Bỏ thuốc, uống rượu, nam bệnh nhân đái tháo đường phải cấp cứu do viêm tụy

Viêm tụy cấp do không tuân thủ điều trị ở người đái tháo đường

N.C.H, 37 tuổi, tại Hà Nội nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau dữ dội vùng thượng vị, đau lan ra sau lưng. Bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 2 được 5 năm. Ngoài ra còn có rối loạn mỡ máu, tăng men gan.

Trước đó, đầu năm 2024, H. đã từng nhập viện cấp cứu tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Sau khi tái khám vào tháng 5 năm 2024, đến nay bệnh nhân không tái khám ở bất kỳ cơ sở y tế nào, cũng không tuân thủ điều trị mà tự mua thuốc, thực phẩm chức năng về uống kết hợp với việc thường xuyên uống rượu.

Sau khi được khám lâm sàng, H. được chỉ định xét nghiệm đánh giá công thức máu, chức năng gan, thận, men tụy, đường máu, mỡ máu, siêu âm ổ bụng, chụp X-quang. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị viêm tụy cấp do rượu, đường huyết cao, tăng men gan...

Tuân thủ điều trị, kiểm soát đường huyết tốt để ngăn ngừa và làm chậm các biến chứng đái tháo đường

ThS.BS. Bùi Mạnh Tiến - Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết: Rượu, bia là những loại đồ uống có chứa cồn ethanol với nồng độ khác nhau. Khi uống quá nhiều sẽ gây độc cho cơ thể. Đặc biệt tại gan, 90 - 95% rượu được chuyển hóa để xử lý đào thải (còn lại rượu sẽ bài tiết qua thận, da, phổi). Vì vậy đây là cơ quan chịu tác động lớn nhất những hậu quả do rượu gây ra như men gan tăng cao, viêm gan nhiễm độc, xơ gan, thậm chí ung thư gan nếu bệnh tiến triển. Rượu cũng làm ảnh hưởng xấu đến các cơ quan khác, từ miệng, thực quản, dạ dày, tụy… nồng độ cồn cao gây kích ứng niêm mạc, viêm loét, chảy máu dạ dày, tăng nguy cơ ung thư tiêu hóa.

Đặc biệt như trường hợp bệnh nhân H. trên nền bệnh đái tháo đường, lại không tuân thủ điều trị thì việc sử dụng rượu, bia lại càng nghiêm trọng. Việc tăng đường huyết cấp hoặc hạ đường huyết rất dễ xảy ra dẫn đến các biến chứng nặng nề của bệnh đái tháo đường.

Các biến chứng của đái tháo đường nếu không tuân thủ điều trị

Theo ThS.BS. Bùi Mạnh Tiến, các biến chứng thường gặp của bệnh đái tháo đường gồm:

Biến chứng cấp tính

- Nhiễm toan ceton do tăng đường huyết trong thời gian dài không kiểm soát, tăng ceton trong máu và nhiễm toan chuyển hóa. Đường trong máu cao tăng áp lực thẩm thấu niệu với mất nhiều nước và điện giải. Đây là một biến chứng rất nguy hiểm với các biểu hiện nôn, buồn nôn, đau bụng, hôn mê thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

- Tăng áp lực thẩm thấu máu khi đường máu không kiểm soát tốt, gây ra lợi niệu thẩm thấu. Nếu không được điều trị, trạng thái tăng nồng độ đường huyết do đái tháo đường có thể dẫn đến mất nước và hôn mê đe dọa tính mạng.

Biến chứng đái tháo đường là nguyên nhân khiến bệnh nhân phải nhập viện điều trị...

Biến chứng mạn tính

Biến chứng mạn tính do đái tháo đường phần lớn do lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian dài không kiểm soát gây tổn thương mạch máu nhỏ, mạch máu lớn. Khi hệ thống mạch máu bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến chức năng của thần kinh, mắt, thận, tim, hoại tử chi…

- Bệnh võng mạc đái tháo đường: Đây là nguyên nhân phổ biến gây mù lòa ở bệnh nhân đái tháo đường. Để phòng ngừa bệnh võng mạc đái tháo đường, người bệnh phải kiểm tra võng mạc thường xuyên hàng năm. Nếu được phát hiện sớm, tỷ lệ điều trị thành công cao, ngăn ngừa mất thị lực.

- Suy thận mạn: Bệnh thận đái tháo đường là nguyên nhân chính gây ra suy thận mạn. Điều nguy hiểm là ban đầu thường không có triệu chứng cho tới khi có triệu chứng thì đã hội chứng thận hư hoặc suy thận mạn. Do đó, nếu bệnh nhân không tuân thủ điều trị và đi khám định kỳ thì tình trạng suy thận có thể tiến triển nặng mới được phát hiện.

- Bệnh thần kinh đái tháo đường: Đây là hậu quả của thiếu máu thần kinh do bệnh vi mạch, ảnh hưởng trực tiếp của đường huyết lên tế bào thần kinh và những thay đổi trao đổi chất nội bào làm giảm chức năng thần kinh. Triệu chứng bệnh bao gồm: tê, bì, ngứa, mất cảm giác bàn chân/tay…

- Xơ vữa động mạch của các mạch lớn có thể dẫn tới: Đột quỵ, xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, tắc mạch chi,…

- Biến chứng bàn chân đái tháo đường: Là tình trạng nhiễm trùng, loét, hoại tử vùng bàn chân. Nguyên nhân do bệnh mạch máu, thần kinh và suy giảm miễn dịch... Nếu không được điều trị tốt sẽ dẫn tới phải đoạn chi.

Do đó, ThS.BS. Bùi Mạnh Tiến cảnh báo: Bệnh nhân đái tháo đường cần tuân thủ đều trị, kiểm soát tốt đường huyết cùng các bệnh lý khác đi kèm. Kết hợp lối sống lành mạnh, tích cực, người bệnh có thể tránh được nguy cơ bị biến chứng trong thời gian dài. Ngược lại, nếu đường máu không được kiểm soát tốt, có lối sống kém lành mạnh hoặc mắc bệnh đái tháo đường không được chẩn đoán, các biến chứng đái tháo đường có nhiều khả năng phát triển sớm hơn và diễn tiến nhanh chóng nặng nề hơn, gây tàn phế và giảm chất lượng cuộc sống.

Ngọc Anh