Bộ Xây dựng giải đáp hàng loạt thắc mắc liên quan đến nhà ở xã hội

Bộ Xây dựng vừa ban hành loạt văn bản trả lời kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh và phản ánh của công dân về chính sách nhà ở xã hội. Nội dung tập trung vào tiến độ Đề án 1 triệu căn hộ, cải cách thủ tục hành chính và giải quyết cụ thể từng vướng mắc mà người dân gặp phải trong quá trình xét duyệt hồ sơ.

Theo Bộ Xây dựng, đến nay cả nước đã triển khai 657.395 căn nhà ở xã hội, đạt 62% mục tiêu Đề án 1.062.200 căn giai đoạn 2021 - 2030. Nhiều quy định mới trong Luật Nhà ở 2023 và các nghị định ban hành năm 2025 đã rút ngắn mạnh thời gian thực hiện dự án như miễn giấy phép xây dựng với dự án áp dụng thiết kế mẫu, bỏ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, áp dụng chỉ định thầu rút gọn và không phải thẩm định giá bán tại địa phương. Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện nhiều cơ chế đặc thù để thúc đẩy tiến độ và bảo đảm minh bạch trong quá trình xét duyệt.

Trong nội dung trả lời cử tri Thành phố Hồ Chí Minh về khó khăn khi tiếp cận nhà ở xã hội, nguy cơ đầu cơ, trục lợi và 'độ vênh' giữa chính sách và thực tế, Bộ Xây dựng cho biết đã yêu cầu các địa phương chấn chỉnh việc tiếp nhận hồ sơ, hạn chế tình trạng nộp hồ sơ tràn lan, sai đối tượng hoặc bị lợi dụng để trục lợi chính sách. Các địa phương phải công khai quy trình, tiêu chí xét duyệt và bảo đảm mọi bước tuân thủ đúng Luật Nhà ở 2023.

Mới đây, Hà Nội đã làm rõ toàn bộ quy trình bốc thăm mua nhà ở xã hội, từ điều kiện xét duyệt, thứ tự ưu tiên... Đại diện các đơn vị khẳng định mọi bước đều được thực hiện công khai, có giám sát và không để xảy ra xin - cho trong phân phối.

Bộ Xây dựng cũng phản hồi từng thắc mắc cụ thể của người dân, điển hình như trường hợp chị Đỗ Thanh Thủy (dự án nhà ở xã hội 319 Uy Nỗ, Đông Anh) thắc mắc: "Người lao động đã nghỉ việc, không còn làm tại cơ quan cũ nên không thể xin xác nhận thu nhập 12 tháng liền kề, liệu có được chấp nhận hồ sơ bằng xác nhận của đơn vị khác hay không?".

Bộ Xây dựng trả lời: Nghị định 261/2025/NĐ-CP quy định cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nơi người lao động đã làm việc là nơi duy nhất có thẩm quyền xác nhận thu nhập. Không có hình thức thay thế. Người lao động phải làm việc trực tiếp với đơn vị cũ để hoàn thiện giấy tờ.

Trong khi đó, tường hợp chị Nguyễn Mai (đăng ký mua nhà ở xã hội tại khu công nghiệp Đồng Văn) thắc mắc: "Cán bộ phụ trách yêu cầu cả vợ và chồng phải làm việc tại địa phương mới đủ điều kiện mua nhà ở xã hội".

Về thắc mắc của chị Mai, Bộ Xây dựng khẳng định pháp luật không có quy định như cán bộ trên đã yêu cầu. Điều kiện chỉ gồm điều kiện về nhà ở và điều kiện về thu nhập theo Điều 78 Luật Nhà ở 2023. Yêu cầu "vợ hoặc chồng phải làm việc tại địa bàn" là không đúng quy định.

Mộtt trường hợp khác là chị Lâm Thị Hòa hỏi: "Người độc thân đã được duyệt mua nhà, đã bốc căn nhưng trong thời gian thanh toán thì kết hôn, liệu có bị mất suất hoặc phải xét duyệt lại hay không?".

Trước thắc mắc của chị Hòa, Bộ Xây dựng cho biết theo Điều 76 và Điều 78 Luật Nhà ở 2023 quy định việc xét duyệt căn cứ thời điểm nộp hồ sơ. Kết hôn sau đó không ảnh hưởng đến tính hợp lệ của hồ sơ và không phải căn cứ để chấm dứt hợp đồng. Khi hoàn tất thanh toán, giấy chứng nhận có thể đứng tên hai vợ chồng mà không làm thay đổi quyền lợi đã được duyệt.

Bộ Xây dựng nhấn mạnh sẽ tiếp tục rà soát pháp luật, sửa đổi các quy định liên quan và đẩy nhanh tiến độ phát triển nhà ở xã hội để đáp ứng nhu cầu chỗ ở của người thu nhập thấp.

Quốc hội thông qua Luật Nhà ở sửa đổi, không quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư.

Thành Long