Bộ đội biên phòng tỉnh Lai Châu: 'Cầu nối' đưa dịch vụ công trực tuyến đến bản làng

Cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu hướng dẫn người dân các xã vùng biên giới sử dụng điện thoại thông minh và một số ứng dụng. Ảnh: Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu.

Từ khắc phục “vũng lõm” sóng điện thoại, internet…

Nhận thức rõ giá trị và tầm quan trọng của chuyển đổi số, năm 2025, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu coi chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, từ đó chỉ đạo các đơn vị triển khai sâu rộng, sáng tạo thông qua các mô hình, phong trào phù hợp thực tiễn.

Tuy nhiên, địa bàn khu vực biên giới của tỉnh còn nhiều khó khăn, hạ tầng kỹ thuật viễn thông chưa đồng bộ, còn nhiều “vũng lõm” sóng điện thoại, nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế… nên quá trình thực hiện chuyển đổi số gặp khá nhiều trở ngại.

Chia sẻ với phóng viên Báo Hànôịmới, Đại tá Lê Công Thành, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu, cho biết: Để thực hiện chương trình chuyển đổi số, yêu cầu cấp thiết đặt ra là người dân phải có tài khoản định danh điện tử (VNeID), thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường mạng. Tuy nhiên, theo khảo sát, trên địa bàn 11 xã biên giới của tỉnh vẫn còn 3 bản chưa được phủ sóng điện thoại 3G, 4G và nhiều khu vực thuộc “vùng lõm”, sóng yếu, không ổn định. Đặc biệt, vẫn còn 2.004 hộ/25.043 hộ dân của 11 xã biên giới chưa có điện thoại thông minh. Đây là rào cản lớn nhất trong quá trình triển khai các nội dung chuyển đổi số ở khu vực biên giới của tỉnh.

“Trước thực trạng đó, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh xác định: Muốn chuyển đổi số thành công ở vùng biên giới, không thể chờ người dân tự tìm đến công nghệ, mà người lính biên phòng phải mang công nghệ đến với nhân dân. Theo đó, để thực hiện hiệu quả chương trình chuyển đổi số quốc gia, ngay trong tháng 6 và tháng 7-2025, Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh đã phối hợp khảo sát, thống kê các “vùng lõm” về sóng điện thoại, internet; phối hợp với các đơn vị viễn thông xây dựng phương án cải tạo, nâng cấp ở khu vực biên giới. Đến nay, các “vùng lõm” sóng điện thoại, internet cơ bản đã được xóa”, Đại tá Lê Công Thành chia sẻ thêm.

Ngoài ra, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chỉ đạo các đơn vị khảo sát, đánh giá thực trạng khả năng tiếp cận chuyển đổi số, trình độ nhận thức, điều kiện mua sắm điện thoại thông minh của người dân. Đồng thời, vận động các tổ chức, cá nhân xã hội hóa tặng nhân dân khu vực biên giới điện thoại thông minh.

…đến “Thầy giáo quân hàm xanh - đẩy nhanh chuyển đổi số”

Song song với việc khắc phục những tồn tại, hạn chế hạ tầng viễn thông tại các xã vùng biên, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu đã xây dựng các kế hoạch triển khai các phong trào, mô hình: “Bình dân học vụ số” trong Bộ đội Biên phòng tỉnh; “Thầy giáo quân hàm xanh - đẩy nhanh chuyển đổi số” và nhiều phong trào, mô hình khác ở khắp các bản làng biên giới.

Bộ đội Biên phòng hướng dẫn người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử (VNeID). Ảnh: Đồn Biên phòng Dào San.

Dẫn chúng tôi xuống bản Nà Củng, Thượng úy Chẻo Ton Chiêu, Đội trưởng Đội phòng chống ma túy và tội phạm, Đồn Biên phòng Ma Lù Thàng cho biết, khó khăn lớn nhất khi giúp người dân thực hiện chuyển đổi số không phải là đường sá xa xôi, mà là rào cản ngôn ngữ và công nghệ. Nhiều người dân ở Tà Phìn chưa thạo tiếng phổ thông, đặc biệt các khái niệm như: Tài khoản định danh điện tử (VNeID), Cổng dịch vụ công hay mật khẩu... là những điều còn quá xa lạ với họ.

“Để giúp người dân tiếp cận các nội dung của chuyển đổi số, chúng tôi đã phải dịch từng khái niệm sang tiếng đồng bào và ví dụ một cách dân dã nhất để bà con dễ hiểu. Có những trường hợp phải hướng dẫn nhiều lần mới nhớ cách thao tác trên máy. Niềm vui của người dân khi tự tay thực hiện thành công một thủ tục hành chính trên điện thoại chính là động lực để chúng tôi tiếp tục thực hiện nhiệm vụ “Thầy giáo số””, Thượng úy Chẻo Ton Chiêu cho biết.

Ông Vàng Văn Thêm, bản Nà Củng, xã Phong Thổ phấn khởi khoe: “Trước đây, mỗi lần muốn làm giấy khai sinh hay xin xác nhận cư trú, tôi phải lên UBND xã làm, mất cả buổi mới làm xong. Nay có bộ đội Biên phòng đến nhà chỉ cho cách dùng điện thoại thông minh, sử dụng VNeID, người dân trong bản đã biết thực hiện nhiều thủ tục, tiện lợi, hiệu quả".

Đồn Biên phòng Dào San cũng là đơn vị đã thực hiện tốt mô hình “Thầy giáo quân hàm xanh - đẩy nhanh chuyển đổi số”. Vừa quệt giọt mồ hôi sau khi hướng dẫn thành công cho một hộ dân bản Ma Can kích hoạt tài khoản định danh mức độ 2, Đại úy Hoàng Văn Tam, Đội trưởng Đội vận động quần chúng cho biết: Thực hiện mô hình, Đồn đã thành lập Tổ “Thầy giáo quân hàm xanh - đẩy nhanh chuyển đổi số”, Tổ “Tư vấn kỹ năng số”, Tổ “Hỗ trợ số” với sự tham gia của những đồng chí là hạt nhân của đơn vị trong công tác chuyển đổi số.

Đại úy Hoàng Văn Tam, Đội trưởng Đội vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Dào San trực tiếp hướng dẫn người dân bản Ma Can sử dụng điện thoại thông minh. Ảnh: Đồn Biên phòng Dào San.

“Kiên trì thực hiện phương châm “đi từng bản, đến từng lán nương, hướng dẫn từng người”, đặc biệt tích cực lồng ghép với các hội nghị tại xã, các bản làng để tuyên truyền, hướng dẫn người dân, đến nay người dân xã Dào San đã biết sử dụng thiết bị thông minh, internet an toàn, khai thác các nền tảng, phần mềm tra cứu thông tin hành chính…”, Đại úy Hoàng Văn Tam cho biết thêm.

Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Ma Can (xã Dào San) Lý Lao Lở chia sẻ: Bản cách xa trung tâm xã khoảng 15km, đi lại rất khó khăn; bản còn 54/99 hộ thuộc diện nghèo; trong khi nhiều người dân trong bản không biết sử dụng điện thoại thông minh nên việc thực hiện chuyển đổi số tại bản gặp nhiều khó khăn. Thế nhưng, được cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Dào San tận tình hướng dẫn, từ chỗ e ngại, sợ sai, sợ thủ tục hành chính rắc rối… đến nay hầu hết người dân trong bản đã biết kích hoạt VNeID mức độ 2, truy cập Cổng dịch vụ công, thực hiện một số thủ tục hành chính tại nhà”.

Đánh giá về công tác chuyển đổi số và mô hình “Thầy giáo quân hàm xanh - đẩy nhanh chuyển đổi số”, Đại tá Lê Công Thành, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu khẳng định: “Hiệu quả từ mô hình đã giúp nhận thức và kỹ năng số của nhân dân chuyển biến rõ rệt. Từ khi triển khai (tháng 6-2025) đến nay, hơn 1.000 hộ dân đã chủ động mua, sử dụng điện thoại thông minh. Cùng với đó, hơn 20.000 lượt người dân được tuyên truyền, hướng dẫn sử dụng các ứng dụng số trong tra cứu thông tin, học tập, giao dịch hành chính… Phát huy kết quả đã đạt được, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu tiếp tục đẩy mạnh công tác chuyển đổi số gắn với bảo đảm an ninh mạng; nghiên cứu, hình thành cơ chế bảo vệ biên giới trên không gian mạng, để biên giới Lai Châu an toàn trên thực địa, vững mạnh trong không gian số”.

Chuyển đổi số ở biên giới Lai Châu là một hành trình dài và gian nan. Nhưng với sự đồng hành của những “Thầy giáo số” mang quân hàm xanh, khoảng cách về công nghệ ở nơi đây đang dần được thu hẹp, đưa bản làng tiến gần hơn với sự phát triển hiện đại.

Thu Hằng