Bức tranh Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024: 5 điểm sáng đáng chú ý

Trong khuôn khổ chuỗi chương trình “Xuất nhập khẩu Việt Nam: Tôn vinh - Công bố - Kết nối - Hợp tác” diễn ra chiều 01/8/2025 dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cùng với sự tham gia của đại diện các Bộ, ngành, địa phương, các đơn vị thuộc Bộ và đông đảo các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương đã công bố Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024.

Đây là ấn phẩm thường niên được phát hành năm thứ 8 liên tiếp ghi nhận, đánh giá chính thức của cơ quan quản lý trong lĩnh vực xuất nhập khẩu về những hoạt động, kết quả đã đạt được qua từng năm, cập nhật những thay đổi đối với hoạt động xuất nhập khẩu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cùng đại diện các đơn vị thực hiện nghi thức công bố Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024. (Ảnh: Tiến Thành)

Bức tranh xuất nhập khẩu nhiều điểm sáng

Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024 cho biết, năm 2024, trong bối cảnh kinh tế vĩ mô tích cực hơn so với năm 2023 cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ và các Bộ, ngành và những nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp, xuất nhập khẩu đã hồi phục mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung của nền kinh tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Thứ nhất, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng ở mức cao với sự phục hồi tích cực của các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực

Theo thống kê của Cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 786,3 tỷ USD, tăng 15,5% so với năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 405,5 tỷ USD, tăng 14,3% và kim ngạch nhập khẩu đạt 380,8 tỷ USD, tăng 16,7%. Các mặt hàng nông sản, thủy sản và công nghiệp chế biến đều ghi nhận tăng trưởng ấn tượng. Xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến đạt 343,7 tỷ USD (tăng 14,2%).

Kim ngạch xuất khẩu năm 2024 tăng trưởng ở mức cao với sự phục hồi tích cực của các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực. (Nguồn: Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024)

Thứ hai, hầu hết các thị trường xuất khẩu đã phục hồi và tăng trưởng tốt, các thị trường đã kí kết hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam đều đạt tăng trưởng cao

Xuất khẩu sang ASEAN năm 2024 đạt 36,9 tỷ USD, tăng 13,3% so với năm 2023. Xuất khẩu sang EU đạt 51,7 tỷ USD, tăng 18,5%. Xuất khẩu sang Hàn Quốc đạt 25,6 tỷ USD, tăng 9,1%; sang Hồng Công đạt 12,4 tỷ USD, tăng 29,3%. Đặc biệt, xuất khẩu sang thị trường lớn nhất là Hoa Kỳ đã phục hồi mạnh với kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt 119,5 tỷ USD, tăng 23,2%.

Thứ ba, cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp. Cán cân thương mại hàng hóa năm 2024 tiếp tục ghi nhận có xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp. Thặng dư cán cân thương mại đạt 24,8 tỷ USD, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế.

Thứ tư, xuất khẩu khu vực kinh tế trong nước phục hồi tốt. Cả khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực doanh nghiệp 100% vốn trong nước đều ghi nhận tăng trưởng tốt về kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước năm 2024 đạt 116,3 tỷ USD, tăng 21,6%, cao hơn mức tăng trưởng của khu vực FDI (đạt 289,2 tỷ USD, tăng 11,6%).

Thứ năm, nhập khẩu phục hồi mạnh mẽ. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa cả năm 2024 phục hồi, đạt 380,8 tỷ USD, tăng 16,7% so với năm 2023, chủ yếu để phục vụ sản xuất và tiêu dùng. Việc nhập khẩu các mặt hàng linh kiện, máy móc, nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất tăng trưởng trở lại cho thấy sự phục hồi của hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế, cũng như những tín hiệu tích cực về các đơn hàng nhận được trong thời gian tới.

Cán cân thương mại hàng hóa năm 2024 tiếp tục ghi nhận có xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp. (Nguồn: Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam năm 2024)

Nhận diện những điểm tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những điểm sáng, bức tranh xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam năm qua cũng ghi nhận những vấn đề tồn tại, hạn chế.

Thứ nhất, xuất khẩu vẫn tập trung nhiều vào một số thị trường lớn, dẫn đến tiềm ẩn rủi ro khi các thị trường này thay đổi chính sách hoặc sụt giảm nhu cầu, đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược đa dạng hóa thị trường hiệu quả hơn.

Quy mô nền kinh tế của nước ta còn khiêm tốn nhưng độ mở lại lớn, khả năng cạnh tranh và sức chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài còn hạn chế. Do đó, xuất nhập khẩu của Việt Nam đang và dự kiến sẽ tiếp tục chịu tác động mạnh mẽ từ các thay đổi chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn.

Thứ hai, hạ tầng logistics chưa đồng bộ và chi phí vận chuyển còn cao so với các nước trong khu vực, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành và sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu.

Thứ ba, yêu cầu sản xuất xanh, giảm khí thải và truy xuất nguồn gốc từ các thị trường quốc tế ngày càng tăng cao, trong khi chỉ một số ít doanh nghiệp Việt Nam có sự chuẩn bị. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để ngành hàng Việt Nam chuyển đổi theo hướng bền vững, tận dụng các xu hướng tiêu dùng mới.

Bên cạnh sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ, các Bộ, ngành cùng nhiều giải pháp hỗ trợ toàn diện cho nền kinh tế; các doanh nghiệp với năng lực ngày càng được nâng cao đã có sự chủ động thích ứng tốt hơn với một thị trường biến động nhanh, khó lường.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đánh giá Việt Nam là nước ASEAN duy nhất nằm trong nhóm 10 nước tăng trưởng cao nhất thế giới, ước tính đạt 6,4% trong giai đoạn 2024 - 2029; Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đánh giá tích cực về triển vọng tăng trưởng Việt Nam (6% năm 2024), thuộc nhóm dẫn đầu ASEAN.

Việt Hằng