kèm với đó là Learning Center tích hợp sẵn, giúp người mới làm quen nhanh chóng còn người dùng lâu năm dễ tiếp cận các tính năng nâng cao. Công cụ MEP Designer cho phép thiết kế và tài liệu hóa hệ thống cơ - điện - nước trực tiếp trên nền BIM, hạn chế sự phụ thuộc vào phần mềm ngoài và tăng khả năng phối hợp kỹ thuật ngay từ giai đoạn sớm. Archicad 29 còn cho phép kiểm soát độ phân giải của mô hình 3D khi đưa lên bản vẽ layout, quản lý markers gắn trạng thái renovation và trình bày bảng thống kê chi tiết, rõ ràng.

Tín hiệu chuyển đổi số còn chậm và nỗi lo “AI chiếm việc”

Bên cạnh sự hứng khởi, nhiều kiến trúc sư cũng bày tỏ sự dè dặt trước tốc độ phát triển chóng mặt của AI. Một số bày tỏ nỗi lo AI có thể tạo ra vô số phương án thiết kế trong thời gian ngắn, khiến khách hàng khó chọn lựa và vô tình làm giảm vai trò của kiến trúc sư. Kiến trúc sư Nguyễn Trọng Tường Trang nhấn mạnh: “AI cũng có thể tạo ra bản thiết kế bằng AI. Nhưng để thuyết phục chủ đầu tư, năng lực chuyên môn của kiến trúc sư vẫn là yếu tố quyết định.”

Kiến trúc sư Nguyễn Trọng Tường Trang làm rõ câu hỏi liệu AI có thể thay thế KTS

Không chỉ kiến trúc sư, các chuyên viên tư vấn khối lượng cũng bày tỏ quan ngại trước khả năng tính toán nhanh của AI. Song theo ông Trang, AI chỉ thay thế những công việc lặp đi lặp lại như diễn họa hay tính toán thủ công. Còn ở mức cao hơn, như việc hoạch định, dự toán hay đưa ra con số chiến lược, con người vẫn giữ vai trò trung tâm.

Trước sự phát triển thần tốc, xu hướng tích hợp AI của các phần mềm chuyên ngành phủ sóng toàn cầu, tốc độ số hóa và tận dụng AI ở ngành kiến trúc - nội thất - xây dựng Việt Nam còn chậm so với khu vực. Tại Mỹ, BIM đã được triển khai từ những năm 2007. Ở Anh, chính phủ yêu cầu các dự án áp dụng BIM Level 2 và hiện có tới 73% doanh nghiệp xây dựng sử dụng BIM. Trong khi đó, tại Việt Nam, phải đến năm 2024, nghị định 175/2024/NĐ-CP cùng văn bản 528/SXD-QLXD mới chính thức quy định áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng.

Theo số liệu từ Green DS, trước đây phần lớn khách hàng quan tâm đến BIM là doanh nghiệp FDI đến từ Úc, châu Âu và Nhật. Chỉ từ năm 2023, số doanh nghiệp Việt mới bắt đầu tìm hiểu nhiều hơn, chiếm khoảng 20% khách hàng hiện tại, chủ yếu là công ty Design & Build quy mô nhỏ. Ông Phan Minh Khánh - BIM Leader của Green DS, cho rằng: Thách thức lớn nhất mà các công ty công nghệ, không riêng Green DS, phải đối mặt chính là vấn đề ý thức bản quyền tại Việt Nam. Gần đây, nhờ sự quan tâm mạnh mẽ hơn từ Chính phủ và các cơ quan quản lý, tình hình đã có chuyển biến tích cực, nhiều doanh nghiệp bắt đầu tìm hiểu và triển khai dần dần.

Ông Khánh cũng nhận định, với các công ty có quy mô lớn, rào cản lại đến từ thói quen và quy trình vận hành đã đồng bộ từ lâu. Trước đây, các đơn vị thường quen sử dụng những chuỗi công cụ quen thuộc như SketchUp, 3ds Max hay AutoCAD. Vì vậy, khi tiếp cận các khái niệm mới như BIM, CDE hay AI, họ dễ nảy sinh lo ngại về sự phức tạp, tốn kém chi phí đào tạo lại và nguy cơ gián đoạn quy trình đang vận hành ổn định.

Ông Phan Minh Khánh - BIM Leader của Green DS trình bày tại hội thảo

AI phát triển như vũ bão là thực tế không thể đảo ngược. Nhưng thay vì đối diện với nỗi lo “AI cướp việc”, công nghệ đe dọa, trong bối cảnh mới của đất nước và cách thức công nghệ bước vào cuộc sống thì các doanh nghiệp chủ động tìm hiểu, ứng dụng và nâng cao năng lực sẽ có cơ hội biến công cụ này thành động lực tăng trưởng.

Bích Đào