Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi mức xử phạt vi phạm quy định về tập trung kinh tế

Những quy định mới nhằm khắc phục bất cập trong quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh. (Ảnh: Mỹ Phương/ TTXVN)

Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 75/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh. Việc sửa đổi nhằm khắc phục bất cập trong quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh, đặc biệt là liên quan đến hành vi không thông báo tập trung kinh tế.

Theo quy định của Luật Cạnh tranh năm 2018, mức phạt tiền đối với doanh nghiệp vi phạm được tính dựa trên tổng doanh thu của họ tại thị trường liên quan. Tuy nhiên, Bộ Công Thương đánh giá rằng trong một số trường hợp, việc xác định thị trường liên quan gặp khó khăn, đặc biệt khi các bên tham gia không hoạt động trong cùng một chuỗi sản xuất hoặc không có mối liên hệ bổ trợ. Điều này đã tạo ra thách thức lớn cho cơ quan cạnh tranh trong việc xác định mức xử phạt, làm giảm tính răn đe của pháp luật.

Một vấn đề khác là hành vi không thông báo tập trung kinh tế, vốn chỉ mang tính thủ tục, lại bị áp dụng mức phạt ngang bằng với các hành vi tập trung kinh tế bị cấm. Sự thiếu cân đối này không phản ánh đúng nguyên tắc phân hóa mức độ vi phạm theo tính chất và hậu quả, đồng thời không phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo Nghị định số 75/2019/NĐ-CP hiện hành, mức phạt tối đa đối với hành vi vi phạm quy định về tập trung kinh tế là 5% tổng doanh thu của doanh nghiệp trong năm tài chính trước đó. Điều này có thể dẫn đến mức phạt lên tới 150 tỷ đồng cho doanh nghiệp có doanh thu 3.000 tỷ đồng, một con số quá lớn so với bản chất “thủ tục” của hành vi. Điều này không chỉ tạo gánh nặng cho doanh nghiệp mà còn làm khó khăn trong việc thực thi pháp luật.

Để khắc phục những bất cập trên, Bộ Công Thương đã đề xuất các định hướng sửa đổi quan trọng. Theo đó, dự thảo quy định mức phạt tiền cố định bên cạnh cơ chế phạt theo tỷ lệ phần trăm doanh thu đối với ba hành vi vi phạm thủ tục tập trung kinh tế gồm: Không thông báo tập trung kinh tế; thực hiện tập trung kinh tế khi chưa có thông báo kết quả thẩm định sơ bộ; thực hiện tập trung kinh tế khi chưa có quyết định thẩm định chính thức của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Đây đều là các vi phạm về thủ tục hành chính, không trực tiếp gây hạn chế cạnh tranh.

Mức phạt cố định được đề xuất là tối đa 2 tỷ đồng đối với doanh nghiệp có quy mô trên 3.000 tỷ đồng và 1 tỷ đồng đối với doanh nghiệp nhỏ hơn. Cách tiếp cận này vừa đảm bảo tính răn đe, vừa khả thi hơn trong thực tế, đồng thời vẫn nằm trong giới hạn “trần” 5% doanh thu theo quy định của Luật Cạnh tranh.

Việc điều chỉnh mức phạt này có nhiều ưu điểm nổi bật. Cụ thể là tương xứng với tính chất thủ tục của hành vi không thông báo tập trung kinh tế, vì hành vi này không trực tiếp gây hạn chế cạnh tranh. Hơn nữa, mức phạt mới sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, từ hàng trăm tỷ đồng xuống còn 2 tỷ đồng, điều này phù hợp hơn với khả năng chịu đựng của doanh nghiệp.

Theo Bộ Công Thương, quy định mới còn đảm bảo răn đe nhưng không quá nặng, doanh nghiệp không thể coi việc “nộp phạt cho xong” là lựa chọn, bởi mức phạt đủ lớn để buộc họ tuân thủ nghĩa vụ thông báo.

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung chế tài đối với hành vi cung cấp thông tin không trung thực trong hồ sơ thông báo tập trung kinh tế. Cơ quan quản lý sẽ có quyền hủy bỏ thông báo hoặc quyết định phê duyệt nếu phát hiện thông tin sai lệch làm thay đổi bản chất vụ việc.

Với những quy định nêu trên, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 75/2019/NĐ-CP khi được ban hành sẽ khắc phục triệt để khoảng trống pháp lý hiện nay, bảo đảm tính minh bạch, nâng cao hiệu quả “tiền kiểm” hoạt động tập trung kinh tế, qua đó, môi trường cạnh tranh tại Việt Nam sẽ ngày càng lành mạnh, công bằng./.

(Vietnam+)