Bộ trưởng NN&MT: Mỗi năm phát sinh 1,8 triệu tấn rác thải nhựa

Chiều 28-10, sau khi nghe thảo luận ở hội trường về báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”, Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Thách thức lớn

Báo cáo làm rõ về quản lý chất thải sinh hoạt và chất thải nhựa, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, hiện mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 25,3 triệu tấn chất thải sinh hoạt, trong đó có khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa.

Khối lượng này tạo ra áp lực và thách thức rất lớn đối với hệ thống thu gom, phân loại và xử lý rác thải. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, song công tác này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế.

Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng báo cáo, giải trình trước Quốc hội chiều 28-10. Ảnh: QH

Bên cạnh nguyên nhân do một số cơ chế, chính sách chậm được triển khai, còn có hai trở ngại chính. Đó là do hạ tầng kỹ thuật về thu gom, phân loại và xử lý rác thải còn thiếu, yếu và chưa đồng bộ; thói quen của người dân trong phân loại rác tại nguồn chưa hình thành.

Về vấn đề ô nhiễm không khí, theo Bộ trưởng NN&MT, Bộ đã trình trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026–2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Về phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, từ đầu năm 2025, Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành các quy định cắt giảm 16% thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền khoảng 73% thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực môi trường.

“Đặc biệt, tại kỳ họp này, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường nhằm tiếp tục cắt giảm đối tượng phải thực hiện thủ tục hành chính, đồng thời phân quyền cho địa phương giải quyết tới gần 90% các thủ tục hành chính trong lĩnh vực này”, lãnh đạo Bộ NN&MT cho biết.

Chuẩn bị vận hành sàn giao dịch carbon quốc gia

Về công tác bảo vệ rừng tự nhiên, hiện tỉ lệ che phủ rừng toàn quốc đạt 42,03%, tăng 1,15% so với năm 2015.

Ông Thắng cho biết, diện tích rừng tăng chủ yếu nhờ chính sách đóng cửa rừng tự nhiên từ năm 2016; không đưa diện tích rừng tự nhiên vào khai thác thương mại; tăng cường phục hồi chất lượng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học; đẩy mạnh trồng mới rừng và khoanh nuôi tái sinh rừng tự nhiên.

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tham mưu cho Chính phủ tiếp tục triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm nhằm bảo vệ và phát triển rừng bền vững.

ĐBQH Trần Kim Yến (TP.HCM) thảo luận tại hội trường chiều 28-10. Ảnh: QH

Về phát triển thị trường carbon trong nước, theo tư lệnh ngành NN&MT, đến nay, hành lang pháp lý cần thiết cho việc quản lý và vận hành thị trường carbon trong nước đã cơ bản được hình thành.

“Dự kiến ngay trong năm 2025, Chính phủ sẽ ban hành ba nghị định liên quan đến lĩnh vực này. Đồng thời nghiên cứu, xây dựng các quy định và chính sách về thuế, phí, lệ phí đối với giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon; công bố các tiêu chuẩn tín chỉ carbon, phương pháp tạo tín chỉ, làm cơ sở để các doanh nghiệp đăng ký và triển khai các dự án tín chỉ carbon nội địa”, Bộ trưởng NN&MT thông tin.

“Kinh tế hóa môi trường để tạo động lực phát triển xanh”

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng cũng thừa nhận công tác bảo vệ môi trường vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Tình trạng suy thoái môi trường vẫn diễn biến phức tạp, có xu hướng mở rộng ở một số khu vực; công tác bảo vệ môi trường tuy có chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn chậm.

Cùng đó, tình trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM vẫn diễn biến phức tạp; hạ tầng thu gom và xử lý chất thải rắn còn hạn chế, thiếu đồng bộ…

Quốc hội thảo luận ở hội trường về báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”. Ảnh: QH

Từ tình hình đó, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, thời gian tới, Bộ NN&MT xác định sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm. Đó là sẽ đột phá về thể chế, chính sách, pháp luật, trong đó, trọng tâm là kinh tế hóa môi trường, tạo động lực cho phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế carbon thấp.

“Đối với một số nội dung được các vị đại biểu Quốc hội quan tâm, như phân loại chất thải sinh hoạt tại nguồn; đơn giản hóa, cải cách thủ tục hành chính; tháo gỡ các điểm nghẽn về đầu tư... Các nội dung này đã được Bộ NN&MT nhận diện và chủ động đề xuất, trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại kỳ họp lần này”, Bộ trưởng nói.

Đột phá thứ hai là trong quản lý chất thải, theo lãnh đạo Bộ NN&MT, sẽ tập trung huy động nguồn lực để xử lý dứt điểm các điểm nóng ô nhiễm.

Cùng đó, là giải pháp về đột phá trong khoa học, công nghệ và chuyển đổi số phục vụ bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng và năng lực thực thi chính sách pháp luật về môi trường.

Kiến tạo giá trị phát triển mới

Sau khi Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng báo cáo, giải trình một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh: nếu trước đây công tác bảo vệ môi trường chủ yếu tập trung vào ngăn ngừa và xử lý ô nhiễm, thì nay yêu cầu đặt ra là kiến tạo giá trị phát triển mới dựa trên sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Ông khẳng định, bảo vệ môi trường không phải là chi phí cho tăng trưởng, mà là trách nhiệm gìn giữ và phát huy nguồn vốn tự nhiên, gắn chặt với phát triển bền vững. Việc kiểm soát, xử lý, tái chế và tái sử dụng chất thải cần trở thành mắt xích trong kinh tế tuần hoàn. Cách ứng xử với môi trường chính là thước đo cam kết của quốc gia và văn hóa của mỗi con người.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, kinh tế xanh đang trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia. Mỗi địa phương cần là “vườn ươm xanh”, nơi thử nghiệm và lan tỏa các mô hình kinh tế tuần hoàn, sinh thái, nông nghiệp giảm phát thải, du lịch cộng đồng.

NHÓM PHÓNG VIÊN