Bộ Tài chính đề nghị công an, ngân hàng phối hợp với thuế kiểm soát dòng tiền

Trong văn bản gửi bí thư, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố về việc xóa bỏ thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh từ ngày 1/1/12026, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, việc xóa bỏ thuế khoán và chuyển đổi sang phương pháp kê khai đối với hộ, cá nhân kinh doanh nhằm hướng tới nền quản lý thuế hiện đại, minh bạch, công bằng.

Để triển khai thực hiện hiệu quả, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương phối hợp với cơ quan thuế, cơ quan thống kê trên địa bàn triển khai trao đổi, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu về đăng ký kinh doanh, thông tin về đất đai, địa điểm mặt bằng kinh doanh, các kết quả điều tra thống kê và tình trạng hoạt động thực tế của hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn, cập nhật kịp thời đảm bảo thống nhất với cơ sở dữ liệu của cơ quan quản lý thuế.

Một số doanh nghiệp công nghệ cung cấp miễn phí hoặc giảm giá phần mềm bán hàng, hóa đơn điện tử, chữ ký số... giúp hộ kinh doanh giảm chi phí.

Đối với quản lý dòng tiền, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng kết nối, cung cấp thông tin với cơ quan thuế liên quan đến giao dịch qua ngân hàng của hộ, cá nhân kinh doanh và phối hợp đối chiếu dòng tiền, xác minh doanh thu, cưỡng chế qua tài khoản ngân hàng theo quy định; phát triển hệ thống thanh toán, các tiện ích tích hợp thanh toán điện tử để sử dụng rộng rãi cho các mô hình kinh doanh trên địa bàn.

Đặc biệt, Bộ Tài chính nhấn mạnh đến việc tập trung kiểm soát doanh thu, dòng tiền và xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp về hộ kinh doanh. Mục tiêu là kịp thời phát hiện các hộ kinh doanh có rủi ro cao trong việc sử dụng hóa đơn, kê khai doanh thu thấp để trốn thuế.

Đồng thời, các địa phương phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng ứng dụng eTax Mobile, các dịch vụ thuế điện tử, cài đặt và sử dụng phần mềm hóa đơn, kế toán để đăng ký, kê khai và nộp thuế một cách thuận tiện và dễ dàng.

Về các chương trình hỗ trợ hộ kinh doanh, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương nghiên cứu các phương án hỗ trợ về tài chính cho hộ kinh doanh còn khó khăn trong việc áp dụng giải pháp hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền do chưa đáp ứng điều kiện về hạ tầng công nghệ thông tin, giải pháp xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Cùng với sự hỗ trợ từ chính quyền, Bộ Tài chính gợi ý các địa phương cần kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp công nghệ trên địa bàn cung cấp miễn phí hoặc giảm giá thành phần mềm bán hàng, hóa đơn điện tử, chữ ký số... giúp hộ kinh doanh giảm chi phí.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đề nghị Công an tỉnh, thành phố tiếp tục chia sẻ dữ liệu dân cư, đăng ký cư trú, tạm trú, giám sát hành trình vận tải, hoạt động lưu trú và cho thuê nhà; phối hợp cơ quan thuế trong triển khai tích hợp định danh điện tử với cơ sở dữ liệu về quản lý thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh; chỉ đạo bộ phận chức năng, cơ quan công an cấp xã trao đổi thông tin tiếp nhận, xử lý, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố, tiếp nhận các hồ sơ do cơ quan quản lý thuế phát hiện hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm trong lĩnh vực thuế chuyển đến.

Mới đây, Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết hóa đơn đầu vào là chứng từ do bên bán phát hành, ghi nhận việc hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp mua hàng, dịch vụ. Đây là căn cứ hợp pháp để xác định chi phí đầu vào, tính nghĩa vụ thuế và tài chính. Song thực tế, theo cơ quan thuế, không ít hộ xem việc lấy hóa đơn khi mua hàng, dịch vụ là thủ tục rườm rà, không cần thiết.

Cục Thuế cho rằng những hộ kinh doanh không lấy hóa đơn khi mua hàng có thể phải đối mặt với nhiều rủi ro về pháp lý và tài chính. Bởi việc không có hóa đơn khiến họ khó chứng minh nguồn gốc hợp pháp của hàng hóa, dễ bị xem là bán hàng không rõ nguồn gốc khi cơ quan chức năng kiểm tra. Điều này ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh của hộ kinh doanh, tiềm ẩn nguy cơ bị tịch thu hàng hóa.

Bên cạnh đó, khi không có hóa đơn, hộ kinh doanh không được ghi nhận chi phí hợp lệ, nên họ không thể kê khai giảm trừ, tính đúng lợi nhuận thực tế. Từ đó, cơ quan thuế có thể truy thu hoặc xử phạt hành chính vì kê khai không đúng quy định.

"Việc thường xuyên mua bán hàng mà không lấy hóa đơn còn có thể bị nghi ngờ liên quan đến hành vi trốn thuế, ảnh hưởng đến uy tín và tính pháp lý trong kinh doanh", Cục Thuế nêu.

Theo Cục Thuế, hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp sẽ bị xem là sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Tùy mức độ vi phạm, hộ kinh doanh có thể bị phạt hành chính, tịch thu hàng hóa, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu gian lận hoặc trốn thuế nghiêm trọng.

Theo Cục Thuế, số thu mà hộ và cá nhân kinh doanh nộp ngân sách tăng đáng kể. Năm 2024, số thu đạt 25.953 tỷ đồng, trong 9 tháng năm nay ước đạt gần 26.000 tỷ đồng. Đến hết tháng 9, hơn 98% hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai đã khai và nộp thuế điện tử. 100% hộ kinh doanh thuộc diện sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền.

Trong 9 tháng đầu năm, cả nước có 18.348 hộ khoán chuyển sang nộp thuế theo kê khai và gần 2.530 hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Thanh Hoa