Bối cảnh cải cách hành chính, ngành Quản lý đất đai có nhiều cơ hội phát triển

.t1 { text-align: justify; }

Ngành Quản lý đất đai đóng vai trò then chốt trong việc sử dụng hợp lý và bền vững tài nguyên đất – một trong những nguồn lực quan trọng nhất của quốc gia. Việc quản lý đất đai hiệu quả giúp giảm thiểu tranh chấp, bảo vệ môi trường và hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội.

Ngành này còn góp phần xây dựng chính sách đất đai minh bạch, công bằng và phù hợp với thực tiễn. Trong bối cảnh đô thị hóa và biến đổi khí hậu gia tăng, vai trò của ngành càng trở nên thiết yếu.

Cơ sở giáo dục chủ động đổi mới, cập nhật chương trình đào tạo thích ứng với nền kinh tế số

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn - Trưởng khoa Khoa Quản lý đất đai, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội chia sẻ: "Hiện nay, thế giới đang có nhiều biến động sâu rộng về kinh tế, chính trị, xã hội, từ xung đột giữa các quốc gia, chiến tranh thương mại, đại dịch toàn cầu, suy thoái kinh tế, biến đổi khí hậu cho đến sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo.

Cùng với đó, sự thay đổi trong hệ thống chính sách pháp luật về quản trị Nhà nước ở cấp vĩ mô có tính cách mạng, bản lề, đổi mới toàn diện đặt ra không ít thách thức cho ngành Quản lý đất đai ở Việt Nam, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội phát triển mới.

Điều đó đòi hỏi nguồn nhân lực trong lĩnh vực này không chỉ cần vững vàng về kiến thức chuyên môn, mà còn cần có tư duy đổi mới, khả năng thích ứng linh hoạt với thời đại, sáng tạo trong công việc, có tinh thần trách nhiệm và bản lĩnh nghề nghiệp. Do đó, ngành Quản lý đất đai có nhu cầu rất lớn cả về số lượng lẫn chất lượng đội ngũ làm nghề.

Đồng thời, việc đào tạo đội ngũ chuyên gia ngành Quản lý đất đai nói riêng và nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực ngành nói chung nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số ở Việt Nam đã và đang trở thành một nhiệm vụ cấp bách với các cơ sở giáo dục", thầy Tuấn cho hay.

Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn - Trưởng khoa Khoa Quản lý đất đai, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Ảnh NVCC

Theo thầy Tuấn, trong bối cảnh ngành Quản lý đất đai đang thay đổi mạnh mẽ nhờ chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, việc cập nhật, đổi mới chương trình đào tạo đang được nhà trường chú trọng. Hiện nay, nhà trường đang triển khai chương trình đào tạo cử nhân ngành Quản lý đất đai theo định hướng ứng dụng, gắn liền giữa lý thuyết và thực tiễn, nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh đổi mới và hội nhập.

Chương trình đào tạo ngành Quản lý đất đai được thiết kế toàn diện, trang bị cho sinh viên kiến thức chuyên sâu, kỹ năng nghề nghiệp về các vấn đề cốt lõi của ngành, bao gồm: điều tra, đánh giá tài nguyên đất; lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai; kinh tế đất, tài chính về đất đai và khối kiến thức, kỹ năng về thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp, xử lý vi phạm về đất đai.

Bên cạnh kiến thức, kỹ năng chuyên môn, chương trình còn chú trọng phát triển kỹ năng mềm và phẩm chất nghề nghiệp cho sinh viên. Cụ thể, sinh viên được rèn luyện khả năng thích ứng với sự biến động của môi trường kinh tế - xã hội trong và ngoài nước. Đồng thời, nhà trường chú trọng đào tạo sinh viên có tư duy phản biện, năng lực phát hiện và giải quyết những vấn đề thực tiễn về quản lý đất đai; có trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội, khả năng làm việc độc lập, sáng tạo cũng như hợp tác hiệu quả trong môi trường làm việc nhóm.

Ngoài ra, sinh viên cũng được khuyến khích chủ động trong học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và sẵn sàng hội nhập khu vực, quốc tế. Tất cả những yếu tố này góp phần hình thành nên đội ngũ cử nhân Quản lý đất đai vừa có kiến thức chuyên môn vững vàng, vừa có kỹ năng thực hành thành thạo và bản lĩnh nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu của xã hội.

Thầy Tuấn cũng cho biết thêm, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, chương trình đào tạo ngành Quản lý đất đai tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã có nhiều đổi mới quan trọng trong những năm gần đây.

Thứ nhất, nội dung chương trình được bổ sung, cập nhật theo hướng hiện đại, thực tiễn, bổ sung vào chương trình nhiều khối kiến thức và kỹ năng mới như: xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu đất đai; phân tích dữ liệu; trí tuệ nhân tạo trong quản lý đất đai; marketing số; chuyển đổi số trong quản lý đất đai và tài nguyên môi trường…; các kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp; nghiên cứu khoa học học và đổi mới sáng tạo…

Thứ hai, tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp, nhà tuyển dụng lao động, địa phương và nhà trường trong đào tạo và nghiên cứu khoa học. Tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các chương trình thực tập tại doanh nghiệp và địa phương để tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Tổ chức hội thảo thường xuyên có sự tham gia của doanh nghiệp để chia sẻ thông tin về nhu cầu thị trường và những kỹ năng sinh viên cần có sau khi tốt nghiệp, tổ chức các chương trình gameshow cho sinh viên phát triển kỹ năng nghề nghiệp…

Thứ ba, chương trình đào tạo chú trọng hơn việc phát triển kỹ năng mềm cho sinh viên thông qua việc đa dạng phương pháp dạy và học, các hình thức kiểm tra, đánh giá; tổ chức hoạt động thực hành và dự án nhóm để sinh viên rèn luyện kỹ năng mềm ngay từ khi còn học trong nhà trường.

Thứ tư, tài liệu học tập của sinh viên ngày càng đa dạng và được đầu tư xây dựng bài bản. Không chỉ tài liệu giấy có đầy đủ trên thư viện, mà sinh viên còn được cung cấp các tài liệu trên thư viện số, giáo trình, bài giảng điện tử. Điều này đã giúp sinh viên chủ động, tích cực tự học linh hoạt và hiệu quả hơn.

Buổi thẩm định điều chỉnh chương trình đào tạo Quản lý đất đai của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Ảnh NTCC

Cơ hội việc làm rộng mở cho cử nhân tốt nghiệp ngành Quản lý đất đai

Theo thầy Tuấn, sau khi tốt nghiệp, sinh viên ngành Quản lý đất đai có nhiều cơ hội việc làm tại cả khu vực công và tư nhân, với phạm vi rộng khắp từ trung ương đến địa phương.

Cụ thể, cử nhân ngành Quản lý đất đai có thể đảm nhận các vị trí như: Cán bộ, chuyên viên làm công tác quản lý Nhà nước về đất đai tại cơ quan Trung ương và cấp tỉnh; Công chức làm nhiệm vụ về quản lý đất đai, địa chính cấp xã; Viên chức làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực đất đai tại trung ương và cấp tỉnh; Cán bộ bộ phận hành chính công xử lý hồ sơ lĩnh vực quản lý đất đai (cấp tỉnh, xã); Chuyên gia làm dịch vụ tư vấn trong các tổ chức trong nước, quốc tế, liên chính phủ và phi chính phủ liên quan đến lĩnh vực tài nguyên đất đai, các dự án phát triển có liên quan đến đất đai.

Ngoài ra, cử nhân ngành Quản lý đất đai cũng có thể trở thành nhân sự kỹ thuật tại các doanh nghiệp, công ty, tổ chức tư vấn hoạt động trong lĩnh vực Quản lý đất đai như: xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, tài nguyên môi trường; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai; đánh giá đất; định giá đất; phân tích và kiểm soát số lượng và chất lượng đất; đo đạc thành lập bản đồ chuyên ngành đất đai; công ty môi giới kinh doanh bất động sản; công ty xây dựng, giao thông, thủy lợi; các tổ chức tài chính tín dụng… Đặc biệt, các bạn cũng có thể tự khởi nghiệp trong lĩnh vực quản lý đất đai hoặc các lĩnh vực khác có liên quan.

Còn theo ông Nguyễn Bá Ngọc - Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn Quy hoạch và phát triển công nghệ Á Châu, trong bối cảnh sáp nhập tỉnh, thành và cải cách hành chính của đất nước đặt ra cả cơ hội lẫn thách thức cho ngành Quản lý đất đai.

Thứ nhất, việc sáp nhập chính quyền địa phương và tinh giản biên chế có thể dẫn đến việc giảm số lượng cán bộ của ngành. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để sàng lọc, giữ lại những cán bộ quản lý đất đai có trình độ chuyên môn cao và được đào tạo bài bản.

Thứ hai, ngoài cơ hội làm việc trong khối nhà nước, sinh viên tốt nghiệp ngành Quản lý đất đai còn có nhiều cơ hội phát triển trong các doanh nghiệp, đặc biệt khi thị trường bất động sản ngày càng phát triển.

Việc sáp nhập và làm lại quy hoạch đất đai, xây dựng hệ thống văn bản pháp luật sẽ tạo ra nhu cầu lớn về cán bộ có chuyên môn sâu trong ngành Quản lý đất đai. Đồng thời, sự bùng nổ của thị trường bất động sản cũng mở ra nhiều cơ hội cho sinh viên ngành này, chẳng hạn như làm việc trong lĩnh vực tư vấn pháp lý, môi giới bất động sản.

Sinh viên Ngành Quản lý đất đai, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội trong quá trình thực tập. Ảnh: NTCC

Người học cần nắm vững kiến thức pháp luật và công nghệ số

Theo Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn Quy hoạch và phát triển công nghệ Á Châu, công việc liên quan đến ngành Quản lý đất đai hiện nay đòi hỏi không chỉ kiến thức chuyên môn, mà còn cả những kiến thức và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, thời lượng dành cho việc đi thực tế trong chương trình học còn hạn chế, chưa đủ để sinh viên có cơ hội "va chạm" và làm quen với các tình huống thực tiễn. Do đó, việc có thêm thời gian cho sinh viên thực tập, trải nghiệm thực tế trong chương trình đào tạo là vô cùng cần thiết.

Mặt khác, trong kỷ nguyên số, việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) là yếu tố quan trọng, hỗ trợ rất nhiều trong công việc ở lĩnh vực quản lý đất đai. Do đó, sinh viên cần trang bị kiến thức về công nghệ thông tin và AI để không bị tụt lại với sự phát triển của xã hội nói chung và ngành nói riêng.

Ngoài ra, đặc thù của ngành Quản lý đất đai gắn liền với các quy định của nhà nước. Do đó, sinh viên cần nắm vững kiến thức cơ bản và thường xuyên cập nhật quy định, văn bản pháp luật mới nhất.

Về mức lương đối với người làm việc trong lĩnh vực quản lý đất đai, ông Ngọc cho hay, mức lương khởi điểm cho người mới ra trường hoặc mới bước vào lĩnh vực này tại công ty dao động từ 8.000.000 – 10.000.000 đồng/tháng. Đối với nhân sự đã gắn bó khoảng 2 năm và đã tích lũy được kinh nghiệm, mức lương có thể tăng lên từ 12.000.000 – 15.000.000 đồng/tháng, tùy thuộc vào vị trí công tác.

Ông Nguyễn Bá Ngọc - Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn Quy hoạch và phát triển công nghệ Á Châu. Ảnh NVCC

Trong khi đó, anh Cao Hoàng Minh - cựu sinh viên ngành Quản lý đất đai, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, hiện đang làm việc tại Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Minh Cường (Hà Nội) cho hay, anh chọn ngành Quản lý đất đai vì đây là ngành gắn liền với sự phát triển bền vững của xã hội. Cùng với đó, anh cũng mong muốn được đóng góp vào việc sử dụng tài nguyên đất đai một cách hợp lý, giảm thiểu tranh chấp và đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên, từ đó thúc đẩy một nền kinh tế vững mạnh và một xã hội công bằng.

Theo anh Minh, những kiến thức và kỹ năng bản thân học được trong quá trình học ngành Quản lý đất đai tại trường đã hỗ trợ rất nhiều cho anh trong công việc thực tế.

“Các học phần liên quan đến pháp luật đất đai cung cấp thông tin về quy định liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển nhượng, thu hồi, bồi thường, tái định cư… Nhờ những kiến thức này, tôi có thể tư vấn, xử lý hồ sơ đúng quy trình và hạn chế rủi ro pháp lý cho cơ quan hoặc người dân, cũng như các vấn đề về đất đai cho các hộ gia đình.

Cùng với đó, việc thành thành thạo kỹ năng sử dụng bản đồ địa chính, hệ thống thông tin địa lý (GIS) và phần mềm chuyên ngành như MicroStation, hay Gcadas đã giúp tôi làm tốt những công việc mang tính kỹ thuật cao và yêu cầu độ chính xác.

Song song đó, nhờ tham gia quy hoạch kế hoạch sử dụng đất qua học phần về quy hoạch đất đai tại trường, tôi cũng rèn được tư duy phân tích quy hoạch và đánh giá tác động sử dụng đất. Từ đó có thể tham gia vào các dự án quy hoạch đất đai một cách hiệu quả, đảm bảo cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, trong quá trình học tôi cũng phát triển kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp với cơ quan quản lý và người dân. Điều này rất cần thiết trong công việc, đặc biệt khi bạn phải phối hợp với nhiều bên để giải quyết vấn đề đất đai vốn phức tạp và nhạy cảm”, anh Minh chia sẻ.

Anh Cao Hoàng Minh - Cựu sinh viên ngành Quản lý đất đai, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Ảnh NVCC

Bằng trải nghiệm thực tế của bản thân, anh Minh nhìn nhận, để theo học ngành Quản lý đất đai, người học cần chuẩn bị một nền tảng kiến thức về địa lý, pháp luật và kinh tế.

Đồng thời, sinh viên cũng cần trang bị kỹ năng về kỹ thuật như: biết sử dụng phần mềm bản đồ cũng như một số phần mềm bổ trợ như MicroStation, Gcadas, Vietmap, đọc hiểu các loại bản đồ và biểu đồ. Đây là kỹ năng bắt buộc phải biết nếu muốn làm việc hiệu quả trong môi trường thực tế.

Cùng với đó, việc trang bị kỹ năng phân tích và tổng hợp thông tin cũng giúp sinh viên có thể đánh giá hiện trạng sử dụng đất, lập phương án quy hoạch hay bồi thường. Do đó, sinh viên cần có tư duy phân tích và khả năng nhìn nhận vấn đề đa chiều.

Ngoài ra, đất đai là lĩnh vực liên quan đến nhiều đối tượng như: người dân, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước nên kỹ năng mềm, đặc biệt là giao tiếp và xử lý tình huống là rất quan trọng. Chính vì vậy, sinh viên cần có kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm để có thể theo học và phát triển tốt trong ngành này.

Mạnh Dũng