Bộ Công Thương tăng tốc, đẩy nhanh hoàn thiện thể chế pháp luật

Chủ động, trách nhiệm trong xây dựng pháp luật

Ngày 28/10, Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) đã có Tờ trình gửi Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Công Thương về xây dựng báo cáo chuyên đề và dự thảo Nghị quyết của Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ về công tác xây dựng và thi hành pháp luật của Bộ Công Thương năm 2025 và định hướng nhiệm vụ, giải pháp cho các năm tiếp theo.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào chiều 18/6/2025.

Theo Vụ Pháp chế, công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 đến nay đã đạt được những kết quả đáng lưu ý, thể hiện sự quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo cũng như tinh thần chủ động, “hết giờ không hết việc" của các đơn vị thuộc Bộ.

Cụ thể, tính từ đầu năm 2025 đến nay, Bộ Công Thương đã trình Quốc hội thông qua 2 luật, 2 nghị quyết; trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc bổ sung xây dựng Luật Thương mại điện tử vào Chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025; trình Chính phủ 20 nghị định (trong đó Chính phủ đã ban hành 16 nghị định); trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 3 quyết định và ban hành theo thẩm quyền 49 thông tư.

Bộ Công Thương là Bộ sớm nhất xây và hoàn thiện Báo cáo “Tổng kết việc thực hiện Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI của Chính phủ” để gửi Bộ Tư pháp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 745/QĐ-TTg ngày 10/4/2025 phê duyệt Đề án “Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI của Chính phủ” (Công văn số 4704/BCT-PC ngày 27/6/2025).

Đồng thời, đề xuất bổ sung các Luật vào Chương trình lập pháp năm 2026. Chính phủ đã có Tờ trình số 667/TTr-CP ngày 1/8/2025 đề xuất bổ sung các Luật vào Chương trình lập pháp năm 2026, trong đó Bộ Công Thương được giao chủ trì soạn thảo 2 dự án Luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thương mại, Luật Cạnh tranh, Luật Quản lý ngoại thương, Luật Điện lực, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Luật Dầu khí (sửa đổi) (thời hạn trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XVI (dự kiến tháng 10/2026)).

Bộ Công Thương đã trình Chính phủ và Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua đối với 2/2 dự án luật; đã trình Chính phủ ban hành 6/7 nghị định và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 2/2 quyết định theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 16/1/2025 ban hành Chương trình công tác năm 2025 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, hoàn thành 91% các nhiệm vụ giao trong năm 2025 tại Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Về kết quả xây dựng văn bản quy định chi tiết, Bộ đã trình Chính phủ ban hành 8/8 nghị định, 2/2 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 20/22 thông tư quy định chi tiết các luật: Luật Điện lực, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Lưu trữ, Luật Địa chất và Khoáng sản, còn 2 Thông tư quy định chi tiết Luật Điện lực chưa ban hành. Theo đó, Bộ đã hoàn thành 94% tổng số nhiệm vụ được giao quy định chi tiết trong 9 tháng đầu năm 2025.

Trong quý IV/2025, Bộ Công Thương đang xây dựng 4 nghị định và 3 thông tư của Bộ trưởng quy định chi tiết Luật Hóa chất số 69/2025/QH15 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả số 77/2025/QH15 (có hiệu lực vào 1/1/2026).

Về việc thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Bộ Công Thương đã khẩn trương xây dựng 2 Nghị định: Nghị định số 139/2025/NĐ-CP về quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương; Nghị định số 146/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại và các thông tư hướng dẫn, đảm bảo đúng tiến độ theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.

Thể chế hóa các đổi mới về tư duy xây dựng pháp luật theo tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, Kết luận 119-KL/TW, chỉ đạo của Tổng bí thư Tô Lâm; quy định số 178-QĐ/TW và căn cứ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 và Nghị định số 78/2025/NĐ-CP, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 47/2025/TT-BCT ngày 26/8/2025 quy định về xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Công Thương.

Ngoài ra, thực hiện Chương trình số 03-CTr/BCĐ ngày 10/6/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật về Chương trình công tác năm 2025 của Ban Chỉ đạo và Thông báo số 08-TB/BCĐTW ngày 8/8/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật về kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Phiên họp chuyên đề của Ban Chỉ đạo, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tư pháp rà soát, nghiên cứu, xây dựng Đề án “Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", hướng tới hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật ngành Công Thương đơn giản, tối ưu phục vụ công cuộc phát triển đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, phát triển bứt phá.

Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Về kết quả thực hiện công tác tổ chức và thi hành văn bản quy phạm pháp luật, Vụ Pháp chế cho hay, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành các quyết định nhằm chỉ đạo các công tác: Kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật 2025 của Bộ Công Thương; phổ biến, giáo dục pháp luật của Bộ Công Thương năm 2025; theo dõi tình hình thi hành pháp luật năm 2025 của Bộ Công Thương.

Bộ Công Thương tổ chức hội nghị tham vấn xây dựng Luật Thương mại điện tử.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cũng được tăng cường, nổi bật có các hoạt động tổ chức tập huấn trực tuyến và trực tiếp tại các tỉnh, thành về phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Quyết định số 2449/QĐ-BCT ban hành Kế hoạch hưởng ứng “Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” năm 2025 của Bộ Công Thương, trong đó có 9 nội dung hoạt động trong chuỗi hưởng ứng Ngày Pháp luật của Bộ Công Thương bao gồm các hội nghị, tọa đàm về công tác pháp chế và hoạt động khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng thể chế, chính sách lĩnh vực Công Thương giai đoạn 2021 - 2025.

Về nâng cao năng lực tổ chức pháp chế, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã nhấn mạnh các giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp luật.

Điều này không chỉ khẳng định vị trí trung tâm của nguồn nhân lực pháp lý mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng đối với vai trò của đội ngũ nhân lực pháp luật trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, được sự thống nhất của Thường vụ Đảng ủy Bộ, Vụ Pháp chế đã tham mưu Bộ trưởng ban hành Quyết định số 1737/QĐ-BCT ngày 18/6/2025 ban hành Chương trình hành động của Bộ Công Thương thực hiện Nghị quyết số 140/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Theo đó, thực hiện các nhiệm vụ tại Quyết định số 1737/QĐ-BCT về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác pháp chế, Vụ Pháp chế đang chủ trì triển khai các Đề án lớn trong công tác pháp chế nhằm nâng cao vai trò, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho người làm công tác pháp chế tại Bộ Công Thương.

Cụ thể gồm: Đề án củng cố, kiện toàn bộ máy, nhân lực, chức năng, nhiệm vụ và chế độ, chính sách của các tổ chức pháp chế ngành Công Thương giai đoạn từ nay đến 2030 (Quyết định số 2985/QĐ-BCT ngày 11/11/2024); Đề án Nâng cao năng lực tham gia giải quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế trong lĩnh vực Công Thương giai đoạn 2025 - 2030.

Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã ban hành Nghị quyết số 02-NQ/ĐUB ngày 23/2/2025 thông qua quan điểm, định hướng, những nội dung cơ bản của việc thành lập mới, củng cố, kiện toàn tổ chức pháp chế tại các đơn vị thuộc Bộ, doanh nghiệp thuộc Bộ. Bộ Công Thương cũng đã đã hoàn thành chuyển ngạch cho các công chức của Vụ Pháp chế và công chức của một số đơn vị đáp ứng điều kiện chuyển ngạch theo quy định tại Nghị định số 56/2024/NĐ-CP.

Ngoài ra, nhằm thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng tại Quyết định số 1737/QĐ-BCT, Vụ Pháp chế đang phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ rà soát, xây dựng và trình Ban Thường vụ Đảng ủy thông qua quan điểm, định hướng, cơ chế điều động công chức trong Bộ Công Thương tham gia làm công tác pháp chế, xây dựng pháp luật để thống nhất thực hiện việc điều động, biệt phái công chức pháp chế theo hướng chuyên nghiệp hóa, từng bước thực hiện mô hình tổ chức xây dựng pháp luật tập trung, đồng thời bảo đảm lộ trình phát triển nguồn nhân lực pháp chế chất lượng cao.

Quỳnh Nga