Bộ đội Biên phòng làm chủ công nghệ: Tăng cường sức mạnh kiểm soát cửa khẩu

“Lá chắn mềm” trong bảo vệ chủ quyền biên giới

Bộ đội Biên phòng xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý cửa khẩu, vừa tạo thuận lợi cho thương mại, vừa giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới.

Theo Đại tá Phan Hữu Tiếp, Phó Cục trưởng Cục Cửa khẩu, Bộ đội Biên phòng, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp công nghệ có tính đột phá, thay đổi toàn diện phương thức kiểm soát xuất nhập cảnh.

Hệ thống kiểm soát xuất nhập cảnh theo mô hình cơ sở dữ liệu tập trung được kết nối thống nhất từ Bộ Tư lệnh đến các cửa khẩu trên cả nước, đồng bộ dữ liệu với Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an). Nhờ đó, dữ liệu được cập nhật theo thời gian thực, phục vụ chỉ huy, điều hành nhanh chóng, giảm chi phí đầu tư và nhân lực tại các đơn vị cửa khẩu.

Áp dụng giải pháp công nghệ có tính đột phá, thay đổi toàn diện phương thức kiểm soát xuất nhập cảnh.

Đại tá Phan Hữu Tiếp cho biết, hiện Bộ đội Biên phòng triển khai 19 thủ tục biên phòng điện tử theo Cơ chế một cửa quốc gia; chữ ký số và mã vạch điện tử được sử dụng rộng rãi tại cửa khẩu cảng, giúp rút thời gian kiểm soát từ 3 phút xuống còn khoảng 30 giây mỗi lượt. Hệ thống cổng kiểm soát tự động (Autogate) tích hợp sinh trắc học tại các cửa khẩu quốc tế tiếp tục rút thời gian làm thủ tục còn 13 – 15 giây/lượt, đồng thời kiểm soát chặt chẽ hộ chiếu và giấy thông hành.

Trong lĩnh vực hàng hải, thủ tục biên phòng điện tử được hoàn thành trước khi tàu cập cảng, tạo điều kiện để thuyền viên và hành khách đi bờ ngay khi neo đậu an toàn. Điều này tăng hiệu quả khai thác cầu bến, giảm tối đa thời gian chờ và chi phí logistics cho doanh nghiệp. Tính đến cuối tháng 10/2025, hơn 12.400 hồ sơ đã được đồng bộ lên Cổng Dịch vụ công Bộ Quốc phòng, 100% giải quyết đúng hạn.

Nhờ ứng dụng công nghệ, quy trình thủ tục xuất nhập cảnh ngày càng minh bạch, giảm tiếp xúc trực tiếp, hỗ trợ cán bộ biên phòng kiểm soát chặt chẽ hơn các hoạt động qua lại cửa khẩu.

Cũng theo Đại tá Phan Hữu Tiếp, công nghệ hiện đại tạo nên một “lá chắn mềm” trong bảo vệ chủ quyền. Hệ thống camera, cảm biến, radar, định vị GPS và nhận diện khuôn mặt giúp giám sát toàn tuyến biên giới; dữ liệu được truyền về Trung tâm chỉ huy, giúp chỉ huy ra quyết định nhanh, chính xác, bảo đảm quản lý biên giới chủ động và kịp thời.

Nhờ số hóa dữ liệu và giám sát thông minh, Bộ đội Biên phòng có thể phát hiện, cảnh báo sớm các hành vi xâm nhập trái phép, buôn lậu, gian lận thương mại, di cư bất hợp pháp. Qua đó, vừa giữ vững an ninh, chủ quyền, vừa tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch và giao lưu nhân dân, hướng đến mục tiêu “Biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển”.

Từng bước xây dựng biên giới số hiện đại, an toàn

Để tiếp tục hoàn thiện mô hình cửa khẩu thông minh, Cục Cửa khẩu, Bộ đội Biên phòng xác định 5 nhiệm vụ trọng tâm: Hoàn thiện hạ tầng số, đầu tư hệ thống camera, Autogate, trung tâm dữ liệu và mạng truyền dẫn bảo mật cao; Tăng cường kết nối, khai thác hiệu quả Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, căn cước và xuất nhập cảnh; Ứng dụng mạnh mẽ AI, sinh trắc học và dữ liệu lớn trong chỉ huy, điều hành quản lý biên giới; Chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ số, mở rộng mô hình “một cửa điện tử liên thông”; Đào tạo nguồn nhân lực số, xây dựng đội ngũ “chiến sĩ công nghệ số” có khả năng vận hành thiết bị, phân tích dữ liệu và bảo đảm an ninh mạng.

Mục tiêu đến năm 2030, đa số cửa khẩu quốc tế và cửa khẩu chính đạt chuẩn “cửa khẩu thông minh – quản lý tập trung – vận hành tự động”, từng bước xây dựng biên giới số hiện đại, an toàn.

Theo Đại tá Phan Hữu Tiếp, công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng không thể thay thế con người. Vì vậy, mỗi cán bộ, chiến sĩ cần được trang bị kỹ năng số cơ bản; sử dụng phần mềm quản lý, hệ thống dữ liệu, thiết bị thông minh, thành thạo máy tính và các ứng dụng nghiệp vụ. Kỹ năng phân tích, xử lý thông tin: biết khai thác dữ liệu, đánh giá tình huống, đưa ra quyết định kịp thời dựa trên dữ liệu. Cùng với đó hiểu biết về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu, để không chỉ vận hành hệ thống mà còn đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin. Kỹ năng phối hợp liên ngành và ngoại ngữ cơ bản, phục vụ công tác kiểm soát xuất nhập cảnh và công tác đối ngoại biên phòng, hội nhập quốc tế.