Bộ Tài chính tập trung hoàn thiện thể chế, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô

Toàn ảnh Hội nghị. Ảnh: Ngô Hùng.

Chiều 10/6, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị giao ban đánh giá tình hình thực hiện chương trình công tác tháng 5/2025, kế hoạch triển khai chương trình công tác tháng 6/2025.

Thực hiện khối lượng công việc lớn về xây dựng thể chế

Theo báo cáo của Bộ Tài chính tại Hội nghị, trong công tác xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính ngay từ đầu năm 2025, Bộ Tài chính đã tích cực triển khai với khối lượng công việc rất lớn. Bên cạnh đó, tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ Tài chính được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao chủ trì chuẩn bị 21/64 tờ trình, báo cáo dự án Luật, Nghị quyết trình Quốc hội.

Trong tháng 5, Bộ Tài chính đã tập trung triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm với các báo cáo trình Trung ương, Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bộ cũng kịp thời tham mưu cho Chính phủ điều hành nền kinh tế tiếp tục đà tăng trưởng tích cực, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo.

Công tác quản lý, điều hành thu, chi ngân sách nhà nước cũng được Bộ Tài chính thực hiện hiệu quả. Tổng thu ngân sách nhà nước lũy kế 5 tháng đầu năm đạt 1.139,6 nghìn tỷ đồng, đạt 57,9% dự toán, tăng 24,5% so với cùng kỳ. Trong đó, thu nội địa ước đạt 987,5 nghìn tỷ đồng, bằng 59,2% dự toán, tăng 27,6% so cùng kỳ năm 2024.

Về chi ngân sách nhà nước, lũy kế chi 5 tháng ước đạt 833,8 nghìn tỷ đồng, bằng 32,7% dự toán, tăng 27,7% so cùng kỳ năm 2024. Trong đó, chi đầu tư phát triển ước đạt khoảng 25,2% dự toán Quốc hội quyết định; chi trả nợ lãi ước đạt 43,1% dự toán; chi thường xuyên ước đạt 37,3% dự toán.

Trong tháng 5/2025, Bộ Tài chính tập trung cao độ vào việc hoàn thiện thể chế theo chức năng, đặc biệt là triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW và các nghị quyết của Quốc hội liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Bộ đã trình Chính phủ, Quốc hội 5 dự án Luật sửa đổi, phối hợp tiếp thu, giải trình và hoàn tất hồ sơ liên quan. Đồng thời, Bộ tích cực phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc hoàn thiện pháp luật về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, thúc đẩy đăng ký nhiệm vụ và báo cáo định kỳ theo yêu cầu của các Ban Chỉ đạo.

Về công tác quản lý tài sản công, Bộ Tài chính đã rà soát, đề xuất sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, đơn giản hóa thủ tục hành chính và giải quyết vướng mắc trong sắp xếp, xử lý tài sản sau sáp nhập đơn vị hành chính; đồng thời cũng đã có hướng dẫn cụ thể đến các bộ, ngành, địa phương. Kế hoạch tổng kiểm kê tài sản công được triển khai theo đúng tiến độ; công tác xử lý nhà, đất dôi dư được thúc đẩy mạnh mẽ.

Về quản lý giá và thị trường, với vai trò cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành theo dõi sát diễn biến thị trường, dự báo kịch bản điều hành để kiểm soát lạm phát. Chỉ số CPI 5 tháng đầu năm tăng 3,21% so với cùng kỳ, lạm phát cơ bản tăng 3,10%, cho thấy áp lực giá tăng không chỉ đến từ yếu tố mùa vụ.

Trong công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ đã xây dựng và trình Chính phủ các nội dung để ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Trên cơ sở đó, Chương trình hành động và Kế hoạch triển khai các nghị quyết đã được ban hành.

Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện

Báo cáo tại Hội nghị, bà Trần Thị Huệ - Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước cho biết, trong tháng 5, Kho bạc Nhà nước đã hoàn thành việc trình Bộ trưởng Bộ Tài chính, thay mặt Chính phủ, báo cáo Quốc hội về báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước và báo cáo tài chính nhà nước năm 2023. Các đại biểu Quốc hội cơ bản thống nhất với số liệu quyết toán được Chính phủ trình.

Đồng thời, Kho bạc Nhà nước cũng đã xây dựng dự thảo các thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định số 14/2025/NĐ-CP của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung chế độ quản lý ngân quỹ nhà nước, dự kiến sẽ được ban hành trong tháng 6/2025.

Về công tác huy động vốn, đến hết tháng 5, tổng số tiền huy động vốn là 170.917 tỷ đồng, đạt 34,2% kế hoạch năm; kỳ hạn phát hành bình quân là 9,9 năm, lãi suất bình quân là 2,9%/năm. Tỷ lệ huy động đạt thấp so với kế hoạch chủ yếu do năm nay Bảo hiểm Xã hội Việt Nam giảm nhu cầu đầu tư và các ngân hàng thương mại duy trì mức đầu tư ổn định vào trái phiếu Chính phủ.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, Kho bạc Nhà nước đã tích cực triển khai các dự án trọng điểm như xây dựng hệ thống thông tin ngân sách và kho bạc, kết nối dữ liệu hợp đồng điện tử, nâng cấp các ứng dụng phục vụ hoàn thuế tự động, góp phần cải cách thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý.

Trong lĩnh vực thuế, Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết, cơ cấu thu thuế nội địa từ hàng hóa, dịch vụ trong 5 tháng đầu năm tăng 18,3% so với cùng kỳ năm trước – đây là mức tăng khá cao, phản ánh sự phục hồi tích cực của hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đáng chú ý, thu từ đất đai, tiền sử dụng đất, tăng tới 247% so với cùng kỳ. Thu từ dầu khí đạt 87,9% kế hoạch, đóng góp quan trọng vào ngân sách trung ương.

Trong các khoản thu đáng chú ý, số thu từ hộ kinh doanh tăng 26% nhờ chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và Bộ Tài chính. Thu từ hoạt động thương mại điện tử tăng 55% – đây là những khoản thu lớn, phản ánh nỗ lực trong mở rộng cơ sở thuế và quản lý thuế hiệu quả.

Về triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đối với hộ kinh doanh, hiện vẫn còn một số trường hợp chưa thực hiện nghiêm túc. Nguyên nhân của tình trạng trên một phần do nhận thức, trình độ công nghệ, một phần do có biểu hiện né tránh nghĩa vụ thuế. Cục Thuế đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc và làm việc với các cơ quan báo chí để trao đổi, tuyên truyền nhằm thay đổi nhận thức, tạo sự đồng thuận của các hộ kinh doanh trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế minh bạch, đúng pháp luật.

Về công tác hoàn thuế, Cục Thuế đã chủ động rà soát hồ sơ để không để xảy ra tình trạng chậm trễ trong giải quyết. Trong 5 tháng đầu năm, tổng số tiền hoàn thuế tăng 4% so với cùng kỳ năm trước.

Trong lĩnh vực hải quan, theo ông Nguyễn Văn Thọ - Cục trưởng Cục Hải quan, những tháng đầu năm, ngành Hải quan đã chủ động hoàn thiện thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp, đảm bảo thu ngân sách và đẩy mạnh chuyển đổi số, đồng thời triển khai quyết liệt công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Để tạo thuận lợi thương mại, ngành Hải quan đã tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt trong xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, với các biện pháp như làm việc ngoài giờ, thông quan đêm, giúp kim ngạch xuất khẩu tăng 300–500 triệu USD.

Về thu ngân sách, kết quả 5 tháng đầu năm do ngành Hải quan thực hiện đảm bảo dự toán. Trong phòng chống buôn lậu, toàn Ngành đã phát hiện 14 vụ ma túy với tổng số 81kg, nhờ tăng cường sử dụng thiết bị hiện đại... Đồng thời, cũng phát hiện hành vi gian lận trong nhập khẩu dầu thực vật và sử dụng hóa đơn giả để vay vốn ngân hàng trị giá hàng nghìn tỷ đồng.

Lãnh đạo Cục Hải quan cho biết, ngành Hải quan đã đẩy mạnh chuyển đổi số, triển khai đào tạo trực tuyến, thử nghiệm AI trong phân luồng kiểm tra hàng hóa và ứng dụng các hệ thống thống kê, xử lý văn bản tự động, giúp minh bạch hóa và nâng cao hiệu quả quản lý.

Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ khẳng định, trong thời gian tới, Ngành sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp về thể chế, quản lý, công nghệ và tổ chức bộ máy, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới.

Tại Hội nghị, các đơn vị chuyên môn đã thảo luận về những kết quả đạt được cũng như phương hướng, giải pháp cụ thể sẽ triển khai trong thời gian tới để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới.

Thùy Linh